O Alcalde socialisto de Vigo é condenado pola xusticia a derrubala de urxencia pero segue negándose

terça-feira, 31 de dezembro de 2013

O fin de ano máis infame

Traducción Estación Atlántica
Marín recordou aos fusilados o 31 de decembro de 1936, vítimas das tropas franquistas

Faro de Vigo - F.M. 29.12.2013
O 31 de decembro de 1936 eran asasinados, a mans dos militares sublevados contra a República, o alcalde de Marín, Antonio Blanco Solla, xunto a outras persoas vinculadas ao movemento obreiro, ao Goberno republicano, ou á cultura. A Asociación pola Recuperación dá Memoria Histórica recordalles nunha homenaxe que se celebrou hoxe.

Marín recordou ás vítimas dos militares sublevados en 1936, co acto de homenaxe que organiza a Asociación pola Recuperación dá Memoria Histórica e que se celebra todos os 31 de decembro no Paseo Alcalde Blanco Solla desta vila. Neste acto, que comenzou ás 13.00 horas, se homenaxeou aos once marinenses executados fai 77 anos polos franquistas.

Son Albino Agraso Santamaría, Armando Iglesias Pérez, Bernardino de la Torre Fernández, Demetrio Lorenzo Ordoñez, Santiago Ramos Ramos e o alcalde Antonio Blanco Solla, que foron fusilados o 31 de decembro de 1936 en Monte Porreiro (Pontevedra).

Amable Soto González "Virulo", Eugenio González Veiga "Conexo", Juan Domínguez Tourón "Pirón" e Santiago García Area "Pixota", protagonizaron o 22 de xuño de 1937 unha fuxida no vapor "Avión", con porto basee en Marín. Dirixíanse ao Mediterráneo, pero a evasión fracasou cando foron apresados nos arredores de Lisboa, de onde foron deportados. Foron fusilados en Pontevedra o 27 de xaneiro de 1938.

Neste acto de recordo e homenaxe intervirá Rexina Veiga, escritora e profesora universitaria, premio Sthendal e finalista do Premio Nacional de Tradución pola obra de Georges Perec "O secuestro". No ano 2007 obtivo o Premio Xerais de Novela con "Cardume", inspirada no recordo histórico do seu devanceiro Urbano R. Moledo, figura silenciada durante sete décadas e que Rexina Veiga sacou das sombras do esquecemento colectivo.

O acto contará ademais coa actuación do cantautor marinense Samuel Acuña e do gaitero Felipe Rea. Concluirá cunha ofrenda floral ás vítimas.

“Queremos que o nome de Manuel Fraga apareza na querela arxentina contra os crimes do franquismo”


Manuel Monge Expresidente da CRMH da Coruña
Preséntase como causa particular na querela que se está a seguir na Arxentina contra os crimes do franquismo pola súa dupla condición de vítima e familiar de represaliados. Manuel Monge, ex-presidente da Comisión para a Recuperación da Memoria Histórica da Coruña, entidade que tamén se persona na causa, manifesta a vontade de que se faga xustiza e que remate o pacto de silencio que borrou os culpábeis da represión franquista

Sermos Galiza - Carmen Vidal 28/12/13
-Preséntase como particular na querela arxentina contra os crimes do franquismo polo asasinato de catro familiares. Por que decide presentarse como causa no xuízo?
Na querela existe a posibilidade de presentarse como represaliado ou por ter familiares de represaliados. No meu caso danse as dúas circunstancias e asisto como vítima e familiar. Como vítima da represión, no informe conto como en 1968 estiven mes e medio no cárcere de Bilbao, onde coincidín con Nicolás Redondo ou Ibarrola ao ser detido por levar unha pomba da paz de Picasso. No 1973 militaba na ORT e estiven dous meses no cárcere. Entón recibín unha carta do colexio Tirso de Molina de Ferrol, dos padres Mercedarios, anunciándome que me despedían por reiteradas ausencias. No 74 incorporeime como profesor interino do Ministerio e tanto eu como a miña muller quedamos despedidos por orde gobernativa, sen nos poder incorporar até o 79. Cando foron as primeiras eleccións, a ORT non estaba legalizada e puxemos unha mesa informativa dous meses antes de se celebraren e veu a policía e detívonos co cal estivemos toda a noite presos. Estou a falar de dous meses antes das primeiras eleccións.

-En canto a súa familia en Dueñas?
A represión foi brutal. Era unha vila de 3.800 habitantes na que 100 foron asasinados. Eu tiña un tío concelleiro de Unión Republicana, que era tenente alcalde. Cando se produce o levantamento fascista metérono no cárcere e unha noite sacárono e matárono nunha gabia. Dueñas, en Palencia, foi a poboación de todo o Estado na que houbo máis asasinatos por represión porcentualmente, cun 25 % de mulleres. Na miña familia mataron a dous tíos, un de 36 anos e outro de 22 e tamén a unha tía de miña nai de 66. Viñeron a súa casa preguntar polo fillo e como non o toparon matárona a ela. Incorporo tamén no informe a historia dos fillos dos asasinados que os metían no comedor levado por Auxilio social e facían que os rapaces cantaran o Cara ao Sol e escribiran unha carta de agradecemento aos mesmos que mataran aos seus pais.

-Que significa que sexa na Arxentina onde se xulgan os delitos da represión franquista?
Unha vergoña de Estado que transcende o noso propio ámbito. Ningún país democrático estivo nesta situación. A xustiza internacional permitiu a Garzón coller a Pinochet ou levar a xulgar aos militares da ditadura arxentina. Cando ao xuíz Garzón se lle ocorre investigar os crimes franquistas paráronlle os pés. O Estado español é un refuxio de criminais. Independentemente do que ocorra co proceso, o realmente relevante é a situación insólita que se está a dar de non colaborar coa xustiza, apoiándose nunha lei de amnistía que está a ser mal aplicada. Eu puiden recobrar o traballo pola aplicación da lei mais non se pode utilizar para amnistiar criminais. No mes de setembro un comisionado da ONU estivo de visita durante dous meses e ao cabo enviou un escrito ao goberno español dicíndolle que tiña que derrogar a Lei de Amnistía. Cando reclaman desde a Arxentina a dúas persoas, fiscalía responde que van investigar aquí. O problema é que se envían aos dous que reclaman, que cometeron barbaridades comprobadas, ábrese a veda e a xuíza xa anunciou que ten datos para encausar a máis persoas, e pode que se estenda aos ministros. Na actualidade viven once ministros que teñen entre 80 e 90 anos. Como membros de órganos como o Consellos de ministros poden ser chamados na causa.

