Val Miñor TV 23/10/2015
O Concello de Nigrán sumar ao 'Día da Restauración da Memoria Lingüística de Galicia' cun acto o sábado 24 no cemiterio municipal do Ceán no que se honrará ao mestre republicano fusilado José Vázquez Grela, unha vez que a lápida foi cambiada e traducida ao galego polo consistorio co beneplácito da familia. Ademais, antes descubrirase unha placa na entrada ao camposanto co lema 'En memoria de todas as persoas que aquí xacen, porque grazas a elas Galicia segue tendo cultura e lingua de seu' e posteriormente realizarase un acto de firma de últimas vontades para que todo aquel que o desexe exprese por escrito a decisión de que unha vez falecido a súa liturgia sexa en galego (na propia capela do camposanto). O alcalde de Nigrán, Juan González, sumarase á firma e anima a todos os veciños a que tamén o fagan. Este Día de Restauración da Memoria Lingüística está promovido pola Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística e por vez primeira na súa historia o Concello de Nigrán sumase.
As lápidas dos camposantos galegos demostran a renuncia dos galegos polo seu idioma: prefiren recordar aos seus defuntos nunha lingua que non falan no ámbito familiar. 'Este é un paso máis deste goberno en apoio da lingua galega e de recuperación da memoria histórica ao mesmo tempo. Queremos con este acto contribuír a que cambie esa mentalidad que evita o galego nos camposantos', sinala Juan González, alcalde de Nigrán. Os datos son elocuentes: só una de cada mil lápidas está escrita en galego; e únicamente un 2% das esquelas publicadas nos xornais está redactada no noso idioma.
Por outra banda, o regidor móstrase especialmente orgulloso de homenaxear e recordar a figura de Grela, mestre nacional de Nigrán ao que dedica moitas páxinas do seu libro 'Nigrán. Memoria dunha guerra 1936-1939'. 'Era unha persoa comprometida socialmente, quixo levar o ensino a todos os recunchos do municipio e lograr a alfabetización universal como primeiro paso para lograr unha sociedade máis xusta; desde o goberno de Nigrán quixemos aproveitar este acto de restauración da memoria lingüística para recuperar tamén a memoria histórica', defende González, quen aposta por realizar o ano que vén, 80 anos despois do inicio da Guerra Civil, máis actos nesta liña. Precisamente, Grela ten un parque desde 2011 co seu nome situado á beira de onde era a escola no barrio da Dehesa. O parque bautizouse no mandato de Efrén Juanes a iniciativa do agora alcalde, edil de Cultura entón.
José Vázquez Grela (1897-1936)
Natural de Ames (Padrón) coñeceu á súa muller Josefa Iglesias en Bos Aires, a donde emigró con 12 anos. O matrimonio, que tivo seis fillos, pasou uns anos en Cuba antes de volver a Galicia. Foi xa na terra onde sacou as oposicións de Mestre Nacional e, tras diversos destinos, en 1932 tomou posesión en Nigrán. Desde a súa chegada ao municipio gañouse a admiración e respecto dos veciños. Grela asumiu desde o inicio a presidencia do Consello Local de Primeiro Ensino, institución creada coa chegada da República. Era o prototipo de mestre da República, comprometido cos principios do novo ensino e políticamente moi activo, ao momento de que foi un dos organizadores do mitin de xuño de 1936 nas Angustias (Nigrán) a favor do Estatuto de Autonomía de Galicia, ao que asistiría Castelao. Coa nova situación política, Grela pensou que a única opción que tiña para sobrevivir era achegarse ao novo réxime e a igrexa, con esta idea chegou a escribir varias veces a nova comisión xestora do Concello dando mostras do seu suposto novo ideario falanxista. Con todo, nada diso serviulle, o 12 de setembro, ao redor das 12:30 horas da mañá, foron buscar a Grela á escola interrompendo a clase, á que asistía o seu fillo pequeno. Todos intuíron o que ía pasar, o propio mestre pediu que o deixasen despedirse da súa esposa e non o deixaron. Metérono no coche patrulla dirección ás Angustias e fixéronlle baixar cerca do cemiterio, onde lle deron cinco tiros por detrás e deixárono morto coa báta ensangrentada. Grela contaba entón con 50 anos.
As lápidas dos camposantos galegos demostran a renuncia dos galegos polo seu idioma: prefiren recordar aos seus defuntos nunha lingua que non falan no ámbito familiar. 'Este é un paso máis deste goberno en apoio da lingua galega e de recuperación da memoria histórica ao mesmo tempo. Queremos con este acto contribuír a que cambie esa mentalidad que evita o galego nos camposantos', sinala Juan González, alcalde de Nigrán. Os datos son elocuentes: só una de cada mil lápidas está escrita en galego; e únicamente un 2% das esquelas publicadas nos xornais está redactada no noso idioma.
Por outra banda, o regidor móstrase especialmente orgulloso de homenaxear e recordar a figura de Grela, mestre nacional de Nigrán ao que dedica moitas páxinas do seu libro 'Nigrán. Memoria dunha guerra 1936-1939'. 'Era unha persoa comprometida socialmente, quixo levar o ensino a todos os recunchos do municipio e lograr a alfabetización universal como primeiro paso para lograr unha sociedade máis xusta; desde o goberno de Nigrán quixemos aproveitar este acto de restauración da memoria lingüística para recuperar tamén a memoria histórica', defende González, quen aposta por realizar o ano que vén, 80 anos despois do inicio da Guerra Civil, máis actos nesta liña. Precisamente, Grela ten un parque desde 2011 co seu nome situado á beira de onde era a escola no barrio da Dehesa. O parque bautizouse no mandato de Efrén Juanes a iniciativa do agora alcalde, edil de Cultura entón.
José Vázquez Grela (1897-1936)
Natural de Ames (Padrón) coñeceu á súa muller Josefa Iglesias en Bos Aires, a donde emigró con 12 anos. O matrimonio, que tivo seis fillos, pasou uns anos en Cuba antes de volver a Galicia. Foi xa na terra onde sacou as oposicións de Mestre Nacional e, tras diversos destinos, en 1932 tomou posesión en Nigrán. Desde a súa chegada ao municipio gañouse a admiración e respecto dos veciños. Grela asumiu desde o inicio a presidencia do Consello Local de Primeiro Ensino, institución creada coa chegada da República. Era o prototipo de mestre da República, comprometido cos principios do novo ensino e políticamente moi activo, ao momento de que foi un dos organizadores do mitin de xuño de 1936 nas Angustias (Nigrán) a favor do Estatuto de Autonomía de Galicia, ao que asistiría Castelao. Coa nova situación política, Grela pensou que a única opción que tiña para sobrevivir era achegarse ao novo réxime e a igrexa, con esta idea chegou a escribir varias veces a nova comisión xestora do Concello dando mostras do seu suposto novo ideario falanxista. Con todo, nada diso serviulle, o 12 de setembro, ao redor das 12:30 horas da mañá, foron buscar a Grela á escola interrompendo a clase, á que asistía o seu fillo pequeno. Todos intuíron o que ía pasar, o propio mestre pediu que o deixasen despedirse da súa esposa e non o deixaron. Metérono no coche patrulla dirección ás Angustias e fixéronlle baixar cerca do cemiterio, onde lle deron cinco tiros por detrás e deixárono morto coa báta ensangrentada. Grela contaba entón con 50 anos.
