O Alcalde socialisto de Vigo é condenado pola xusticia a derrubala de urxencia pero segue negándose

domingo, 27 de fevereiro de 2011

Flores para os seis da “batida de loita nacional contra o marxismo”


Restos mortais de represaliados na Rúa foron entregados onte aos seus familiares

Xornal- MARCOS SUEIRO 27/02/2011
Os restos mortais de Germán Fernández Prada, Jóse Díaz González, Manuel Feas Álvarez, Manuel Fernández Delgado e Ovidio Rodríguez López xa descansan nun dos camposantos do concello ourensá da Rúa de Valdeorras. Sobre a mesa dos debates municipais estaban onte colocadas as furnas coas cinzas dos represaliados e unha copia do asento practicado no rexistro civil tras o seu pasamento, onde se podía ler: “Batida acordada por la autoridad competente con motivo de la lucha nacional contra el marxismo”.

Foi un día emotivo e especial, tal e como explicou unha das fillas dos fusilados o 9 de setembro de 1936, Hermitas Díaz Sánchez, quen aos 76 anos puido despedir ao seu pai, José Díaz González, e “colocalo nun sitio para poder tan sequera levarlle unhas flores”. A mesma emoción confesaron as familiares de Ovidio Rodríguez e Avelino Rodríguez.

Unha sobriña neta de Ovidio, mestra en Cambre, manifestou a Xornal: “Levo moitos anos explicando Ciencias Sociais e non entendo por que nos libros de texto non aparecen datos sobre a represión e, pola contra, os do bando nacional cando sufrían algún dano eran nomeados cabaleiros mutilados, paréceme profundamente inxusto”. “Dá a sensación de que porque non se conta, non existen”, conclúe a mestra. A súa curmá, xa maior, tampouco entende “porque tivo que pasar tanto tempo ata lle poder dar sepultura”. As reflexións e os saúdos dos familiares das vítimas da violencia fascista anticiparon o que foi unha sentida homenaxe na sala máis nobre do concello.

Alí recibiron un recoñecemento cívico e institucional no salón de plenos do Concello, onde estaban esperando o alcalde da Rúa, Luís Fernández Gudiña, o segundo tenente alcalde, Xaquín Pérez, familiares, veciños e veciñas e algúns membros da Asociación para a Recuperación da Memoria Histórica, encabezados polo seu presidente, Santiago Macías.

Tras ver un vídeo resumo do traballo da Asociación, falou o alcalde, Luís Fernández Gudiña, que reúne a condición de ser o primeiro socialista que chega a Alcaldía da vila valdeorresa, e que aproveitou a súa intervención para cualificar o acto de “xusto e necesario ao servir de homenaxe aos que traballaron pola democracia e pola xustiza social de todos e de todas”. Logo Santiago Macías deu as grazas aos presentes, as autoridades e as familias dos asasinados pola súa colaboración.

ESCONDIDOS NUN PALLEIRO

Mentres falaban os saloucos non deixaban de escoitarse e ao remate do acto, Hermitas Díaz, tirou da memoria e contou a Xornal quen era seu pai: “Era socialista coma min, que o serei toda a vida, e traballaba como alguacil no concello, tivo que escapar cando foi da Guerra e foi dar a Cerexido en Quiroga (Lugo), xunto ao resto de compañeiros. Estaban escondidos nun palleiro, alí deu con eles a garda civil, falanxistas e veciños, pegáronlle un tiro, botáronlle gasolina e prendéronlle lume”. No grupo había un home e o seu sobriño adolescente. Segundo os datos da Asociación da Memoria Histórica, unha cuadrilla de falaxistas os atopou agochados no palleiro e lle prenderon lume. Uns morreron queimados e outros tiroteados cando trataban de escapar. Ademais, todos os cranios levaban sinais de ter recibido un tiro de graza.

Hermitas, mentres agarda a dos restos mortais do seu pai ao cemiterio da Rúa Vella, aínda engadiu: “Despois aínda viñan facer cantar a miña nai para dicirlle que berrara Arriba España, miña nai dicía Viva España, pero de arriba nada, o ca tirou ca levante”.