-Que suporía unha condena dos responsábeis vivos?
Sería un acto de xustiza, tamén un acto de reparación ás vítimas do franquismo. A xente e os colectivos que están a reivindicar a memoria reclaman coñecer a verdade, que se faga xustiza e que se reparen os danos. A condena dos responsábeis sería un acto de reparación coas vítimas. Garzón dixo que había entre 130.000 e 150.000 que aínda están desaparecidos. Cando se fala destas desaparicións forzosas en Arxentina fálanse de 20.000 e aquí estamos a dar unha cifra de 150.000. Resulta incríbel que unha represión desta dimensión quede só nas entidades de recuperación da memoria. Houbo tamén 30.000 nenos desaparecidos roubados. Onde se viu que un estado non interveña para buscar o que pasou con trinta mil nenos roubados. Por iso nos mostramos tan esperanzados con que a xustiza arxentina inicie este proceso aínda que o noso obxectivo sería que se xulgaran aquí. Responde ao pacto da transición que foi un de silencio, e supuña que non había que tocar a Fraga, a Martín Villa e demais persoa significadas na ditadura e a represión. O PP e o PSOE son protagonistas dun pacto para non facilitar que se fixese xustiza, un pacto que aínda hoxe se mantén.

-A CRMHC remitiulle á xuíza arxentina documentación sobre a represión máis a relación de ministros franquistas vivos. Cre que teñen que comparecer na querela?
Nós entendemos que a lei non pode supor unha lei de punto final. Imos apoiar as teses dos organismos internacionais e da propia ONU que está de parte das vítimas. En canto ás posibilidades de que os ministros sexan xulgados, a tal altura a xuíza ten material abondo de todo o que fixeron e das decisións que tomaron nos Consellos.

-Por que aportan tanta documentación de Manuel Fraga se xa non vai poder ser acusado no xuízo?
Dedicámoslle un anexo na que contamos toda a súa participación na represión. Relatamos desde o asasinato de Grimau ao exilio do abade de Montserrat que tivo que marchar despois de escribir un artigo en Le Monde contra o réxime franquista. Imos contando o que significou a súa Lei de Prensa e como foi a súa actuación como ministro do réxime e o inaudito que foi que un ministro de propaganda do franquismo chegara a presidente da Xunta. Falamos tamén da súa campaña contra o galego desde o ministerio con casos como a multa a Francisco Pillado, subdirector de 'La Voz de Galicia', pola publicación nese xornal do artigo Sobre el idioma gallego, de Augusto Assía, ou o secuestro do libro de Alberto Míguez El pensamiento político de Castelao. Pasado o tempo, el mesmo foi o encargado de entregar as medallas Castelao. Cando hai unha causa nela poden aparecer moitas persoas. Nesta a xuíza pediu a extradición de catro e na contestación que recibiu constatábase que dúas delas non poderían acudir porque estaban mortas. Nós queremos que Manuel Fraga apareza aínda que logo se diga que morreu, mais queremos que o seu nome estea na causa.
-Como valora que o PP votase en contra da iniciativa do BNG para que apoiase a querela?
Continúa coa política dos últimos anos. Hai máis de catro anos que se aprobou a eliminación de rúas franquistas e o goberno do PP negouse a retirar os seus nomes. Aínda perduran “División Azul”, “Rúa dos Caídos”, “General Mola” ou “General Sanjurjo”. A Comisión para a Recuperación da Memoria Histórica da Coruña levou o tema aos xulgados porque é gravísimo que non execute un acordo plenario. O alcalde Negreira chegou a chamar a Millán Astray “coruñés de pro”, e negábase a retirarlle os recoñecementos. Están a mimar moito os votos da extrema dereita. Antes presentábanse ás eleccións na Coruña candidaturas de extrema dereita que agora xa non existen. Está todo o voto centralizado no PP e non queren perder eses apoios. 

Traducción Estación Atlántica:
A CRMH da Coruña entrega tres novas denuncias por crimes do franquismo dentro da querela arxentina

lainformacion.com - venres, 27/12/13
A Comisión pola Recuperación dá Memoria Histórica (CRMH) da Coruña presentou este venres, no Consulado da República Arxentina en Vigo, tres novas denuncias por crimes contra a humanidade durante a etapa do franquismo.

Nelas, pide o procesamiento, dentro da querella arxentina, de 11 membros do Consello de Ministros de 1969 a 1977, "que aínda viven", precisa a Comisión. Ademais, sinala que o fai "pola súa participación en crimes contra a humanidade que non prescriben".

O expresidente da CRMH da Coruña, Manuel Monge, tamén se sumou á querella arxentina "como vítima da represión franquista e polo asasinato de catro familiares en Doñas (Palencia)", explica esta entidade.

Á súa relación de ministros da etapa do franquismo, a CRMH engade o nome de Rodolfo Martín Villa, ministro do Goberno de UDC, de xullo de 1976 ata abril de 1979.

Respecto diso, argumenta que "neste período, houbo numerosos asasinatos por parte das Forzas de Orde Pública, sendo Martín Villa ministro de Gobernación", apostila.

DENUNCIADOS
Desta forma os exministros que figuran nestas denuncias por crimes contra a humanidade --as cales non prescriben--, que foron dirixidas a un xulgado arxentino, son: José María López de Letona, de 90 anos --ministro de Industria entre 1969 e 1974--; Licinio de la Fuente, de 89 anos --ministro de Traballo entre 1969 e 1975--; Alberto Monreal, de 86 anos --ministro de Facenda entre 1969 e 1973--; José María Gamazo, de 82 anos --subsecretario dá Presidencia entre 1973 e 1974--; e Antonio Barreira, de 84 anos --ministro de Facenda entre 1973 e 1974--.

Ademais, tamén incluíron a Fernando Liñán, de 82 anos --ministro de Información e Turismo entre 1973 e1974--; Antonio Carro, de 89 anos --ministro de Presidencia entre 1974 e 1975--; Fernando Suárez, de 79 anos --ministro de Traballo entre marzo e decembro de 1975--; José María Sánchez-Ventura, de 90 anos --ministro de Xustiza entre marzo e decembro de 1975--; José Utrera, de 86 anos --ministro de Vivenda entre 1973 e 1974--; e Rodolfo Martín, de 79 anos --ministro de Gobernación de xullo de 1976 a abril de 1979--.

