O Alcalde socialisto de Vigo é condenado pola xusticia a derrubala de urxencia pero segue negándose

sábado, 31 de março de 2012

Rueiro franquista do Arsenal Militar de Ferrol

Asociación Ferroltera Nosa Memoria

Almirante Vierna y Crucero Baleares.
En 1935, se destinó a Manuel Vierna Belando al Arsenal de Ferrol, donde se encontraba, cuando comenzó la guerra civil, el 18 de julio de 1936, momento en que ocupaba el puesto de Jefe del Estado Mayor de Ferrol, plaza en la que los sublevados se hicieron con los dos únicos cruceros pesados, el Canarias y el Baleares, armados con ocho cañones de 203 mm cada uno (el “Baleares”, aun construcción, no montó su cuarta torre de artillería hasta el verano de 1937). Debido a la falta de unidades navales sublevadas, se le nombró comandante del nuevo e incompleto crucero Baleares, que entro en servicio en diciembre de 1936. Se unió al resto de fuerzas, que operaban en las aguas del estrecho de Gibraltar, donde participó en numerosas acciones, tanto de vigilancia y control del bloqueo, como en repeler los ataques de la aviación gubernamental, así como en misiones de bombardeo sobre las poblaciones costeras.
Mientras estuvo al mando del crucero, a pesar de ser capitán de fragata, se le trató como capitán de navío, para no rebajar la categoría del mando del buque, tras la Batalla del cabo Cherchel, ascendió directamente a Contralmirante, y se le otorgó el mando de la división de cruceros.
La noche del 5 al 6 de marzo de 1938, los tres cruceros nacionales escoltaban a dos mercantes bajo el mando del almirante Vierna, los dos cruceros sublevados se hicieron a la mar desde Palma de Mallorca como protección lejana de un convoy que transportaba material de guerra desde Italia. El mismo día, la flota de la República formada por dos cruceros ligeros (el moderno Libertad y el antiguo Méndez Núñez) y cinco destructores zarpa desde Cartagena. Así las dos escuadras avanzaban en la oscuridad sin saber una de la otra hacia cabo de Palos. A las 00.36 casi a la vez los cruceros Libertad y Méndez Núñez y cinco destructores avistaron a los tres cruceros nacionales a 2000 metros, solo uno de los destructores pudo disparar torpedos antes de perder contacto. Las dos escuadras hicieron varios cambios de rumbo, pero a las 02.00 el Baleares descubrió de nuevo a la escuadra republicana y el almirante Vierna decidió abrir fuego a unos 2000 metros, cometiendo el error de disparar proyectiles iluminantes alrededor del horizonte, con lo que descubrió claramente a sus buques. Esta vez los republicanos tuvieron tiempo de responder, el Libertad alcanzó al Baleares y casi de forma simultánea también por dos torpedos (lanzados por el destructor Lepanto probablemente) que volaron el pañol de municiones de proa y el puente, el buque se detuvo, escorando rápidamente y con varios incendios a bordo. El Canarias, que le seguía, esquivó los restos, y guió al Cervera fuera de la acción alejándose y dejando solo al Baleares, que en pocas horas se hunde por completo. Los republicanos abandonan también el combate continuando su patrulla. Los destructores ingleses Boreas y Kempenfelt acuden a ayudar al salvamento de los náufragos. Rescatan a 435 hombres, trasladando a los sobrevivientes al "Canarias" y al "Almirante Cervera" que retornan al sitio al amanecer. Con el Almirante Manuel Vierna Belando se hundió, todo su Estado Mayor, el comandante del buque, 35 oficiales, 685 suboficiales y marineros.
El Soldado Lois
Manuel Lois García, soldado de Infantería de Marina , Natural de Órdenes (La Coruña), es reclutado, el 13 de agosto de 1936, siendo alta en el Grupo de Fuerzas del Cuerpo de Infantería de Marina de Ferrol, puerto naval que había sido conquistado por los sublevados el 21 de julio, el quinto día de rebelión.
El 2 de octubre de 1936 pasa a servir en el crucero “Baleares”, asignándole como puesto de combate el de telefonista del cañón 4 de 120mm. El 7 de septiembre de 1937, navegando a unas seis millas de la costa argelina, los serviolas del “Baleares” avistan una formación escoltada por los cruceros “Libertad” y “Méndez Núñez” procedente de Argel y con un cargamento de material de guerra destinado a Cartagena y Alicante. El “Baleares” impide el arribo del convoy a puerto aunque es tocado por los disparos del crucero Libertad. El soldado Manuel Lois García fue uno de los tres fallecidos del “Baleares” en este combate naval conocido como la Batalla del cabo Cherchell.
Documento literal oficial redactado por el teniente de Navío de la dotación del Crucero Almirante Cervera, de 17 de agosto de 1938 en el que relata con detalle la trágica muerte del soldado ordense:
Que a las 10 de la mañana del día 7 de Septiembre de 1937 encontrándose el Crucero “Baleares” en las proximidades de Argel avistó a Fuerzas Navales rojas formadas por, los Cruceros “Libertad” y “Méndez Núñez” y ocho Destructores convoyando cuatro barcos mercantes; el citado buque abrió fuego sobre el enemigo, entablándose combate seguidamente durante el cual el Crucero “Baleares” recibió dos impactos de 15,24 centímetros procedentes de disparos del Crucero “Libertad”, uno de ellos en el costado de babor a proa y otro en la chimenea. Por efecto de la explosión del proyectil que dio en la chimenea quedó fuera de combate toda la dotación del cañón 4 de 12 centímetros de babor, a excepción del apuntador vertical, parte de la del 2, el Auxiliar de Artillería del grupo de 12 centímetros de proa, que falleció al poco tiempo e igualmente resultaron heridos, el Guardia Marina del grupo de proa y el Alférez de Navío que lo mandaba, así como el Teniente de Navío que mandaba el grupo de popa.
Uno de los cascotes penetró por la parte alta de una caja de urgencia, situada a babor a la altura del cañón 2, que contenía tres ó cuatro hileras de chilleras con iluminantes, incendiando un cartucho de éstos cuyo proyectil hizo explosión en el interior de la caja, en cuyo momento, el soldado de Infantería de Marina Manuel Lois García, telefonista del cañón 4, con puesto inmediato a la caja, ve como sale humo de ella y se abomba por su parte posterior, y dándose cuenta del peligro que una explosión probable de los proyectiles iluminantes y de los de alto explosivo situados en las chilleras de debajo de aquellos puede acarrear, se dirige a la caja y zafa la única tuerca que tiene echada la puerta; al zafarse la tuerca, la presión interior abre la puerta con violencia y una llamarada grande, da de lleno sobre el cuerpo del soldado Manuel Lois que recibe en el pecho el paracaídas del iluminante que hizo explosión y no obstante empezarle a arder las ropas se apodera de un proyectil que tira al agua, después, corre hacia popa envuelto en llamas alcanzándole, a la altura del cuarto del cuarto del Oficial de guardia dos Marineros del trozo de auxilio de proa que lo despojaron de las ropas y lo entregaron al trozo de auxilio de popa. Conducido a la Enfermería y después de curado, fue evacuado en una camareta en la que falleció por la noche del día siguiente día”.
Le fue concedida a título póstumo la Laureada de San Fernando (30-5-1939, B.O.153) y es habitualmente
usado como héroe en homenajes oficiales por la Infantería de Marina Española.
Almirante Fernández Martín
Ingeniero Electricista de la Armada Española, se le otorgó el mando del cañonero Cánovas del Castillo, ostentando ya el grado de capitán de corbeta, participando en la preparación del desembarco para la ocupación de Ifni por lo que fue condecorado en 1935.
Tras producirse la sublevación se le entregó el mando del débil y desgastado destructor Velasco “Ceuta” que Italia vendió a los sublevados con los acuerdos de 1937. Al Velasco “Ceuta” le embarcaron una cuarta chimenea para intentar confundirlo con el Destructor “Velasco” el único destructor que al estallar la guerra civil, hallándose en reparación en Ferrol, quedó en poder de los nacionales y que mediante la intervención de su comandante, el capitán de corbeta Manuel Calderón, consiguió que la tripulación acatara sus órdenes y se sumara a la sublevación militar. La intervención de su marinería fue fundamental para dominar la base de Ferrol.
Poco rendimiento se le podía sacar a este barco por sus continuas averías, pero su participación junto al Canarias, en la inutilización del destructor republicano “José Luis Díez”, que fue en el pensamiento general un éxito del Velasco Ceuta ya que fue el primero que disparó.
Posteriormente se le otorgo el mando del Ciudad de Alicante crucero incautado a la Compañía Trasmediterránea para su reconversión en crucero auxiliar, armado con un cañón de 120 mm., dos de 105 mm. y otros dos de 47 mm. El “Ciudad de Alicante” participo en el otoño de 1938 , en la expedición al Mar del Norte que informó de la existencia de un considerable número de mercantes españoles refugiados y dispuestos para salir a los puertos rusos del Báltico y el posterior hundimiento del vapor Cantabria. A principios de marzo de 1939, el “Ciudad de Alicante” se encontraba en Cádiz con otras unidades dispuestas para el transporte de tropas a Cartagena, expedición que no llevó a cabo y cuando el día 1º de abril se anunció oficialmente el final de la guerra, se encontraba en Ferrol, donde fue desarmado.
Posteriormente como Capitán de Navío, Pedro Fernández Martín, vistiendo el uniforme alemán y con el escudo de España, embarcó en buques alemanes para tomar parte en operaciones de guerra en el sector del golfo de Finlandia, encuadrado en la desconocida rama naval de la División y Escuadrillas Azules. El primer grupo de españoles con destino a unidades de la Kriegsmarine estaba a su mando. Tras permanecer durante algún tiempo en Alemania, llegó al Báltico oriental en la segunda quincena de noviembre de 1942. Allí participó en numerosas operaciones de minado, contraminado, patrulla antisubmarina, protección de convoyes, etc. e integrado en diferentes flotillas de guerra, siempre en medio de unas terribles condiciones meteorológicas. Estuvo en el Báltico hasta enero de 1943. Después paso por diversas unidades de instrucción entre las que destacan el Admiral Scheer. Finalmente regresó a España a principios de marzo. Los marinos españoles recibieron numerosas condecoraciones navales alemanas y españolas.
Falleció siendo Capitán General del Departamento Marítimo de Ferrol, el 1 de octubre de 1962.
Bajo las banderas de la Kriegsmarine. Marinos españoles en la armada alemana 1942-1943 de Alfonso Escuadra Sánchez. Fundación Don Rodrigo 1999.