O momento máis emotivo da cerimonia chegou cando se depositaron as cinzas na terra e se cubriron coa mesma mentres soaba o himno galego, interpretado polo grupo de gaitas Abertal. Logo unha das familiares pediu permiso para acabar de estender unha capa de grava na sepultura coa axuda dun rodo mentres a emoción embargaba ao resto dos presentes. Para sempre quedan os seus nomes inscritos nunha lápida de granito na que tamén se recorda o seu combate a prol da xustiza, da democracia e da liberdade.

quinta-feira, 24 de fevereiro de 2011

Inauguración en Vigo da mostra "Vermella. Chamabanlles rojas"


Do 25 de febreiro ao 20 de marzo 2011

Mañá venres día 25 de febreiro ás 20.00 h, inaugura na Casa das Artes de Vigo a exposición VERMELLAS Chamabanlles rojas (producida no 2009 por Lugo Cultural) sobre a represión exercida ás mulleres durante a represión franquista.

Esta mostra conta con documentación e textos de Claudio Rodríguez Fer e Carmen Blanco, ademais da colaboración do equipo de investigación do Proxecto Interuniversitario "Nomes e Voces", dirixido polo catedrático de Historia Contemporánea na USC, Lourenzo Fernández Prieto, que ademais de prestar asesoramento histórico, cedeu numerosa documentación gráfica e un vídeo inédito da visita do presidente da república Alcalá Zamora á cidade da Coruña en 1934.

Para o proxecto expositivo de Vigo, financiado polo Concello de Vigo, o Proxecto Interuniversitario "Nomes e Voces" incorporou diferentes gráficas nas que se poden estudar a represión exercida ás mulleres, así como os nomes das mulleres represalidas na cidade de Vigo, procedentes da investigación que o equipo leva desenvolvendo desde o 2006.

Chus Martínez
Responsable de Comunicación
Proxecto Interuniversitario “Nomes e Voces”
Residencia Monte da Condesa, 2ºandar
Tel. +34 981 563 100, ext. 13598


quarta-feira, 23 de fevereiro de 2011

República e Guerra Civil en Ferrol de Xosé Manuel Suárez


Reedición de "Guerra civil e represión en Ferrol e comarca", editado en 2002 polo Concello de Ferrol, esgotado. Recolle o sucedido na II República, o levantamento militar e a represión na cidade de Ferrol e na comarca da súa influencia.

Este libro e unha crónica da II República e da Guerra Civil na cidade de Ferrol  e nos concellos que sinalan a súa comarca desde o río Eume ao Cabo Ortegal. O texto describe a vida política e sindical republicana e as consecuencias da sublevación militar do 20 de xullo de 1936, parándose especialmente nas formas violentas do proceso represivo: consellos de guerra, paseos, vítimas.

Xosé Manuel Suárez e doutor en Xeografia e História nacido en Cedeira.

Nesta web pódense comprar os textos en papel ou descargalos en formato pdf

terça-feira, 22 de fevereiro de 2011

Proxección en Ferrol do documental "O meu nome é Luís Ferreiro. Unha historia do antifranquismo galego"



22 de febreiro na Fundación Caixa Galicia de Ferrol (Plaza de Galicia - Cantón de Molíns) as 19:30 hs.

Á proxeción do mesmo asistirá o protagonista, Luís González López.

PRÓXIMAS PROXECCIÓNS:
 
A Coruña: 9 de abril

Ponteareas: 15 de abril

Vilagarcía de Arousa: 16 de abril

quarta-feira, 16 de fevereiro de 2011

"Bibliotecas Viventes" no Museo Verbum Casa das Palabras de Vigo


Os membros da Asociación Viguesa pola Memoria Historica do 36 (Margarita, Maruja, Antonio e Telmo) son libros viventes, nas xornadas "Bibliotecas Viventes" (organizadas por Xandobela) que se están a levar a cabo no Museo VERBUM de Vigo.

Un exemplo. Telmo Comesaña (presidente da asociación) é un libro que se chama "SEIS ASASINADOS, CINCO VIUVAS E VINTE ORFOS". Unha das tarefas da Asociación é achegar a memoria á xuventude. Un dos nosos traballos máis importantes. Seica foi unha mañá de bó traballo neste senso.

 'Testemuñas de Vida', no que se pretende dar voz e visibilidade a experiencias vitais de gran calado e significancia dos nosos maiores

Do 15 de febreiro as 10:00 h. - 18 de febreiro as 13:00 h.