Tal e como transmitiu a asociación, estas denuncias responden á petición da xuíza María Servini, que solicitara, "entre outras cousas, información sobre os ministros da ditadura de Franco" desde xullo de 1936 a xuño de 1977.

Con iso, buscan "recuperar a memoria histórica, a verdade, a xustiza e a reparación para as vítimas do franquismo". "Non se trata de xulgar agora a traxectoria persoal dalgúns destes ministros", asegurou a asociación, senón que se está analizando o seu papel como membros activos do réxime de Franco e a súa participación nun órgano colegiado, como o Consello de ministros da ditadura, que aplicaba unha política de graves violacións dos dereitos humanos".

PROPÓSITO
Pola súa banda, o responsable de comunicación dá CRMH dá Coruña, Rubén Afonso, explicou a Europa Press que o propósito da presentación destas denuncias é "que se saiba a verdade, que se faga xustiza ás vítimas do franquismo". Ademais, criticou que "non é de recibo que España sexa o único país en democracia no que non se fixo depuración tras unha ditadura".

Finalmente, Afonso sinalou que a asociación non ten "unha especial inquina" contra estas persoas, senón que queren, "simplemente, que se diga o que fixeron e xúlgueselles". "Por moi vellos que sexan teñen que pagar", finalizou.

(EuropaPress)

domingo, 22 de dezembro de 2013

Outra mirada da represión


Traducción Estación Atlántica
Manuel Romero Mengotti presentou na librería Areas 'El Defensor', unha historia real novelada sobre a represión vivida na Guerra Civil a través da historia do seu pai.

La opinión a Coruña - Miguel Rodriguez 17-12-2013
Na España de 1936, a inxustiza non só se vertió como un reguero de sangue polas cunetas. Tamén inundou o ambiente dos tribunais franquistas nos que centos de inocentes foron sentenciados a matar polo simple delito de discrepar. Agora, un libro quere arroxar luz sobre o que foi a represión durante a guerra a través dos ollos dunha figura sobre a que pouco se escribiu: o do defensor dos acusados polo franquismo. O seu autor, Manuel Romero Mengotti, finaliza con esta obra un traballo de investigación familiar que se remonta a fai 20 anos e que ten como protagonista ao seu pai, Gonzalo Romero Osende, antigo empregado de banca que actuou como defensor nos consellos de guerra de Santiago de Compostela desde xuño do 36 a xullo do 37.

O Defensor, que o autor presentou o día 18 de decembro na librería Areas, é unha novela de non ficción que se nutre dos documentos que Manuel Romero atopou fai dúas décadas na vella casa do seu avó e do traballo de pesquisa que, a raíz destas informacións, puido facer no Arquivo Histórico de Ferrol.

"Un labor de arqueología" que foi máis que unha simple reencontro co pasado. Ademais de arroxar luz sobre unha das etapas vitais máis traumáticas da vida do seu pai, este antigo profesor aprendeu, en contacto con fontes directas, toda unha lección de historia. "Ata entón pensaba como o alcalde de Baralla, que os mortos polo franquismo algo farían. Con esta investigación comprobei que o que houbo foi unha represión institucionalizada en toda regra", asegura o autor.

A intención inicial non era outra que recompilar datos para unha mera divulgación familiar, pero a magnitude, cuantitativa e cualitativa, da información solicitada fixo que se animase a publicar un libro. "Primeiro, por contar o que pasou, e, segundo, por facer xustiza coa figura dos defensores. Fálase moi mal do seu papel durante a guerra pero houbo de todo. Este libro tamén é un arma contra a xeneralización", recalca Romeu Mengotti.

A novela, que conta nas súas páxinas con nomes históricos como o do mítico Foucellas ou Modesto Pasín, retrata as horas inmediatamente anteriores e posteriores ao golpe militar na capital de Galicia e, a través de tráxicas historias reais, como a do médico de Frades e amigo de Gonzalo Osende, Arturo Briones, evidencia o choque dun home "monárquico e católico" que defendeu a homes e mulleres de esquerdas ante a inxustiza do totalitarismo. Romero Mengotti recolle, polo menos, 95 defensas das que o seu pai fíxose responsable. Delas, 35 homes e mulleres foron condenados a matar sen xuízo xusto.

A Manuel Romero Mengotti, acompañoulle na presentación do libro o expresidente da Real Academia Galega (RAG), o historiador Xosé Ramón Barreiro, e Ángela Fernández, en representación de Finis Terrae_edicións, a editorial que apostou por levar o libro ao mercado.

quinta-feira, 19 de dezembro de 2013

Un informe en Lugo estima que dedicar unha rúa a Fraga non incumpre a Lei de Memoria

Transformacions de Fraga en Cambados

19/12/2013 - O Progreso (Lugo)
A Lei de Memoria Histórica non impide a dedicatoria dunha rúa en Lugo ao expresidente da Xunta e exministro franquista, Manuel Fraga. Polo menos si o estima o secretario do Concello, José Antonio Carro Asorey, no informe que lle encargou o alcalde despois de que a comisión do rueiro acordase levar a pleno a posible inclusión no nomenclátor lucense do político vilalbés.

O secretario municipal, logo de facer un breve resumo da actividade pública de Fraga e recordar que exerceu tamén como profesor de Dereito e diplomático, e que participou na redacción da Constitución española, alude a varios artigos da Lei de Memoria, entre eles o que expón a retirada de escudos, placas ou mencións de exaltación persoal ou colectiva da sublevación militar, a Guerra Civil ou a ditadura. Neste sentido, Carro Asorey pregúntase se dedicarlle unha rúa ao político vilalbés supón un acto de reivindicación desas etapas históricas ou se pode dar lugar a enfrontamento, ofensa ou agravio, para acto seguido determinar que, en base á súa biografía, «pódese argumentar que ou nome de Manuel Fraga non conmemora a exaltación» deses acontecementos.

Ademais, xustifícase indicando que na actualidade hai moitas rúas e nomes doutros políticos daquela época como Adolfo Suárez, «e non se coñecen maiores problemas», sinala.

O mesmo mutando o pelaxe

quarta-feira, 18 de dezembro de 2013

Charla-Coloquio e Homenaxe "Os últimos Dias da II República en Marín"


A Asociación para a Recuperación da Memoria Histórica de Marín homenaxea aos executados en decembro do 36 por defender os seus ideais de liberdad.