Marqués de Alborán
Almirante Francisco Moreno y Fernández, participante en la Guerra Civil Española de 1936 a 1939 al servicio de la flota sublevada. Llegó a ser Almirante de la Flota Nacional y Jefe de las Fuerzas de Tierra,
Mar y Aire de Bloqueo del Mediterráneo.
En 1917 fue designado para formar parte de una Comisión de Expertos que, en plena I Guerra Mundial, marchó a Alemania para visitar y estudiar sus puertos militares, sus defensas, astilleros, y numerosas y grandes factorías, recorriendo asimismo todo el frente de combate. A su regreso, tomó el mando del Torpedero Nº12 como Profesor de Torpedos de los Guardiamarinas de la Escuadra de Instrucción.
Capitán de Corbeta en 1920, se le nombró segundo Jefe de la Comisión Hidrográfica del Norte.
El golpe de Estado de 1936 le halló en Ferrol, donde se unió a los sublevados tomando el mando del Arsenal, y posteriormente en la campaña naval.
El Gobierno de Burgos le nombró Jefe de la Flota Nacional y Vocal de la Junta de Defensa, habilitándose de Contralmirante.
Con el Canarias y el Cervera se distinguió entonces en las operaciones del Estrecho, dejando fuera de combate a los destructores que permanecían de vigilancia, los Gravina y Almirante Ferrándiz, durante la batalla del Cabo Espartel, levantando el bloqueo de la costa sur y de las plazas de soberanía del Norte de
África.
En 1937, ascendido a Vicealmirante, se le nombró Almirante Jefe de las Fuerzas de Tierra, Mar y Aire del
Bloqueo del Mediterráneo.
Terminada la guerra, fue nombrado Capitán General de Cartagena y, en septiembre del mismo año, de Ferrol donde falleció en 1945. Franco le otorgó, con carácter póstumo, el título de Marqués de Alborán.
Tras su muerte fue enterrado en el Panteón de los Marinos Ilustres.
En 2010, 65 años después de su fallecimiento, Francisco Moreno Fernández formó parte de los treinta y cinco altos cargos del franquismo imputados por la Audiencia Nacional en el sumario instruído por Baltasar Garzón, por los delitos de detención ilegal y crímenes contra la humanidad cometidos durante la Guerra Civil Española en los primeros años del régimen. Este proceso fue declarado ilegal por el Consejo General del Poder Judicial, en base a la Amnistía de 1977[.]

Honorio Cornejo
Honorio Cornejo y Carvajal, natural de Ferrol, inició muy joven la carrera de la marina, fue destinado a Filipinas y una vez de regreso, tras ocupar algunos cargos, ejerció como profesor de Física y Astronomía en la Escuela Naval. Ocupó diversos destinos en varios barcos en función de su graduación. En 1918 fue comandante del acorazado Alfonso XIII.
En el mes de julio del año de 1920, se le asciende al grado de contralmirante y en el mes de octubre, se le nombra Primer Teniente Fiscal del consejo Supremo de Guerra y Marina.
En el mes de septiembre del año de 1923, se le nombra segundo Jefe del Estado Mayor Central y en el mes de mayo del año de 1924 deja el puesto, por haber sido nombrado Subsecretario de Marina y en el mismo año el día veintiséis de noviembre se le asciende al grado de Vicealmirante.
En 1925, fue nombrado Ministro de Marina de la Dictadura de Primo de Rivera, al que prestó su apoyo desde septiembre de 1923 hasta 1928 en que presento su dimisión al Rey Alfonso XIII.
En diciembre 1932, tras el régimen dictatorial, fue condenado, a seis años de destierro a 250Km. de Madrid y 20 años de inhabilitación absoluta, por auxilio a la alta traición al prestarse a colaborar que el general rebelde continuase la realización de su propósito de suplantar el régimen constitucional y parlamentario por el dictatorial y absoluto.
Falleció en una cárcel de Madrid en el transcurso de la guerra civil el 13 de marzo de 1937, “A consecuencia de los sufrimientos y del hambre”.

Zalamea la Real. Aproximación histórica DOMÍNGUEZ CORNEJO, M. y DOMÍNGUEZ PÉREZ DE LEÓN, A. (1994)
Diario A.B.C. jueves 8 de diciembre de 1932.

Cándido Pérez
Durante la Guerra Civil, el comandante del bou armado “Virgen del Carmen”, Teniente de Navío Javier Quiroga Posada, Conde de Villar de Fuentes, y los dos maquinistas, Manuel Martínez y Pardo de Andrade y el graduado de Alférez Maquinista Cándido Pérez Expósito, fueron apresados y entregados por la marinería a las autoridades republicanas en Bilbao y Juzgados por un Tribunal Popular, por haber participado en los apresamientos del Arrate-Mendi y del Galerna y en varios ataques a otras embarcaciones. El fusilamiento del padre Ariztimuno, que iba de pasajero en el Galerna, pesó decisivamente en la decisión del Tribunal que encontró culpables a los acusados, salvo a Manuel Martínez, y les condeno a la pena de muerte. Quiroga y Cándido Pérez fueron fusilados en las tapias del cementerio Derio, el 11 de enero de 1937, por un pelotón de las FNC. Cándido Pérez recibe múltiples homenajes, entre ellos, el bautismo con su nombre en 1977 del Patrullero P-16, dado de baja en 2009 tras 32 años de servicio.
Este suceso fue escrito por Luis Hoyos Gascón como testigo presencial y distribuido con el titulo “Como mueren los marinos de España” por la Jefatura Provincial de Propaganda de Vizcaya.
Esta publicación es un extraordinario relato de entereza, valor y subordinación, que colmado de los clásicos enunciados franquistas que glorifican la muerte por Dios, España y Franco, consiguen forjar dos héroes y mártires para los sublevados. Luís Hoyos Gascón, era notario de Amurrio y fue separado del servicio por deslealtad al gobierno, había escrito en 1933, El Meridiano de Moscú o la Rusia que yo vi, un libro de viajes repleto de los tópicos de la derecha conservadora sobre Rusia.