Lugar: Verbum Casa das Palabras
Avenida de Samil 17, Vigo
 
ENTREVISTA NA TVG: os vindeiros sábado e domingo entre as 12:00 e as 14:00 horas.

terça-feira, 15 de fevereiro de 2011

As fosas de San Xián no xornal lisboeta Público


Nota da Estación Atlántica dos datos do video:

Foram identificados até ao momento 147 portugueses (homes e mulleres) vitimados polo franquismo na Guerra Civil de España (1936-939)

Amigos e amigas do IEM

O pasado venres 4 de febreiro e o sábado 5, o xornalista do diario Público de Lisboa Carlos Pessoa e o fotografo Paulo Pimenta do mesmo xornal cursaron unha visita ao Instituto de Estudos Miñoranos para elaborar unha reportaxe sobre as fosas de San Xián, nomeadamente para dar a coñecer en Portugal o caso de Abilio Araújo Barbosa e Manuel Prudêncio, cidadáns portugueses residentes en Chaín (Gondomar), asasinados o 10 de febreiro de 1937. Os seus corpos foron exhumados da fosa 1 de San Xián e tras a identificación anatómico- forense e xenética foron entregados aos seus familiares o 31 de xullo de 2010.

Achegamos a reportaxe publicada no Público. Poden consultala directamente no xornal e o link de unha fotogalería con as imaxes do fotógrafo Paulo Pimenta.

Agardando sexa do voso interese

Saúdos
 

domingo, 13 de fevereiro de 2011

Entrevista a Dionisio Pereira na CRTVG


O xoves 10 de febreiro, o Coordinador Dionisio Pereira foi entrevistado no programa "A tarde" de CRTVG para falar do mapa da represión en Galicia traballo feito por Nomes e Voces.

Conversa
minuto 44.14

quarta-feira, 9 de fevereiro de 2011

Lamentan que en la inauguración de la plaza Contralmirante Azarola Gresillón, no hubiera ninguna representación oficial de las Fuerzas Armadas


Xornal de Galicia Marítimo Pesquero
Francisco Maceira, Miércoles, 09 Febrero, 2011
La Asociación Memoria Histórica Democrática y la Asociación Unificada de Militares Españoles (AUME) lamentan que en el acto de inauguración de la plaza "Contralmirante Azarola Gresillón" , que tuvo lugar el pasado viernes en las inmediaciones de Capitanía General , no hubiera ninguna representación oficial de las Fuerzas Armadas.

Desde estas dos asociaciones recuerdan que el contralmirante Azarola fue un militar moderado que en el año 1936, como jefe del Arsenal Militar, intentó hasta el último momento que hubiera un derramamiento de sangre.

Su ejemplar comportamiento finalmente le costó la vida pues fue fusilado el 4 de agosto de ese mismo año en el Cuartel de Dolores.

Llama la atención que en una ciudad donde la Armada está tan presente no hubiera una representación de ésta en el acto. El dedicarle una plaza ha sido el primer paso para restaurar la memoria de este marino que llegó a ser Ministro de Marina con el gobierno de Portela Valladares. El siguiente será ver a un buque de la Armada Española navegando bajo el nombre de "Almirante Azarola Gresillón".

segunda-feira, 7 de fevereiro de 2011

Atacan con pintura catro placas da memoria histórica en Vigo

                                                                                                                                   

                                                       Monolito do Castro                               Cementerio de Lavadores

A asociación seguirá marcando lugares onde se produciron asasinatos

Jorge Lamas- Vigo - A Voz 4/2/2011
Catro das cinco placas que recordan fusilamentos e execucións extraxudiciais tras o golpe de estado de 1936 mostran signos de ser atacadas por descoñecidos. Só no último ataque, o que se produciu sobre o recordatorio situado na entrada do cemiterio de Puxeiros, deixouse un símbolo que podería apuntar a ideoloxía dos atacantes. Neste caso, apareceu pintado un xugo e un feixe de frechas.

«Ata aquí estivemos calados, pero non é a primeira vez que pasa e por iso decidimos facer a denuncia», di Telmo Comesaña, da Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36. Esta mesma placa de Puxeiros xa foi pintada hai un ano, aínda que entón uns descoñecidos a limparon. A asociación, desde que se constituíu no ano 2005, ten como obxectivo sinalizar os lugares onde foron asasinadas persoas hai setenta anos. «Queremos que as novas xeracións coñezan ou que pasou, e unha labor didáctico a que estamos a facer», engade Telmo Comesaña.

Con anterioridade, a Asociación de Veciños de Alcabre situou un monólito na baixada á praia dos Olmos, onde se produciron varias mortes en 1936. Xa desde a asociación, fóronse colocando monolíticos con placas na estrada de Puxeiros, no propio cemiterio e nas portas do castelo do Castro. Pola súa banda, a asociación veciñal de Teis tamén quixo recordar a persoas desta parroquia cun monumento no monte da Guía.