Venres 20 de decembro ás 20h. na Biblioteca Municipal

sexta-feira, 13 de dezembro de 2013

Placas e vidreiras


A Voz de Vigo - Eduardo Rolland 13 de decembro de 2013  
O alcalde de Vila de Cruces ordenou repor as placas franquistas que foron retiradas da súa casa consistorial. Para sortear a Lei de Memoria Histórica, di que forman parte dunha exposición. A laxa honra ao «Excelentísimo y Ilustrísimo Generalísimo Don Francisco Franco», xunto a outros líderes da rebelión fascista como os xenerais Mola, Aranda ou Queipo de Llano.

A escusa do rexedor soa un pouco a chufla. Porque a lei vixente di moi claro que as autoridades deberán adoptar «as medidas oportunas para a retirada de escudos, insignias, placas e outros obxectos ou mencións conmemorativas de exaltación, persoal ou colectiva, da sublevación militar».

A ocorrencia chega semanas despois de que entrase en razón o alcalde ourensán de Beade, quen acaba de retirar do seu despacho os retratos, botellas de viño, cinceiros e chaveiros coa efixie de Franco e o lema «Non se vos pode deixar sos». Pero está visto que, en materia de desatinos, a substitución sempre está asegurado. Outro tanto sucede no Real Club Náutico de Vigo, onde a directiva repuxo unha vidreira franquista, con escudo preconstitucional incluído. Ante as queixas dalgúns socios, dan desculpas vagas. E alegan que teñen que pedir permiso a Patrimonio Histórico. Coma se a lei non fose moi clara. Ou ás igrexas románicas non se lles retiraron as listas de nomes baixo o lema ¡Presentes!...

Medo dá pensar que alguén na directiva do Náutico teña verdadeiro interese en exaltar a ditadura franquista. Alguén que cantase o Cara ao sol nalgunhas reunións tabernarias, como outros entoan Vai ou gato ou Clavelitos. E que xerencia e presidencia apoien estes delirios carpetovetónicos. Un club con tanto prestixio non se merece isto.

quarta-feira, 11 de dezembro de 2013

A agresión ao monumento ás vítimas do franquismo, ao xulgado

Pintada franquista sobre un monumento ás súas vítimas. // S. Álvarez
 Traducción Estación Atlántica
A Asociación pola Recuperación dá Memoria Histórica de Marín presenta unha denuncia pola pintada dun símbolo anticonstitucional

Faro de Vigo - F.M. | Marín 11.12.2013
A Asociación pola Recuperación dá Memoria Histórica de Marín presentou unha denuncia nos xulgados da localidade, ante a agresión sufrida polo monumento ás vítimas da represión franquista na Cruz dá Maceira.

A formación denuncia un "atentado" de corte fascista contra un monolito erigido en recordo das vítimas do franquismo.

O monumento foi cuberto "cun símbolo anticonstitucional e contra a democracia; feito que pode ser constitutivo dun delito contra a Lei da Memoria Histórica, pola que se recoñecen e amplían dereitos e establécense medidas a favor de quen padeceron persecución ou violencia durante a guerra civil e a ditadura", expón a Asociación pola Recuperación dá Memoria Histórica de Marín. A norma referida foi aprobada polo Congreso dos Deputados o 31 de outubro de 2007.

"Desde esta asociación queremos expresar nosa máis absoluta condena destes feitos", expón, ademais de recordar a necesidade de "non banalizar" estas actitudes, que "non son actos vandálicos comúns, senón apología do fascismo e un flagrante delito de odio, motivado por prejuicios ou fobias que danan a persoas, ás súas propiedades e ao grupo co que se identifican; son actitudes que violan e denigran a dignidade e dereitos das persoas e que nos trasladan a tristes tempos do noso pasado e que toda persoa democrática e de ben rexeita e condena", expón na súa denuncia a Asociación pola Recuperación dá Memoria Histórica de Marín.

O colectivo argumenta, ademais, que este monumento foi instalado, "recollendo o sentir do vecindario de Marín, nun dos lugares máis representativos da represión na comarca de Ou Morrazo, tal como reflíctese, entre outros, no proxecto universitario Voces e Nomes". A agresión sobre o monumento da Cruz dá Maceira foi descuberta o pasado fin de semana.

Comunicado da Asociación
Enviado Por E. Otero a MJBarreiroLG

A ASOCIACIÓN POLA RECUPERACIÓN DA MEMORIA HISTÓRICA DE MARÍN DENUNCIA NO XULGADO A AGRESIÓN SUFRIDA POLO MONOLITO DA CRUZ DA MACEIRA

            A Asociación pola Recuperación da Memoria Histórica de Marín ven de presentar unha denuncia nos xulgados da localidade ante o atentado sufrido no monolito en lembranza das vítimas da represión franquista situado no lugar de A Cruz da Maceira, que foi cuberto cun símbolo anticonstitucional e contra a democracia; feito que pode ser constitutivo dun delito contra a Lei 52/2007, pola que se recoñecen e amplían dereitos e se establecen medidas a favor de quen padeceu persecución ou violencia durante a guerra civil e a ditadura, aprobada polo Congreso de los Diputados o 31 de outubro de 2007 (máis coñecida como Lei da Memoria Histórica).

            Dende esta asociación queremos expresar a nosa máis absoluta condena destes feitos e lembra a necesidade de non banalizar estas actitudes que non son actos vandálicos comúns senón apoloxía do fascismo e un flagrante delito de odio, motivado por perxuizos ou fobias que danan a persoas, ás súas propiedades e ó grupo co que se identifican;  son actitudes que violan e denigran a dignidade e dereitos das persoas e que nos trasladan a tristes tempos do noso pasado, e que toda persoa democrática e de ben rexeita e condena.

            Lembramos, ademáis, que o citado monumento foi instalado, recollendo o sentir da veciñanza de Marín, nun dos lugares máis representativos da represión na comarco do Morrazo, tal como se reflicte, entre outros, no proxecto universitario Voces e Nomes.