Salvador Moreno
Salvador Moreno Fernández, se incorporó inmediatamente a la sublevación militar en su ciudad natal, Ferrol, toma el mando del crucero leal al gobierno Almirante Cervera y una vez dominada la base por los sublevados sale de dique el día 23 de Julio con una dotación improvisada, consiguiendo un gran protagonismo a lo largo de la guerra. La primera misión va a ser acudir a cañonear Gijón en auxilio de los militares sublevados, sitiados ya en los cuarteles de Zapadores y Simancas. La eficacia militar de esos cañoneos no será nunca muy grande, pero la impresión que causaban en la ciudadanía y en la moral de los sitiados era muy enorme.
Después, pasó a mandar el crucero Canarias, dentro de las operaciones en el Mediterráneo y el Atlántico, donde también obtuvo importantes éxitos como la captura del "Mar Cantábrico" cargado de material de guerra para los republicanos.
En 1937 fue nombrado segundo Jefe de Estado Mayor de la Armada, y en agosto de 1939 fue proclamado Ministro de Marina, cargo que desempeñó en dos etapas (1939-45 y 1951-57). Fue el encargado de acometer la reconstrucción de la Armada española tras la Guerra Civil.
En su papel de Ministro de Marina, fue uno de los altos cargos del régimen que más insistió para que España no tomase parte en la Segunda Guerra Mundial. De hecho, él y el entonces Capitán de Fragata Luis Carrero Blanco redactaron en 1940 el informe que desaconsejaba la intervención española en el conflicto, y que a la postre resultó decisivo para que no se produjese.
Ascendido a Almirante en 1950, en 1951 le fue concedida la Gran Cruz del Mérito Aeronáutico [3] y caballero de la Orden Militar y Hospitalaria de San Lázaro de Jerusalén. Fue enterrado en el Panteón de Marinos Ilustres de San Fernando (Cádiz).
Fue uno de los treinta y cinco altos cargos del franquismo imputado por la Audiencia Nacional en el sumario instruído por Baltasar Garzón, por los delitos de detención ilegal y crímenes contra la humanidad cometidos durante la Guerra civil española y en los primeros años del régimen. No fue procesado al comprobarse su fallecimiento.

González Llanos
José Mª González-Llanos y Caruncho, Contralmirante Honorario e Ingeniero Naval, es natural de Ferrol y nació el día 27 de junio de 1899.
Durante la Guerra de Marruecos (años 1921 y 1922) participó a bordo del acorazado Alfonso XIII en la campaña de reconquista de la zona de Melilla y en las operaciones de Tiguisas y Wed Targa (Tetuán), por la que obtuvo la Cruz Roja del Mérito Naval.
Asciende a capitán de corbeta el 15 de enero de 1929 pero pasa a prestar sus servicios a la Sociedad Española de Construcción Naval en la que llega en 1935 a director de la Factoría de Ferrol, teniendo una participación directa en el proyecto y construcción de los cruceros Baleares y Canarias.
Al iniciarse la Guerra Civil en 1936 decide cesar voluntariamente en su cargo y embarcarse en el crucero Canarias, que se estaba alistando a toda prisa para participar en las operaciones navales de bloqueo del Estrecho. Meses después, habilitado de capitán de navío, se reintegró a su puesto de director de la Factoría de Ferrol incautada por el Estado, donde era más necesario ya dada la importancia vital de la constructora para la guerra, con una actividad constante, de día y de noche, en la reparación de los barcos de guerra y otros suministros para los sublevados.
Ascendido a contralmirante honorario en 1958, estaba en posesión de numerosas condecoraciones, nacionales y extranjeras.
Funda la empresa Fabricaciones Eléctricas Navales y Artilleras (FENYA) proveedora de equipos eléctricos con destino a las Fuerzas Armadas y en el año 1949 cesa voluntariamente en la dirección de la Empresa Nacional Bazán de Ferrol para dedicarse íntegramente a los Astilleros Astano centrándose en la construcción de grandes petroleros. Ejerció de catedrático en Madrid y presidió la junta de obras del puerto de Ferrol.
Fallecido en 1990, se le ha erigido una estatua en el barrio de Esteiro de Ferrol.
Carrero Blanco
Luis Carrero Blanco, duque de Carrero Blanco a título póstumo, Ingresó en la Escuela Naval en 1918 contando con 14 años y tomó parte en la Guerra del Rif (1924–1926).
Al iniciarse la Guerra Civil Española se refugió en las embajadas de México y Francia para evitar ser ejecutado por milicias republicanas, hasta que en junio de 1937 consiguió evadirse a la zona sublevada.
Con el grado de Capitán de Corbeta fue situado al mando del destructor Huesca y, posteriormente, de un submarino, llegó a ser jefe de Operaciones del Estado Mayor de la Marina.
En el año 1940 redactó un informe recomendando la neutralidad española en la II Guerra Mundial.[2]
Desde entonces se convirtió en hombre de confianza del general Franco, desplazando paulatinamente a Juan Antonio Suanzes. Fue nombrado Subsecretario (1941) y Ministro de la Presidencia (1951), luego Vicepresidente (1967), lo que supuso un incremento creciente de su peso específico en el gobierno. En su labor procuró limitar la influencia de los falangistas, promovió la modernización económica y administrativa del Estado, aunque siempre dentro del franquismo, y apoyó la planificación de la sucesión monárquica del régimen, en la figura de Juan Carlos I.
En junio de 1973 fue nombrado Presidente del gobierno, lo que hacía pensar que se convertiría en el hombre fuerte del Estado a la muerte del Caudillo y en el pilar sobre el cual se sustentaría el franquismo sin Franco, pero su asesinato el 20 de diciembre de 1973 en un atentado perpetrado por ETA en Madrid abortó esas expectativas. También fallecieron otras dos personas, el inspector de Policía, José Antonio Bueno Fernández, y el conductor del vehículo, José Luis Pérez Mogena.
El objetivo del atentado, según indicaba el comunicado en el que ETA asumía su autoría, era intensificar las divisiones entonces existentes en el seno del régimen franquista entre los «aperturistas» y los «puristas». Según declaraciones posteriores de uno de los miembros del Comando Txikia, Carrero Blanco era «una pieza fundamental» e «insustituible» del régimen y representaba al «franquismo puro»: La ejecución en sí tenía un alcance y unos objetivos clarísimos. A partir de 1951 Carrero ocupó prácticamente la jefatura del Gobierno en el Régimen. Carrero simbolizaba mejor que nadie la figura del «franquismo puro». Por otra parte, llegó a ser insustituible por su experiencia y capacidad de maniobra y porque nadie lograba como él mantener el equilibrio interno del franquismo […].

quarta-feira, 28 de março de 2012

A Deputación de Lugo retira os títulos honoríficos a Franco

Rua de San Marcos xardíns da Deputación. Lugo 1948
26/03/2012 - Axencias / Galiciaé LV
O pleno da Deputación de Lugo retirará mañá (27 de marzo) os títulos honoríficos que lle concedeu en tempos da ditadura ao xeneral Francisco Franco e a outras institucións e personalidades do réxime franquista, como varias seccións da Falanxe ou Pilar Primo de Rivera.