A asociación viguesa da memoria histórica xa prepara unha nova intervención didáctica que dará a coñecer dentro dunha par de semanas

Piden la retirada de la cruz de los caídos de O Castro
 
Una de las principales reclamaciones de la Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36 es la retirada de la cruz de los caídosnmdel monte de O Castro. Consideran que es un símbolo de la represión sufrida por los vigueses tras el 18 de julio de 1936.
 
Cada vez que la asociación realiza actividades en la ciudad, sus portavoces insisten en que no se trata de actos de venganza, sino de recuerdo hacia sus  familiares muertos y de avisos a la población para que no se repitan aquellos trágicos momentos.
 
La asociación mantiene abierto un archivo de datos con los nombres de las personas represaliadas. El pasado mes de octubre del 2010, durante la inauguración del monolito de O Castro, se dijo que ante las murallas del castillo fueron asesinadas 136 personas entre julio de 1936 y el año 1942. Estiman que en Pereiró están enterrados los restos de 740 personas represaliadaspor los franquistas.

CEMENTERIO DE PEREIRÓ
Polémica con el alcalde
 
En octubre del 2009, la asociación quiso colocar una placa conmemorativa en el cementerio de Pereiró y solicitó el permiso a la concejala Chus Lago. Obtuvo el permiso inicialmente pero luego fue denegado. El presidente de la asociación buscó la complicidad del alcalde, pero este eludió reunirse con Telmo Comesaña, delegando en dos concejales. Uno de ellos, despectivamente se refirió a una zona de Pereiró como el «cementerio civil donde están enterrados todos esos». Pretendía que la asociación colocase la placa en un sitio poco visible, a lo que no accedió la asociación.

Días después de un pequeño acto en el cementerio, el Concello colocó una placa con la leyenda «Xardín da memoria histórica».

         Carretera de Puxeiros                      Praia dos Olmos      
                                       

                

domingo, 6 de fevereiro de 2011

Outra agresión fascista a un monumento ás victimas do franquismo en Vigo

Se poideran voltarianvos matar (ofrenda floral)

Tarde do sábado día 5 de Febreiro no Monte do Castro en Vigo. Así está a pedra do Monte do Castro en Vigo o día 5 de Febreiro de 2011. Primeiro un cemiterio, agora un parque público.
Non hai nada que poda xustificar esta barbarie.

Verdade, Xustiza e Reparación.

Nós non esquecemos.

Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36.
Viguesa Distinguida 2007

sábado, 5 de fevereiro de 2011

«É chocante que militares gopistas aínda dean nome a rúas do Arsenal»


5/2/2011 A Voz de Galicia

Entre as persoas que onte non quixeron faltar á homenaxe que o Concello lle dedicou ao contraalmirante Azarola atopábase Enrique Barrera, secretario da asociación Memoria Histórica Democrática e directivo de Fuco Buxán, quen, pouco antes de que se iniciase o acto, manifestou a súa satisfacción polo feito de que o Concello se decidise a «restaurar» e «dignificar» a memoria do militar republicano.

Barrera encomiou os esforzos do goberno municipal por dar cumprimento á Lei de Memoria Histórica, á vez que cualificou de «paradoxal» e «contraditorio» que unha cidade recupere e renda homenaxe a un militar que perdeu a vida por defender a legalidade vixente, mentres nesa mesma cidade aínda se honra a quen promoveron o seu fusilamento. Neste sentido, Barrera fixo alusión ao recinto militar do Arsenal ferrolán, onde «moitas das rúas aínda levan o nome de varios militares golpistas, entre eles algúns dos que impulsaron o consello de guerra contra o contraalmirante Azarola», algo que ao directivo de Fuco Buxán resúltalle moi «chocante».

«Ferrol -advertiu Enrique Barrera- é un dos lugares onde a Lei de Memoria Histórica está a ser máis difícil de cumprir, porque aínda hai un sector da poboación que non a ve con bos ollos».

O recordo de Antonio Azarola brilla en Capitanía


O Concello dedica a praza situada fronte ao Parador de Turismo ao contraalmirante do Arsenal Militar fusilado no 36

B.Antón Ferrol A Voz 5/2/2011

O contraalmirante Antonio Azarola Gresillón atopábase ao mando do Arsenal de Ferrol o 20 de xullo de 1936. A pesar de que moitos intentaron convencerlle para que se sumase á rebelión franquista, o militar mantívose fiel á República. Buscaba unha neutralidade que evitase a guerra, o derramamiento de sangue, pero non o conseguiu. Poucos días máis tarde, o militar foi detido e sometido a un consello de guerra, e o 4 de agosto, no cuartel de Dolores , Azarola foi fusilado cun crucifixo entre as súas mans.