Non hai lugar para a memoria

O monolito da Cruz dá Maceira aos represaliados apareceu co escudo franquista
Faro de Vigo - Cristina G. | Moaña 09.12.2013
"É volver ter medo, o rexurdir do franquismo larvado, é ir para atrás", asegura Xosé Vilas, membro da Asociación Memoria Histórica de Marín, nunha primeira valoración persoal tras ter coñecemento da pintada co escudo franquista que apareceu no monolito que en honor aos represaliados inaugurouse en abril de 2012 no lugar da Cruz dá Maceira. O monolito está nunha zona illada de monte, xunto á estrada que une Moaña e Marín. A pintada en negro, que representa a aguia que simboliza a época da ditadura, tapa xa o poema de Celso Emilio Ferreiro que se tallou sobre a pedra: "Pode ou corpo ser vencido / pode ou dereito ser torto / mais ou lume que alampea / mais ou lume que alampea / xamais ou veredes morto".

A presidenta de Memoria Histórica de Marín, Enriqueta Otero, asegura que hoxe poñerá a denuncia correspondente, que si que é verdade que fai tempo atrás roubáronse as placas da Memoria Histórica postas no peirao de Marín, pero supuxeron que foi debido ao seu valor xa que eran de bronce e di que precisamente esta semana repúxose a do alcalde Blanco, en pedra. Otero confía en que se trate dun feitos puntual e non un rexurdir colectivo xa que nestes momentos non hai ningún enfrontamento en Marín que poida lugar a pensar noutra cousa.

Desde a Asociación Memoria Histórica 28 de agosto de Cangas, mostran o seu repulsa máis completa a este tipo de accións que supón un atentado e unha falta de respecto a un lugar da memoria e ás liberdades democráticas, tal e como recoñece un dos seus membros destacados Xoán Chillón. Cangas, con dous monumentos en honor aos represaliados -un monolito aos mártires de Angueiro e unha escultura á liberdade na Praza do Concello, nunca sufriu unha pintada semellante e confía en que se trate dunha acción illada porque si fose algo organizado xa se verían noutros monolitos.

A inauguración do monumento aos represaliados na Cruz dá Maceira reuniu a representantes de asociacións comarcales e veciños de Marín, Moaña, Bueu, Cangas e Vilaboa, como Camilo Camaño, Pepe Novas ou Álvarez Cáccamo.

quinta-feira, 5 de dezembro de 2013

Presentación do libro "Pontevedra nos anos do medo"


Asociación pola Recuperación da Memoria Histórica de Marín 4/12/13
O venres 13 de decembro, ás 20 horas, no salón de actos da Biblioteca Pública Municipal de Marín (Avenida de Ourense 6), o mestre e historiador Xosé Álvarez Castro presentará o seu libro  “Pontevedra nos anos do medo. Golpe militar e represión (1936-1939)".

O acto está organizado pola Asociación pola Recuperación da Memoria Histórica de Marín e Edicións Xerais de Galicia.

Xosé Álvarez participa activamente no asociacionismo cultural (Cedofeita), de recuperación da memoria histórica (Cidadanía pola Verdade, Sempre con vós) e renovación pedagóxica (Nova Escola Galega).

É autor de numerosos artigos sobre historia, medio ambiente e didáctica en revistas como Cedofeita, Revista Galega de Educación ou Cuadernos de Pedagogía.  Ademáis é autor do blog "Pontevedra nos anos do medo" anosdomedo.blogspot.com dedicado á difusión da historia da represión na comarca pontevedresa.

En 2011 a Fundación Alexandre Bóveda concedeulle o VI Premio Día da Galiza Mártir á recuperación da memoria histórica.

Resultado de varios anos de investigación, “Pontevedra nos anos do medo. Golpe militar e represión (1936-1939)" céntrase na represión levada a cabo na comarca de Pontevedra tras o golpe militar de xullo de 1936. O enfoque divulgativo desta obra combínase cun tratamento sistemático e global do tema, que se estrutura en tres grandes apartados: a situación político-social previa á sublevación, a trama conspiratoria coa execución do golpe, e os axentes e mecanismos da represión posterior.

O emprego de fontes documentais inéditas, así como de testemuños orais, contribúe a proporcionar un tratamento novidoso no estudo do fenómeno represivo, concedendo especial atención ao achegamento ás historias da vida das vítimas. O autor da obra salienta a necesidade de divulgar, de contar o que aconteceu, porque a investigación perde o seu sentido cando non se perfecciona coa divulgación.

Neste traballo recóllese diversa información sobre o Marín daqueles tempos. O papel do fascista alemán domiciliado en Marín, Bruno Schwieger Damboeck, o "capitán Bruno"; o bando emitido o 9 de setembro de 1936 polo alcalde imposto e delegado de Orden Público de Marín, José Alcántara Fernández; a sublevación e posterior intervención militar dos hidroavións Saviola-Marchetti S62 do "Destacamento Aeronaval de Marín" así como da "Escuela de Artillería Polígono de Tiro Naval Janer" baixo o mando de Francisco Bastarreche, etc...

Estimamos contar coa vosa presenza neste acto.
  
Saúdos

“Derribar a Franco. Oposición al régimen y guerra fría en el noroeste de la Península Ibérica”

Traducción Estación Atlántica
O conflito mundial terminara e Franco seguía no poder. Ninguén o derribou. No libro War Zone (2012) analizamos como o nor-oeste peninsular fora unha peza fundamental no puzle estratéxico da Segunda Guerra Mundial.

Os sucesivos intentos de invasión militar da Península Ibérica fracasaran. Trala vitoria aliada, a oposición antifranquista mantivo as súas esperanzas nun retorno do réxime democrático republicano. Confiaban en que o triunfo da democracia occidental non consentise a pervivencia dun goberno que tan implicado estivera con Alemania e Italia.

Aquela zona de guerra na que se converteu o noroeste peninsular durante o conflito mundial será escenario dos intentos da oposición antifranquista por acabar coa ditadura nos albores da Guerra Fría.

Derribar a Franco converteuse no obxectivo.

Emilio Grandío Seoane (A Coruña, 1967), Profesor Titular do Departamento de Historia Contemporánea e de América dá Universidade de Santiago de Compostela, especializado no estudo da Segunda República e o primeiro franquismo. Coordinador do Proxecto Interuniversitario Nomes e Voces, sobre a represión en Galicia (1936-1939). Director e investigador principal de varios proxectos sobre o tema.