A retirada dos mencionados títulos será posible grazas ao cambio no Regulamento de Honras e Distincións aprobado en xaneiro pola Deputación lucense. Segundo informou a propia institución, ese cambio de regulamento, aprobado a proposta do presidente, José Ramón Gómez Besteiro, fai posible que se lle retiren esas distincións ás personalidades do réxime de Franco sen necesidade dun acordo unánime por parte da Corporación provincial, como esixía a antiga normativa.

Para retirar as mencións honoríficas concedidas ao ditador e a Pilar Primo de Rivera, entre outros, será suficiente con que o acordo sexa adoptado por maioría, de forma que bastarán os votos dos dous socios do Goberno provincial, formado por PSdeG-PSOE e BNG, para sacar adiante a iniciativa.

O Goberno provincial iniciou os pasos para retirar as mencións honoríficas a Franco e a outras figuras representativas do seu réxime no ano 2009, coincidindo coa aprobación da Lei de Memoria Histórica, pero a necesidade de conseguir un acordo unánime e a abstención do PP impediron entón que a iniciativa prosperase.

De feito, o acordo para modificar o Regulamento de Honras e Distincións da Deputación de Lugo, de forma que non fose necesaria a unanimidade do pleno para retirarlle as mencións honoríficas a Franco, foi aprobado só cos votos dos dous socios do Goberno provincial.

Franco foi nomeado Presidente de Honra da Deputación de Lugo en 1944 e esa mención foi ratificada en 1945. Máis tarde, en 1958, a institución provincial concedeulle a Medalla de Ouro, un recoñecemento que só foi outorgado en quince ocasións desde a súa creación. Esa mesma medalla foille entregada á Sección Feminina da Falanxe, á fronte de Mocidades e a Pilar Primo de Rivera.

sábado, 24 de março de 2012

Vigueses distinguidos

O abeiro da festa da Reconquista de Vigo – 28 de marzo – A Fundación “vigueses distinguidos” publicou un libro de dos e das vigueses /as distinguidos polo Concello de Vigo dende a súa Fundación no ano 1985. Os escritos que figuran no libro foron a chega que cadaquen lle fixo chegar a organización. No Arquivo adxunto fagovos chegar o escrito da Asociación viguesa pola memoria do 36.

Saúde e memoria republicana
Telmo

Texto do libro;
A Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36 fundouse en agosto de 2005 cunha clara intención e un claro obxectivo: o de agrupar e poñer en contacto ás persoas que estabamos a demandar axuda para coñecer o que lles acontecera aos nosos familiares nos terribles anos da guerra do 36.

Queriamos saber e dar reposta a numerosos interrogantes. Por que os mataron, quen os matou, por que os xulgaron e quen os condenou en Consellos de Guerra Sumarísimos baixo a acusación, nun exercicio de perversión da linguaxe sen parangón na historia contemporánea, de “rebelión militar” non sendo militares, e precisamente aos que respectaron a lexitimidade do estado republicano fronte ao golpe militar. Queriamos saber por que lles chamaron “paseos” aos asasinatos, impunes e inmunes, cometidos nas corredoiras do país, nas súas estradas, nas súas praias, nas súas cidades e vilas. Queriamos e necesitabamos recuperar os seus restos “desaparecidos” naquela orxía de morte e destrución que non respectou nada, queriamos darlles nomes e facianas e queriamos e queremos, sobre todo, devolverlles a dignidade arrebatada pola ditadura e os seus cómplices.

Esta tarefa recuperadora dunha memoria histórica sempre mutilada polo franquismo, construímola nós en Vigo e outros moitos coma nós no resto do Estado, grazas á colaboración de moitas persoas individuais e anónimas, de moitas asociacións ás que poucas veces se lles recoñece o seu labor, de moitos historiadores e investigadores que comparten as nosas inquedanzas e que participan do noso mesmo espírito de xustiza universal para coas vítimas do franquismo e da ditadura..

A nosa Asociación sempre considerou como unha obriga irrenunciable a tarefa de levar a cabo non só un labor didáctico e revelador daqueles anos de chumbo e medo nos centros de ensino e diante da cidadanía en xeral, senón tamén a de ir identificando e sinalando os “Lugares de Memoria”, dando pulo a iniciativas que, en cumprimento da “Ley de Memoria Histórica”, puidesen contribuír, por fin, a facer desaparecer calquera vestixio ou símbolo da ditadura.

Por estes obxectivos traballamos e por estes obxectivos seguiremos traballando ata que o noso lema nuclear de Memoria, Verdade Xustiza e Reparación prevalezan fronte ao esquecemento.

ASOCIACIÓN VIGUESA POLA MEMORIA HISTÓRICA DO 36

terça-feira, 20 de março de 2012

Homenagem a Ricardo Carvalho Calero

(Ferrol, 30 de outubro1910 - 25 de março Compostela, 1990)

23 de março às 20hs

Fundaçom Artábria
No próximo dia 25 de março, cumpre-se o vigésimo segundo aniversário do passamento do inteletual ferrolano Ricardo Carvalho Calero, teórico e grande pensador do reintegracionismo, além de fecundo autor literário e científico e representante do nacionalismo histórico galego.

Desde a Fundaçom Artábria; como entidade que nasce, em grande parte, para continuar com o legado deixado por Carvalho, aproveitamos para lembrar a sua obra e reivindicar as suas idéias com um ato de Homenagem, que decorrerá a carom da sua casa natal, na Rua de Sam Francisco, nº51, de Ferrol Velho na sexta-feira, 23 de março às 20hs e que contará com umha oferta floral, diversas intervençons e um recital poético.

segunda-feira, 19 de março de 2012

A voz dos ´vencidos´

Seis galegos contan como sobreviviron á Guerra Civil e a ditadura nun documental no que participan 107 vítimas do franquismo de toda España

107 testemuños de antifranquistas e vítimas da ditadura, 200 cintas gravadas e 12.000 quilómetros percorridos é o resultado de dous anos de traballo do colectivo DateCuenta no documental 'Vencidos', no que participan seis galegos. Os protagonistas denuncian as atrocidades da represión que en moitos casos viviron en carne propia e tamén debaten sobre a democracia actual que coinciden en que non era pola que eles loitaron. Para velos e escoitalos haberá que esperar a decembro, a data prevista da estrea

ALEXANDRA MOLEDO - laopinióncoruña.es 18/3/12
"Tiñamos que tirar tres tiros ás costas e dúas á cabeza. Empezaba a corneta para que nos preparásemos e logo tirabamos do gatillo (...). Todos os días había fusilamentos. Iamos cinco para tirarlle a un". Así lembra algunhas das súas vivencias durante a Guerra Civil o lucense Román Mourín, republicano que foi mobilizado para loitar nas filas do bando nacional e "obrigado" a participar no medio centenar de fusilamentos. O aviador republicano Antonio Neves, que viviu durante anos nun zulo dun metro cadrado é outro dos sobreviventes galegos da contenda. "Inventei a forma de facerme un agocho. Dentro da parede fixen un buraco onde collía de pé. Iso salvoume a vida", explica.
 
Os seus relatos están incluídos no documental Vencidos, no que o colectivo DateCuenta recolleu 107 testemuños de vítimas da ditadura para que a "loita" de quen compartiron "a ilusión por unha sociedade alternativa" non se "desvaneza", segundo comenta o fotógrafo e un dos impulsores do proxecto audiovisual, Aitor Fernández. Despois de dous anos percorrendo máis de 12.000 quilómetros por toda a xeografía española e 200 cintas gravadas, agora comeza a fase da montaxe para poder estrear o documental a finais de ano.