Javier Rodríguez González (Fene-A Coruña, 1968), Profesor Titular de Historia Contemporánea da Universidade de León. Especializado no estudo da Guerra Civil e a Ditadura Franquista. Director e investigador principal dos proxectos Represión e clandestinidad política no noroeste da Península Ibérica (1939-1945) e Represión e clandestinidad política no noroeste da Península Ibérica (1945-1953).

segunda-feira, 2 de dezembro de 2013

Un alcalde galego do PP recoloca placas de Franco e Primo de Rivera retiradas fai 30 anos

Placas recolocadas en Vila de Cruces
Traducción Estación Atlántica
  • O Concello de Vila de Cruces repón nun local para os veciños as exaltaciones aos golpes de 1923 e 1936 da antiga casa consistorial
  • O PSdeG local advirte de que a decisión vai contra a lei e advirte ao alcalde, do PP, de que pode acabar ante os tribunais 
Eldiario.es - David Lombao 2/12/13
Case seis anos logo da súa aprobación, a Lei da Memoria Histórica aínda non chegou a moitos lugares públicos. Mentres algunhas institucións públicas vanse desfacendo, amodo, dos últimos vestixios franquistas nos seus espazos públicos, xa sexa física ou simbólicamente, outras percorren o camiño contrario e, nunha inefable decisión, repoñen a simboloxía da ditadura que xa fora retirada, ata antes da propia lei. Isto é o que acaba de ocorrer en Vila de Cruces, segundo denuncia a oposición deste municipio pontevedrés pertencente á comarca de Deza.

"Hai cousas que xa pensabamos que estaban superadas pero, polo que se ve, o noso alcalde ou aínda vive na posguerra ou lle traizoou o subsconciente". Son as dúas posibles explicacións que se lle ocorren ao PSdeG local tras comprobar que dúas placas de exaltación de senllas ditaduras, a de Primo de Rivera e a de Franco, foron recolocadas no local social municipal da parroquia de Carbia. Isto acontece, explican, "máis de trinta anos despois" de que fosen retiradas do seu emprazamento orixinal, a antiga Casa do Concello, por iniciativa do entón edil socialista José María Vilariño.

Pero agora, denuncian, o popular Jesús Otero (PP), que goberna o municipio con maioría absoluta, "desempoounas e recolocounas nun novo local público, vulnerando a lei" de xeito consciente e "espertando vellas pantasmas do pasado". "Porque si o feito de ter placas franquistas sen retirar en lugares públicos pode resultar grave, máis delito ten recolocar as que xa foran retiradas no seu día", evidencian.

Mentres esperan a que "se pronuncie o resto dos concelleiros do goberno municipal", e especialmente, din, unha edil veciña da parroquia "na que tiveron a feliz idea de colocar as placas", o PSdeG xa solicitou formalmente "que se retiren inmediatamente as placas fascistas para evitar a vergonza que supoñería para Vila de Cruces que tivese que ordenar a súa retirada a fiscalía ou o xuíz correspondente". "Para máis colmo -advirten- o local onde o alcalde recolocou as placas vén servindo como local electoral", circunstancia que, "a recado, propiciará impugnacións" en futuros comicios.

sexta-feira, 29 de novembro de 2013

Diario dun estradense fuxitivo

Manuel Couto, xunto aos seus fillos Lolita e Gerardo

Publican as vivencias dos dous anos de escapada de Manuel Couto
O ano dedicado á Memoria Histórica deixouse no tinteiro moitas historias locais da Guerra Civil. Dous delas acaban de ser recuperadas pola asociación Vagalumes. Onte presentou o diario dun republicano estradense que viviu máis de dous anos «escapado» e mañá brindará unha homenaxe pública a Higinio Carracedo, un heroe da resistencia antifranquista que foi capturado e abatido a tiros na parroquia de Somoza.

Memorias dun proscrito é o título da publicación que recolle as vivencias do veciño de Guimarei Manuel Couto Chan. O texto está dispoñible na web www.tabeirosmontes.com, onde se pode consultar tanto o manuscrito orixinal como a versión transcrita.

Couto era orixinario de Couselo (Cuntis) e rexentou varios negocios en Arxentina. En 1926 regresou e abriu unha carnicería na praza de abastos da Estrada. No 34, co gallo da revolta de Asturias , foi acusado de cortar a liña de telégrafo e ingresou en prisión. No 36 indultóuselle. Foi presidente do Partido Republicano Radical Socialista da Estrada, segundo tenente alcalde e deputado provincial. Co estalido da Guerra Civil converteuse nun dos líderes republicanos máis buscados.

Cando a finais de xullo Manuel Couto decatouse de que figuraba na lista negra dos falanxistas, botouse ao monte. En principio dirixiuse cara á zona de Cuntis, que coñecía ben. Camuflouse no monte Xesteiras. Despois viviu escondido nalgunhas casas de Guimarei. Acabou dirixíndose cara a Somoza, onde foi localizado o 28 de novembro de 1938 na contorna do domicilio do seu camarada Higinio Carracedo. Falanxistas e Gardas Civís atopárono escondido, xunto a outro escapado de Guimarei, nun alpendre, baixo unhas táboas sobre as que se almacenaba toxo.

Manuel Couto e o seu compañeiro foron torturados para que sinalasen onde se atopaba Carracedo, pero non chegaron a desvelar o seu agocho na cheminea do forno. Tras a detención, Manuel Couto estivo preso na Estrada, onde se lle fixo entrar esnaquizado e atado ao rabo dun cabalo da Garda Civil. Estivo prisioneiro tamén na Parda, O Dueso e finalmente no campo de concentración de Brunete, en Madrid. Alí pasou 10 anos condenado a traballos forzados, picando pedra en condicións infrahumanas. No 45 foi indultado e volveu á Estrada. Tiña tuberculose e faleceu un ano despois.

quarta-feira, 27 de novembro de 2013

Campaña de crowfunding do documental "A volta dos nove"


O xoves, a primeira hora da mañán, comenza a campaña de crowfunding con Verkami para intentar lograr de rematar o documental de Memoria Oral A VOLTA DOS NOVE.

E necesario contar coa axuda vosa para levar a bo fin este traballo por iso abrimos está páxina para iros informando de como van as cousas. Gracias por estar presentes cando necesitamos de vos.


Dirixido por Antonio Caeiro

Argumento
Outubro de 1936. Na noite do día 15, nove homes sos sacados da prisión habilitada do Frontón de Vigo e levados as aforas de Baiona. Alí serían salvaxemente asesiñados. Era o final dunha vinganza que se iniciara dous días. Pero tamén era o comenzo dunha lenda: a das cruces de "A VOLTA DOS NOVE"

Proxección do documental "Eu nome é Luís Ferreiro"

Xoves 19h. 
Escola Superior de Arte Dramática de Galicia Rúa Poza Cabalo PAU de Navia (Vigo)

Proxección organizada pola Asociación Cultural AC Pedraseixa.

Para o debate posterior estarán presentes os dous autores do filme, Fernando Llor e Roi Cagiao e o protagonista do mesmo Luís González "Ferreiro"
http://omeunomeluisferreiro.blogspot.com.es/

A Estrada homenaxea a dous veciños perseguidos no franquismo



A parroquia de Somoza acollerá o sábado ás 11.00 horas unha homenaxe a Higinio Carracedo Ruzo. Este xoves cúmprese o 75 aniversario do seu axustizamento tras ser perseguido polos montes da comarca durante máis de dous anos. Haberá unha ofrenda floral e unha visita aos lugares nos que se desenvolveron os feitos.

En honra de Carracedo, a asociación Vagalumes fará público o xoves o diario doutro fuxitivo -Manuel Couto Chan- que acompañou a Carracedo nos seus últimos días. O acto será ás 20.30 horas na sala Novagalicia Banco.

 O diario de Manuel Coto, titulado polo propio autor Memorias dun proscrito, ademais de achegar ao lector directamente a esta etapa histórica do Concello da Estrada, destaca por ter un texto de gran valor literario, que a través da rede farase a partir de agora accesible a todo o que o desexe a partir da data indicada.

Ofrenda floral
Por outra banda, o vindeiro sábado a partir das 11. 00 horas, a asociación cultural estradense ten previsto levar a cabo unha homenaxe a Hixinio Carracedo na súa parroquia. Para iso invitaron a todos os interesados a acudir a unha ofrenda floral. Posteriormente realizarán un percorrido por todos aqueles lugares nos que se desenvolveron os feitos que Manuel Coto conta nas súas memorias. Será xa que logo unha oportunidade para verse inmersos nunha historia que pon en valor a figura e o valor mostrado por Carracedo nunha etapa histórica moi complicada e con nefastas consecuencias para moitas familias da comarca de Tabeirós-Terra de Montes.

segunda-feira, 25 de novembro de 2013

A memoria histórica honra aos Mártires de Sobredo


Faro de Vigo 25/11/13 Traducción Estación Atlántica
A cita anual reuniu a moitos asistentes ante o monumento aos Mártires de Sobredo, en Guillarei (Tui). Recordaron a Cándida Rodríguez González, de Pazos de Reis; Joaquín Estévez Besada, de Soutelo; e de Venancio González Romeu, de Budiño, que morreron a tiros o 28 de novembro de 1922, por defender a un veciño, contra o pago de foros. Manuel Vázquez de la Cruz e Uxío-Breogán Diéguez, ofreceron senllos discursos.

domingo, 24 de novembro de 2013

Centenario da Alianza Mariñeira


Traducción Estación Atlántica
En 2014 conmemórase que fai cen anos naceu un colectivo que marcaría o devir sindical na comarca

Faro de Vigo - Juan Calvo | Cangas 24.11.2013
A asociación "Memoria Histórica 28 de agosto" de Cangas reúne datos para render homenaxe a unha da institucións pioneras na loita sindical no municipio. O próximo ano cúmprese o centenario deste colectivo que supuxo unha profunda transformación social e política nesta vila pesquera. Os que conformaron aquel movemento sindical sintan as bases da loita obreira en Cangas nun sector que tiña que facer fronte aos abusos dos armadores.

A Alianza Mariñeira, segundo recolle o libro "Historia de Cangas 1900-1936" créase en 1914. Os autores consideran que posiblemente tiña os seus antecedentes na Sociedade de Mariñeiros que aínda existía en 1912, ata pensan que é posible que fose unha reforma da mesma. O seu primeiro presidente foi Lorenzo Corbacho Rodal, que naceu en 1891. Estivo embarcado durante catro anos e del coñécese que o seu pai pertenceu ao Centro de Canteiros. Os autores sinalan que coa Alianza Mariñeira, os marineros tiveron un apreciable control social e político de Cangas e conseguiron sacar adiante reivindicacións con éxito diante dos armadores. Un acontecemento que pon de manifesto o éxito é que poucos meses despois do nacemento da Alianza Mariñeira, en novembro ou decembro de 1912, os armadores constitúen o seu patronal: O Progreso Pesqueiro. Propietarios de vapores de pesca do porto de Cangas, segundo relatan os autores Iago Santos Castroviejo e Antonio Nores de  "Historia de Cangas 1900-1936" apuntan que entre os marineros máis activos figura Lorenzo Corbacho, Juan Luís Barreiro e tamén outros retornados de América, como Taratola, José dá Vicente, Faustino Nores Refojos, Camilo Rodal "O Pitiscado", Rufino Miranda Lagoa (que foi dos últimos de Filipinas) ou José Molanes "Maneghra", que viña de Cuba. No traballo que se realiza sobre a Alianza Mariñeira faise mención a que o reglamento da mesma sinala que aspira a "reunir non seu seo a todolos traballadores que se adiquen ás faenas dá pesca dá ría de Vigo, sempre que sexan matriculados, se ben exceptúanse deste caso (?) por razón de conveniencia dá organización ocupen cargos na Xunta Directiva, aínda que non sexan maiñeiros. Neste caso, so terán voz nas deliberacións, pero non voto". É esta excepción a que vai permitir que en momentos de fragilidad a organización sindical estea dirixida por políticos profesionais non marineros, como Bernardino González Paz, en 1916; Eusebio Álonso Viéitez, en 1917, José Gómez Osorios (como secretario) en 1919, José Viñas del Monte en 1922 e 1923 ou Manuel Piñeiro Pastoriza, en 1936.