Xunto con Román e Antonio, outro catro voces constitúen a representación de Galicia na gravación. Toñita Fragüela e Mariquiña Villaverde, fillas de dúas familias da Coruña ou o lucense José Ramón Álvarez, que do mesmo xeito que Román a pesar de ser republicano non tivo máis opción que loitar na fronte nacional, o que o levou a un consello de guerra por desertor. Darío Rivas, nacido en Lugo aínda que vive en Arxentina desde o nove anos, tamén relata a represión que sufriu o seu pai durante a guerra. Fai sete anos, Darío fixo a viaxe á inversa, de Buenos Aires a Galicia, para desenterrar a fosa na que xacía o seu pai Severino, alcalde socialista de Castro de Rei (Lugo) fusilado en 1936. Este galego-arxentino foi o impulsor dunha querela en Buenos Aires polas desaparicións do franquismo. Á súa iniciativa sumáronse decenas de familiares de represaliados así como colectivos da memoria histórica.
Perfís

Paseados, torturados, presos políticos e sociais, desertores, orfos, guerrilleiras, nenos roubados ou do auxilio social, refuxiados a Rusia... Son só algúns dos perfís que aparecen no documental. Aitor Fernández destaca o caso da valenciana Alejandra Adoitar, unha comunista de 97 anos para quen a Guerra Civil non ten que ver coa guerra dos ricos contra os pobres. Tamén lembra a historia de María Martín, unha muller que está de actualidade pola súa declaración no xuízo contra o xuíz Baltasar Garzón polas desaparicións do franquismo e que desde o nove anos sufriu a depuración do aceite de ricino. E a da catalá Concha Pérez, denominada como "a paradigma da memoria" polo fotógrafo leonés. Esta miliciana anarquista rexentou unha mercería na cidade condal durante toda a súa vida e desde o inicio da democracia decidiu transmitir as súas vivencias e a súa mensaxe aos estudantes.

A pesar de que 62 dos entrevistados son homes fronte a 45 mulleres, a presenza feminina foi "prioritaria" no proxecto porque son "as que menos falaron na historia". Aitor Fernández insiste en que este non é un traballo "puramente de memoria histórica", xa que os protagonistas conectan a súa traxectoria vital nos anos da represión coa actualidade. "Non abandonaron a loita e aínda teñen moito que dicir", afirma. Desde ideoloxías distintas os entrevistados comparten que non hai "unha verdadeira democracia" hoxe en día e que a vida sería "diferente" se se deixou existir á República. Ademais, coinciden en que a dos anos 60 tampouco era unha "verdadeira República" porque se fose así "non habería tantas vidas rotas nin se sufrirían tantas represalias". Á hora de contar as súas vivencias. Fernández distingue aqueles que falaban "con medo" e outros "con ansia de que se coñeza a súa verdade.

Estas historias silenciadas durante décadas sairán á luz no mes de decembro. O equipo de gravación composto por dez persoas traballou de forma voluntaria na iniciativa sen percibir ningunha compensación económica. É máis, todo o diñeiro necesario para o material e os desprazamentos ao lugar de residencia dos entrevistados saía do seu peto ou de actividades deseñadas pola súa conta como un mecenado online co que conseguiron a cantidade necesaria para terminar a cinta despois de esgotar os fondos.

Ante a ausencia de subvencións de organismos oficiais a autogestión foi a fórmula que lles permitiu converter esta idea en realidade. "Pedimos unha subvención ao Ministerio de Presidencia de 29.000 euros pero non nola concederon alegando problemas coa documentación sen avisarnos para enviar a información correcta", sinala Fernández. Por iso, o equipo espera recuperar coa difusión do documental os 60.000 euros investidos que custaría se os participantes cobrasen polas horas dedicadas a este traballo.

Co obxectivo de sacar adiante a gravación, os profesionais contaron coa colaboración de máis de medio centenar de asociacións de memoria histórica, ademais de historiadores implicados co tema que foron pezas crave na selección dos testemuños ao recomendar e pór en contacto aos creadores do proxecto audiovisual cos protagonistas máis representativos de cada comunidade.

A difusión está prevista para finais de ano pero as canles nos que se proxectará aínda son unha incógnita. Fernández dubida se será posible distribuílo en televisións oficiais polo contido do material. "Non imos cortar nin unha soa frase de ningún dos protagonistas para que sexa algo politicamente correcto e poida entrar na televisión", asegura o fotógrafo, quen insiste en que o seu obxectivo non é "comercializar coa memoria", senón cubrir o investimento realizado.

O que ten claro é que xa sexa pola pequena pantalla ou a través doutras canles alternativas como internet Vencidos "chegará ao público". De feito, aínda que na montaxe do vídeo é inevitable cortar horas de conversación, os testemuños subiranse integramente á páxina web de DateCuenta e tamén está previsto realizar unha exposición fotográfica en varias cidades españolas.

Seis galegos que viviron o franquismo en primeira persoa ou cuxos familiares sufriron diversas torturas nesa época botan a vista atrás e lembran a súa historia en Vencidos. A provincia da Coruña está representada polas irmás Toñita e María Fragüela e Mariquiña Villaverde, fillas de vítimas da represión. Os lucenses Román Mourín (arriba) e José Ramón Álvarez tiveron que loitar na fronte fascista a pesar de ser republicanos, do mesmo xeito que o aviador republicano Antonio Neves (abaixo). O arxentino Darío Rivas, fillo dun alcalde socialista fusilado en 1936, completa a representación galega.

Foucellas e Manuel Vilar

A escopeta de Foucellas é en realidade o fusil de Manuel Vilar Arnoso
 
Ocorreu hai 60 anos. En marzo de 1952 detiveron a Foucellas en Oza dos Rios. Con él estaba, Manuel Vilar Arnoso, Manoliño, home de Fene, natural do Sartego. Segundo veciños da zona, era carpinteiro e traballaba en Bazan. Fora despedido do estaleiro con ocasión da folga do aceite en 1946. Entraron en contacto con el e botouse ao monte coa guerrilla antifranquista.

RadioFusiòn 17/03/2012 • Autor: Redacción

Segundo o investigador Luis Lamela, atopábase na base naval da Graña cumprindo o servizo militar. Dalí escapa cun fusil Mauser e pouco despois aparece xa na partida de Foucellas, na zona de Oza dos Ríos. O 9 de marzo de 1952, hai 60 anos deteñen a Foucellas e o médico forense atestigua a morte de Manuel Vilar Arnoso con duas feridas de bala no cráneo con orificio de entrada e saida. Para Lamela, o fusil Mauser que actualmente se expon no Museo do Exército da Coruña como a escopeta de Foucellas, é en realidade a arma coa que fuxiu Manuel Vilar da base naval da Graña. A Foucellas aplicáronlle o garrote vil no carcere da Coruña hai 60 anos, pero o seu nome quedou no mundo rural galego como sinónimo dos guerrilleiros antifranquistas. Segundo Lamela "nunhas zonas se lle recorda e reccoñece como un heroe, e noutras se opina que Foucellas foi o maior bandolero e bandido do monte".

O 9 de marzo

O 9 de marzo de 1952 a garda civil detén en Oza do Rios a Benigno Andrade "Foucellas" o guerrilleiro antifranquista de máis sona naquela época. Na mesma operación lle ocasionan a morte a Manuel Vilar Arnoso "con dous disparos limpos no cráneo". Benigno non ten un só rasguño no tronco do seu corpo, sen embargo as súas catro extremidades teñen feridas de bala. Querían, costase o que costase, collelo vivo. Segundo Lamela, "a forza pública non necesitaba deter máis que a Foucellas. Consideraban que era o golpe propagandístico definitivo contra a guerrilla, que xa deixara de operar habia algúns anos".

sábado, 17 de março de 2012

Comunicado sobre o rueiro do Arsenal Militar de Ferrol

INFORMACIÓNS DO GRUPO MUNICIPAL DE ESQUERDA UNIDA


Ferrol, sábado 17 de marzo de 2011

O GRUPO MUNICIPAL DE ESQUERDA UNIDA DENUNCIA O INCUMPRIMENTO POLO MINISTERIO DA LEI CHAMADA DE MEMORIA HISTÓRICA

“DEFENSA NÉGASE A MODIFICAR O RUEIRO DO ARSENAL NUNHA CONTESTACIÓN PARLAMENTAR INDIGNA DUN GOBERNO DEMOCRÁTICO”, SINALA JAVIER GALÁN

O Grupo Municipal de EU quere denunciar a situación de aberta vulneración da lei 52/2007 de Memoria Histórica, ao negarse o Goberno a cambiar os nomes do rueiro do Arsenal Militar de Ferrol, rueiro que está en aberta contradición coa lexislación vixente, cando refire nomes e situacións vencelladas co golpe de Estado e a ditadura franquista.

O Ministerio fala de exencións por razóns artísticas, arquitectónicas, ou non exaltatorias de personaxes vencelladas á sublevación militar, a guerra e ditadura subseguintes; e fala cando esas circunstancias non son obxectables no que atinxe ao rueiro do Arsenal, que amorea nomes de militares sublevados e que ocuparon logo responsabilidades de goberno no entramado da ditadura, nalgúns casos incluso de carácter ministerial e participando de xeito destacado na represión dos loitadores e loitadoras antifranquistas.

Javier Galán considera que a contestación ministerial supón avalar o mantemento dunha nomenclatura incompatible coa lei en vigor e, xa que logo, susceptible de incorrer nun delito por desobedecer aos preceptos legais vixentes, que prohiben conmemorar nos espazos públicos a persoas que ostentaron responsabilidades no aparello de Estado franquista, sostendo un réxime fascista. “Ao negarse a cambiar o rueiro do Arsenal o Ministerio incorre nunha resposta indigna dun Goberno democrático”, sinala Javier Galán.

Esquerda Unida chama a rebeldía cidadá para obrigar ao Ministerio a cumprimentar unha lei que xa é de mínimos, que persegue somentes evitar a situación de escándalo democrático que supón asignar nomes de rueiros públicos a persoas tinguidas da sangue e dor derivados do golpe de Estado e ditadura subseguinte. Estamos certos que a a presión social organizada rematará por expulsar dos espazos públicos as referencias aos cómplices da ditadura. No mandato corporativo pasado houbo notables avances nese eido na nosa cidade e Esquerda Unida vai continuar a colaborar coas organizacións de memoria histórica para derrotar un pasado ignominioso que resta sen xulgar e clarexar.

A organización de esquerdas e ecoloxista non vai cesar na esixencia de cambio do rueiro e da retirada do busto situado no hospital Juan Cardona e estuda as iniciativas de diverso tipo, sociais e institucionais, a desenvolver en resposta a un Goberno que aínda ampara de xeito vergoñento a memoria pública da ditadura.

Esquerda Unida tamén realizará novas xestións diante da dirección do hospital Juan Cardona e das entidades públicas que sosteñen con cartos públicos este centro privado concertado para que proceda a retirar á maior brevidade o busto de Camilo Alonso Vega, ministro de gobernación da ditadura e militar golpista.

quarta-feira, 14 de março de 2012

14 de marzo 73º aniversario do fusilamento de Manuel Barreiro

En 1934
"muero contento, porque equivocado o no, muero por una idea"
(frase da carta de despedida aos seus pais e irmáns)

Manuel era un mozo de 23 anos nacido en Ferrol, Auxiliar de Oficinas e Arquivos da Mariña destinado no cruceiro Almirante Cervera.

O 19 de xullo no Arsenal Militar da cidade xunto á dotación do seu buque resisten que sexa tomado polos sublevados.

O día 21 cando son obrigados a entregarse, os seus accíons activas na loita leváronlle a ser detido e estar incomunicado ata o mes de outubro, constando o único incomunicado dos seus compañeiros.

Entre outras acusacións, das que ten polo menos ata catro, foi acusado de promotor da rebelión no seu buque, acusación que no contemplaba a conmutación de pena.

Foi condenado a pena de morte a pesar de que o seu pai militar fixo todo o que estaba ao seu alcance para salvalo, pero os seus propios compañeiros militares non tiveron nin un atisvo de clemencia co seu fillo.

Foi fusilado logo de case tres anos de prisión no campo de concentración da  Escollera no mesmo Arsenal, o seu pai puido recuperar o seu cadaver e darlle sepultura primeiro no cemiterio de Canido e máis tarde foi traladado ao de Catabois donde descansa nun nicho xunto a case ao totalidade da súa familia.

O seu crime creo unha inmensa dor entre os seus pais e irmáns que nunca puideron superar a perdida do primogenito home e o irmán maior.

Os seus irmáns tomaron a decisión de que os seus primoxénitos levarian o nome do seu irmán. O meu pai ao nacer o meu irmán dixo: "Franco matou a un Manuel Barreiro, pero aqui hai outro".


segunda-feira, 12 de março de 2012

Nota de prensa AC MH 28 Agosto - Cangas

Na Asemblea Xeral Ordinaria, celebrada o pasado xoves 1 de marzo de 2012, trasladouse a proposta da IGM - Iniciativa Galega pola Memoria - de data 25 de febreiro deste ano, que foi aprobada por unanimidade e que de seguido pasamos aos medios de comunicación:

1.- A Iniciativa Galega pola Memoria apoia de xeito incondicional o PRONUNCIAMENTO DA ALTA COMISIONADA A PROL DA INMEDIATA DEROGACIÓN DA LEI DE AMNISTIA DO ANO 1977, e fai un chamamento a todos os colectivos da Memoria , organismos sociais, sindicatos, partidos políticos e cidadanía en xeral para que, de maneira unitaria, se sitúe este obxectivo político na máxima prioridade das mobilizacións populares e accións parlamentarias. Ao tempo declárase en contra do inxusto PROCESAMENTO DO XUIZ BALTASAR GARZÓN POR PRETENDER INVESTIGAR OS CRIMES DO FRANQUISMO, entendido este como unha manifestación máis da impunidade que na actualidade disfrutan os responsables da represión exercida pola Ditadura franquista.

2.- En consecuencia, a Iniciativa Galega pola Memoria é asi mesmo contraria a todo tipo de homenaxe pública a representantes do réxime franquista de recoñecida traxetoria represiva, así como ás tentativas de agachar ou deturpar os feitos dos que foron protagonistas. En concreto, a campaña do PP para institucionalizar sen mácula a figura do ex ministro de Franco, Sr Fraga Iribarne, é particularmente inxustificable. Neste sentido, a IGM fará pública a súa oposición a calquera evento destas características, instando a todos os partidos e organizacións sociais no mesmo sentido.

Cangas, 1 de marzo de 2012
AC Memoria Histórica 28 de Agosto

domingo, 11 de março de 2012

Algunhas fotos dos actos celebrados en Ferrol polo "Día da Clase Obreira Galega" - 10 de Marzo de 2012

Ártabra 21 - Marzo 11-2012
O pasado 10 de Marzo de 2012, conmemorou-se o 40 aniversario dos sucesos do 72, onde caían abatidos polas balas Amador e Daniel, ferindo gravemente a ducias de traballadores máis, no transcurso dunha manifestación polo conflito laboral da empresa Bazan que estaba sendo fortemente reprimida. A vaga represiva continuou con ducias de detencións, torturas e encarceramentos. Estes sucesos desencadearon unha ampla onda de solidariedade que se estendeu por toda Galiza e outras partes do, polo de agora, Reino de España. Convertendo-se, a resposta solidaria, nunha denuncia contra o sistema fascista e a Ditadura, e na reivindicación de dereitos e liberdades democráticas.



Ofrenda floral institucional no "Monumento 10 de Marzo", e manifestación do "Día da Clase Obreira Galega" de CC.OO

quinta-feira, 8 de março de 2012

Mulleres na guerrilla antifranqu​ista galega. Tertulia do IEM con Aurora Marco

Este venres, 9 de marzo, TERTULIA do IEM coa catedrática de Lingua e Literatura Galega na Facultade de Ciencias da Educación da USC. É presidenta da Sociedad Española de Didáctica de la Lengua y Literatura.