As primeiras accións da Alianza están encamiñadas, segundo relatan Castroviejo e Nores, a regular a contratación e o traballo a bordo, aumentar a participación do traballador no posto de traballo e mellorar a distribución do produto. Os marineros teñen que ser socios da Alianza, non se lles permite aos armadores contratar tripulación non asociada, fóra diso os propios armadores ou familiares. En 1914 reclama unha mellora na distribución do produto, que non aceptan os armadores e en 1914 comeza a folga de "tripulantes dos vapores e motoras". Comentan como dos 1.400 folguistas, ao redor de 200 ou 300 acoden a Moaña para impedir que alí se embarque a xente, mentres que outros van a Bueu. "En Cangas amotínanse as mullers e fillos dos folguistas, acantazan unha motora dás últimas en saír, a sucursal do almacenista Francisco Gómez, as casas dos armadores que a moitas nin un cristal san lles quedou. Cervera mesmo tivo que lles ir pedir clemencia, pois vos cantazo chegabanlle á mesma cama dá muller co neno recén. É o 18 de setembro cando os armadores de Cangas, Vigo e Marín e a directiva da Alianza Mariñeira de Cangas asinan un acordo. "En atención á grave crise que se atravesa por causa dá guerra europea e outros motivos de carácter local, os armadores só aceptan dás peticións feitas polos mariñeiros, aumenta ata 17 partes as correspondentes a aqueles, sendo a dos patronos 24 partes, en total, xa que logo, 41. Vos armadores admiten dede logo ou compromiso de que non poden exceder de 24 ou número de homes de cada embarcación".

Trala Alianza Mariñeira de Cangas haberían de vir despois a de Moaña e a de Aldán.

sábado, 16 de novembro de 2013

´É injustificable que no século XXI teñamos mortos nas cunetas´

Traducción Estación Atlántica

O mestre e historiador presenta o libro "Pontevedra nos anos do medo", no que analiza a represión levada a cabo na comarca

S
O paraninfo do IES Val Inclán acollerá o próximo día 11 a presentación de "Pontevedra nos anos do medo". Trátase dun acto organizado pola Librería Paz e Edicións Xerais para dar a coñecer unha obra que resume anos de investigacións centradas na represión levada a cabo na comarca tralo golpe militar de 1936. "Esta zona", indica o autor, "non foi especialmente castigada, non máis que outras cidades, por exemplo para o nivel da cidade Tui sufriu unha represión forte, Ferrol tamén ou Vigo, Pontevedra foi unha cidade na media, o esperado"

-Tras anos de estudos e traballos sobre a represión que conclusións saca?

-Hai moitas, pero unha destacada é o papel fundamental que tivo a Garda Cívica, polo menos un sector dela, na represión, máis posiblemente que Falange, esta foi nos primeiros tempos. En segundo lugar hai que destacar o papel que tiveron moitas persoas que non son tan coñecidas en Pontevedra como poden ser Bóveda ou os do 12 de Novembro e que precisamente eclipsaron a toda unha serie de militantes obreiros e agrarios que foron tamén reprimidos e que é interesante dalos a coñecer.

-Cales son as cifras dos paseados e fusilados en consellos?
-Temos datos sobre os tres anos fundamentalmente, e hai que ter en conta que sempre son cifras mínimas, de modo que sempre teremos a posibilidade de descubrir algunha máis, e apuntan a que hai algo máis de 70 paseados e despois fusilados en consellos de guerra son sobre 140.

-Pontevedra centralizaba os consellos de guerra?

-Si, Pontevedra era a cabeza dunha zona xudicial, a do norte da provincia, celebrábanse aquí moitos consellos de guerra e iso levaba consigo que tamén os paseos de xente que non era de Pontevedra tamén fosen un número importante, íanos a buscar ao cárcere por exemplo e o máis normal é que xa os matasen aquí.

-Falouse durante anos de que a guerra civil aproveitouse para resolver rifas etc iso foi real ou considera que o que houbo é unha estratexia organizada de represión?

-Non, non é real, o que non podemos negar é que nalgún caso houbese rifas, pero en todo caso aproveitáronse e valíanse dunha situación política que o facilitaba e que as vítimas foron sempre persoas comprometidas políticamente, é algo que está totalmente claro, é outro dos grandes mitos, o de que todo foi por rifas.

-É outro tópico que as vítimas non participaban políticamente?

-Outro mito efectivamente, incluso os propios familiares dincho ás veces "non, eles non fixeron nada", "foron amizades..." E non, era xente que participou políticamente, que moitos deles foron elixidos en comicios libres, moitos deles fixeron uso dos seus dereitos militando en federacións obreiras ou agrarias para defender dereitos dos traballadores etc.

-A que sectores afectou especialmente a represión?

-A todos os sectores, a unha burguesía que militaba en partidos do que era o centro e centroesquerda clásica, burguesa, como Esquerda Republicana ou Unión Republicana, e despois a xente máis de esquerda que militaba no Partido Socialista, no Partido Comunista, que tiña bastante influencia na Federación Agraria e a Obreira. E en canto ao número máis a sectores obreiros e agrarios.

-Ademais dos paseos, consellos etc adoptou outras formas a represión?

-Si, é que hai outras forma de represión que son as que ás veces pasan desapercibidas, aquí houbo unha represión de tipo económico por estudar, é unha das grandes tarefas a realizar no futuro, separadamente das multas, das incautaciones, había toda unha serie de colectas e donativos que en teoría eran voluntarios pero na práctica eran obligatorios e iso deu lugar a todo un entramado económico que está aínda sen estudar a fondo. Despois hai unha represión de tipo ideolóxico, a participación da Igrexa como legitimadora do golpe militar e o control social que exerce, sobre todo a nivel de educación; tamén está a represión aos funcionarios, ás mulleres, que é outro dos grandes temas ocultos, moitas veces pola propia natureza da represión, que non se quere contar nin falar diso, e que incluíu un modo directo senón tamén indirecto, por exemplo mulleres de presos ou de condenados que por encima lles incautaron bens e impuxéronlles multas.

-Máis de 80.000 vítimas continúan sepultadas nas cunetas...
-É algo que me parece mal, si os familiares queren darlle enterro nos cemiterios creo que se lles debe axudar, hai que facilitarlles todo, primeiro localizar os lugares e posteriormente facilitar que os poidan trasladar, non é justificable que no século XXI teñamos os mortos nas cunetas.

-Hai na provincia de Pontevedra ese tipo de enterramentos?

Si, moitos foron excavados, aquí a nosa zona os sitos máis próximos dos que temos noticia son en San Andrés de Xeve, con 5 ou 6 persoas, e tamén en Tenorio, no cemiterio, pero as fosas nos cemiterios son malas de excavar porque se reaprovecha o terreo e mestúranse restos. Na provincia non quedan moitas fosas sen excavar, o que si quedan son lugares nos que houbo enterramentos e non o sabemos, porque sabemos de persoas que si as mataron e os seus corpos nunca apareceron, non sabemos onde as enterraron.

O Náutico de Vigo non solicitou á Xunta retirar a vidreira franquista


A presidenta do club comprometeuse a pedirlle permiso a Patrimonio