O faladoiro enmarcase dentro do ciclo "Mulleres na Historia" que o IEM, en colaboración coa Asociación de Mulleres do Val Miñor "Area Loura", organiza ao longo de todo o mes de marzo. A nosa convidada será presentada pola profesora Pilar Barreiro, membro da Xunta de Goberno do IEM.

Como é costume o faladoiro terá lugar na sede do Instituto de Estudos Miñoranos, na Aula de Cultura “Ponte de Rosas” (Avda. da Feira, 10, baixo, Gondomar) e será o próximo venres 17 de febreiro de 2012 ás 20:30h. Como é tradición, despois do acto aberto ao público en xeral haberá unha cea coa persoa convidada que terá lugar no Pazo da Escola de Mañufe Gondomar á que se poderá asistir facendo a correspondente reserva de praza no teléfono 986 360 575 ou no 680 644 4 90 ou ben no correo electrónico direccion@minhor.org

Aurora Marco naceu en Teruel. Licenciada en Filoloxía pola USC, pola que é doutora e na que é catedrática de Lingua e Literatura Galega. Ten desenvolvido unha ampla labor na edición crítica de obras de López Ferreiro, Otero Pedrayo, Tomás Barros, Avilés de Taramancos..., publicacións diversas sobre Literatura Galega e Didáctica da Lingua. Traballou con intensidade sobre as mulleres escritoras en As precursoras. Achegas para o estudo da escrita feminina (Galiza 1800-1936) (1993); Mulleres e educación en Galiza. Vidas de mestras, (2002), Dicionario de mulleres galegas. Das orixes a 1975 (2007). En 2011 publicou Mulleres na guerrilla antifranquista galega, obra que centrará a súa atención neste faladoiro. Nesta crónica das mulleres silenciadas porque foron obxecto dunha dupla falta de memoria: por seren desafectas ao novo réxime e pola súa condición feminina. Coa represión, que se xeneralizou coa vitoria dos sublevados en 1939, centos de mulleres comprometidas coa guerrilla antifranquista foron asasinadas, encarceradas, torturadas, violadas, recluídas en campos de concentración; tiveron que partir cara ao exilio nunha viaxe, para algunhas, sen volta ou viviron un exilio interior.

Presentación de "O Latexo dá vida e dá conciencia - Memorias Colectivas de Rafael Pillado

Traducción Estación Atlántica

Confederación Sindical de CCOO - 7-3-2012.
Este venres, 9 de marzo, preséntase en Ferrol o libro "Ou latexo dá vida e dá conciencia. Memorias Colectivas de Rafael Pillado", Primeiro volume, do que é autor o fundador de CCOO de Galicia e ex traballador de Bazán, Rafael Pillado.

A Asociación Cultural Fuco Buxán presenta o venres 9 de marzo, ás 19: 30 horas, no Salón de Actos do Vicerreitorado da Universidade da Coruña Campus Esteiro en Ferrol "Ou latexo dá vida e dá conciencia. Memorias Colectivas de Rafael Pillado" nun acto no que intervirá o autor, Rafael Pillado. Devandita presentación, que se enmarca na conmemoración do 40º aniversario dos sucesos do 10 de marzo de 1972, irá acompañada dunha exposición fotográfica e documental  que se inaugurará ás 19:30 no mesmo local e que permanecerá aberta ao público até o próximo 23 de Marzo.

terça-feira, 6 de março de 2012

O avó desaparecido na Guerra

Elena Domínguez Refojos, neta do mariñeiro desaparecido na
Mariña Auxiliar de Euskadi en 1937. // Carmen Giménez


A neta do cangués Antonio Refojos investiga o seu paradoiro, cuxo último destino foi un dragaminas no País Vasco

Elena Domínguez Refojos ten 46 anos e é natural de Cangas, onde reside. O seu avó Antonio Refojos Igrexas, ao que nunca coñeceu como tampouco a súa nai Lucía, a filla pequena do patriarca, desapareceu en outubro de 1937 no País Vasco, onde residía a familia. Formaba parte, como un centenar de mariñeiros galegos, da Mariña de Guerra Auxiliar de Euskadi que constituíu o Goberno vasco na Guerra Civil con voluntarios mariñeiros e da Mariña Mercante. Elena Domínguez leva anos investigando o paradoiro do seu avó, cuxo caso volveu a relucir con motivo do 75 aniversario da Batalla de Matxixako, en Bermeo.

Faro de Vigo 6/3/12 CRISTINA G./JUAN CALVO - CANGAS Antonio Refojos Igrexas era mariñeiro de Cangas nos anos da fame, previos á Guerra Civil. casou na localidade con Xusta Barreiro e decidiu emigrar ao País Vasco, como tantos da época, onde o traballo abundaba para a xente do mar. Co tres fillos maiores -Antonio, de 10 anos; Xusta, de 7 e Pilar, de 5 (logo nacería Lucía) , fixeron as maletas. Primeiro foise el e despois a nai cos pequenos. Asentáronse en Pasaxes e alí comezaron unha vida, de novela case tráxica cuxo último capítulo non se pechou aínda e tenta facelo, desde hai anos, a súa neta canguesa Elena Domínguez Refojos, que sentiu a necesidade de saber que pasara con aquel home, o seu avó, do que os seus tíos sempre lle transmitiron o recordo de que era un bo home, un bo pai que xogaba con eles cando regresaba do mar ao barrio de Trintxerpe, onde fixeron o seu fogar vasco, e por que un home sen intereses cara a un bando ou cara a outro, embarcou á súa muller e aos seus fillos para escapar a Bélxica.

A Guerra Civil truncou a historia desta familia canguesa. A última data que teñen do seu paradoiro é outubro de 1937, cando se lle perde o rastro despois de participar, recrutado como mariñeiro polo Goberno Vasco, para formar parte da Mariña de Guerra Auxiliar de Euskadi, que se constituíu, desde o bando republicano, para protexer o tráfico marítimo e a actividade pesqueira e manter libre de minas submarinas os accesos aos portos vascos.

Antonio Refojos Igrexas foi recrutado para os barcos dragaminas e formou parte das tripulacións do vapor "Mari Toya" "Nazareno 6", tal e como puido confirmar a súa neta Elena que conseguiu un documento do Goberno de Euskadi, asinado polo xefe de Mariña, que dá conta do afundimento por unha explosión por unha mina submarina do "Mari Toya": "Teño o sentimento de comunicar a V.E., que ás 14.30 horas do día de hoxe (era 18 de xaneiro de 1937), e segundo comunícanme os patróns das embarcacións "Pirulo" e "Nazareno nº 9" ao servizo da Policía Marítima e desta Xefatura respectivamente, produciuse unha lamentable desgraza na Abra de Bilbao a unhas 4 ou 5 millas N. de Punta Luceiro, onde a consecuencia dunha explosión producida por unha mina submarina desapareceu o valor "Mari Toya" que formando parella co Jaimin" dedicábase ao rastrexo de minas depositadas naqueles lugares. Un ao presente oficio para coñecemento de V.E. relación de tripulantes desaparecidos". Entre o cinco baixas (entre os que figuraba o patrón, de Lugo; e un mariñeiro da Coruña) non figuraba Antonio Refojos, que milagrosamente salvou a vida, con outros dous mariñeiros, un deles tamén de Cangas, Ramón González Rodet; e o cociñeiro, de Corme (A Coruña), José Bernárdez Varela. Na ficha Antonio Refojos figura como natural de Cangas do Morrazo, pero sitúan o municipio na Coruña, contramestre de 39 anos e casado.

A súa neta asegura que, de acordo á documentación da Mariña Vasca, o seu avó formou parte despois da tripulación do "Nazareno 6" que se transformou no dragaminas D-21. A Mariña Auxiliar de Euskadi creou a súa propia forza convertendo en buques de guerra a un bo número de pesqueiros que estaban refuxiados en Bilbao, sen ocupación. Dotounos de artillería nuns casos (bous armados) ou de aparellos para o rastrexo de minas, como o caso dos dragaminas. Todos os buques, asegura Elena Domínguez, foron pintados de gris aplomado, levando en negro a inicial do seu nome ou o numeral correspondente e a bandeira tricolor republicana a popa. Máis de 900 mariñeiros e mariños mercantes chegaron a pasar polas filas da Mariña de Euskadi. Levou o peso da campaña naval militar no bando republicano.

A Mariña empezou a disolverse coa caída de Bilbao en xuño de 1937. Elena Domínguez ten coñecemento que o seu avó foi tamén de retirada cara a augas de Santander, onde a frota cooperou coas Forzas navais do Cantábrico e logo cooperaría en Asturias. a evacuación de Santander puxo punto e final en agosto de 1937 ás súas actividades. Algúns dos seus integrantes caeron prisioneiros, pero a maioría logrou fuxir a Francia.

A neta de Refojos soubo, pola súa avoa e polo seu tío Antonio que aínda vive en Lieja (Bélxica) aínda que ten 87 anos e padece falta de memoria, que en abril-maio de 1937, cando a situación agravábase, que o seu avó mandou embarcada á familia a Bélxica, onde Xusta Barreiro, embarazada da pequena Lucía e nai de Elena, viviu con tres do seu catro fillos. A súa filla Xusta viaxara a Cangas e o pai xa pediu que non volvese por temor á situación. A familia viviu nun centro de acollida "Home Belga Basque", preto de Lieja, onde naceu Lucía Refojos. Pilar (que ´aínda vive e reside en Portugal) e Antonio foron acollidos en senllas familias belgas e a nai ocupouse de criar á pequena coa axuda dunha muller de Madrid, Luciana Jorge Ochoa, que colaborou na saída en barco de España das mulleres e nenos e converteuse na madriña da menor. Moitos anos despois, aquela muller viaxou ata Cangas na súa busca e o encontro foi moi emotivo. Xusta Barreiro regresou, dous anos despois, co tres fillos a Cangas e reuniu a toda a familia. Alí quedaron a vivir. Do seu marido nunca soubo máis nada que o testemuño de alguén que lle dixo que falecera intoxicado por unha lata de comida.Ela morreu en 1960. Nunca quixo falar á familia da traxedia que marcara a súa vida na Guerra Civil, e que a fixo introvertida e triste.

Elena Domínguez nunca puido quedar quieta ante a historia do seu avó e asegura que empezou a indagar cando comezaron a abrirse as fosas comúns, fai 10-9 anos. Empezou as súas indagacións a través de internet e centrada en buscar onde podían estar os restos mortais do seu avó, para devolvelos á súa localidade natal. Non desiste e agora recuperou unha nova vía de indagación cos actos do 75 aniversario da batalla de Matxitxako, que enfrontou á Mariña de Guerra Auxiliar de Euskadi, combatendo ao lado da República, ao cruceiro Canarias, da mariña franquista, fronte ás costas de vizcaya. Nos actos de homenaxe, celebrados o domingo en Bermeo, participou o último mariño e testemuño vivo daqueles acontecementos, Juan Azkárate.

segunda-feira, 5 de março de 2012

Presentaci​ón do libro “Mulleres na guerrilla antifranqu​ista galega”

A Asociación Cultural “Vagalumes”, con motivo do 8 de marzo, día internacional da muller, realizará un acto de presentación do libro da profesora Aurora Marco: “Mulleres na guerrilla anfranquista galega”, no que se proxectarán imaxes do documental “As silenciadas” de Pablo Ces.

Intervirá Aurora Marco, autora do libro e coautora do guión do documental e Francisco Pillado, director da editorial Laiovento.

O traballo de Aurora Marco amosa luz sobre o activo papel da muller na resistencia antifranquista e que lonxe dos estereotipos habituais presenta unha actitude combatente de primeira liña contra a ditadura en todos os ámbitos, mesmo nas accións guerrilleiras.

Con este acto, a Asociación Cultural “Vagalumes” quer tamén render tributo ás mulleres estradenses que sufriron a represión franquista polas súas ideas e actividades contrarias a este réxime totalitario.

O acto celebrarase o vindeiro xoves 8 de marzo, ás 20:00 h., na sala de exposicións de Novagalicia Banco da Estrada.

sexta-feira, 2 de março de 2012

'O fallo de Garzón pecha a vía xudicial para o anterior a 1977'

Chus Martínez, Dionisio Pereira e Lourenzo Fernández onte,
antes da súa charla no MARCO. (Foto: FELIPE CARNOTTO)

Traducción Estación Atlántica

O historiador Dionisio Pereira participou onte na charla sobre a 'Xeografía dá represión'

Atlántico / Ana Baena. Vigo - 29-02-2012
Investigador e coordinador do proxecto 'Nomes e voces', Dionisio Pereira, que estuda a represión franquista en Galicia, valorou onte en Vigo as consecuencias que a última sentenza ao xuíz Baltasar Garzón terá en labores de Recuperación Histórica: 'Se por unha banda supuxo un alivio para o propio sistema xudicial español, tamén supón unha noticia moi grave ao afianzar a impunidade dos verdugos e asasinos da ditadura'.

Para Pereira, a vía xudicial está morta con respecto aos crimes cometidos antes de 1977, 'supón unha lei de punto final e a única saída é concienciar á cidadanía para que presione para derrogala'.

Mentres o historiador aposta por seguir traballando para 'botar por terra os mitos creados polo franquismo e sacar a luz a verdadeira historia dos represaliados'. Precisamente Pereira atopábase onte en Vigo para presentar xunto a Lourenzo Fernández e Chus Martínez un novo monográfico baseado nas investigacións, 'Xeografía dá represión en Galicia', onde sitúan o número de linchamentos por localidades. 'Nos dous primeiros anos do inicio da contenda, Vigo é un dos lugares que presenta maior intensidade de represión'. O carácter industrial da cidade, a forte actividade sindical en Bouzas e O Berbés, así como o arraigamento do partido socialista en Cabral son as causas que detonaron esta persecución. Xunto ao xa desaparecido cemiterio de Canido (Ferrol), Pereiró é o camposantos con máis fusilados de Galicia, 343. 'Pero ademais de ser un sitio de enterramentos, era un lugar de morte, xa que diante dos seus tapias fusiláronse a moitos', apunta Pereira, para quen o asasinato de Heraclio Botana, ante estas paredes, foi especialmente cruel: 'Xa estaba xubilado e nunca fixera dano a ninguén, pero era un símbolo do socialismo galego'. Recoñece moito odio nesa acción, pero Pereira rexeita a teoría das inimizades para explicar moitos dos ajusticiamientos. 'Os paseos e os asasinatos son consecuencia dunha persecución ideolóxica e é o propio franquismo quen crea esa teoría das inimizades familiares para despolitizar os asasinatos; algo que logo de varios traballos de investigación xa se superou'.

Os mortos da Pórta do Sol, onde a máxima autoridade militar en Vigo, Felipe Sánchez, manda abrir fogo sobre a xente, e os caídos nas trincheiras de Valladares son os episodios máis negros da historia local 'polos que alguén debería pedir perdón', afirma Pereira.

quinta-feira, 1 de março de 2012

Santiago: presentación de Heroes de Galiza e de España

O xoves 1 de marzo, ás 20:00 horas, na Libraria Pedreira (Rúa do Home Santo, 55) de Santiago de Compostela, preséntase o libro Heroes de Galiza e de España de Antonio Seoane, 1947.

No acto intervirán :

Carlos Callón Torres ( presidente da Mesa pola Normalización Lingüística)
Xesús Redondo Abuín  (obreiro xubilado e secretario do Foro pola memoria de Galiza)
Rosa Espiñeira Pan (museóloga e editora)