Case setenta e cinco anos despois da súa desaparición, o Concello quixo rehabilitar o nome do que fose xefe do Arsenal de Ferrol dedicándolle unha praza da cidade: a situada fronte ao Parador de Turismo, xunto ao edificio de Capitanía. E precisamente alí mesmo, onte pola tarde, o alcalde de Ferrol, Vicente Irisarri, e outros membros da corporación escenificaron ese recoñecemento mediante a celebración dun acto no que se descubriu unha placa en recordo de Azarola. Á cita tamén asistiron varios descendentes do militar, así como directivos e membros das asociacións Fuco Buxán e Memoria Histórica Democrática, impulsoras da iniciativa xunto a Plácido Carro e Izquierda Unida (EU).

Todos eles destacaron a elevada talla humana do contraalmirante Azarola Gresillón, un «home de palabra» cuxa lealdade ao Goberno lexítima e democraticamente constituído, ao que prometera servir, custoulle a vida.

Nota Estación Atlántica:

O rueiro ferrolán restitúe a memoria do contraalmirante Antonio Azarola



Traducción Estación Atlántica

Diario digital de Ferrol- 5/2/11 cristina r. calvo- Ferrol

Unha placa situada na parte frontal do Parador de Turismo, e que dá nome ao espazo público situado na zona, recorda desde onte a figura do contraalmirante Antonio Azarola Gresillón. Así se dá cumprimento a un acordo plenario resultado dunha petición, a través dunha moción de EU e de colectivos como a Asociación de Memoria Histórica Democrática e Fuco Buxán.

O acto foi algo máis que o descubrimento dunha placa. A emoción estivo presente en todo momento, xa que netos, bisnietos e ata un pequeno tataranieto puideron percibir o agarimo do medio centenar de persoas que se deron cita co fin de restituír a memoria dun ferrolán de adopción, xa que, aínda que navarro de nacemento, fixo moito pola cidade da que foi xefe do Arsenal e onde desgraciadamente foi fusilado o 4 de agosto de 1936, pola súa lealdade. Así, foi asasinado por non secundar o golpe militar e seguir fiel ao goberno da República.

Na descrición realizada onte por Miguel García Bañales recordouse un carácter apolítico e moderado que o fixo idóneo para o cargo de subsecretario de Mariña e posteriormente Ministro de Mariña, posto desde o que evitou unha reconversión naval. Volveu despois a Ferrol e cando se produciu a sublevación foi acusado e asasinado unicamente pola súa extrema lealdade.

O relator recordou que esta inxustiza conmocionou a Ferrol, porque o pobo queríao e convértese deste xeito nun exemplo de moral e un exemplo democrático para todos.

A colocación da placa que dá nome a esta praza permite así que se recupere a dignidade civil deste militar.

O rexedor municipal, Vicente Irisarri, asegurou que o acto celebrado onte xustifica un mandato municipal e asegurou que o que se está facendo é xustiza.

O alcalde da cidade naval pediu que o exemplo da figura de Azarola e desde agora a praza que leva o seu nome e que o perpetua na cidade sirva para guiarnos por unha convivencia pacífica polos séculos dos séculos.

En nome da familia do militar, a súa neta Anxos Jaureguízar Azarola, agradeceu moi emocionada esta homenaxe e manifestou o orgullo da familia por conseguir a memoria restituída e a xustiza perseguida?.

O alcalde fixo entrega á descendente do que foi ministro de Mariña dun pergamiño acreditativo da distinción e, acompañado doutro dos seus netos, Antonio Azarola Gai, descubriu a placa conmemorativa.

Unha ofrenda floral do Concello e tamén das asociacións de Memoria Histórica e Fuco Buxán puxeron fin ao acto, no que tomaron parte ademais de representantes municipais do PSOE, EU e BNG, de entidades culturais e veciñais, persoas anónimas que recordan ao contraalmirante, o labor levado a cabo e o sacrificio realizado en defensa da legalidade.

Ademais da colocación da placa, que dá nome á praza, a concellaría de Cultura do Concello ferrolán editou unha unidade didáctica para o seu uso nos centros de ensino de Ferrol, baixo o título O Golpe de estado do 36 en Ferrol e bisbarra.

Unha pintada fascista levou 10 días sobre unha placa a represaliados


Traducción Estación Atlántica


ELPAIS.com-TERESA CUÍÑAS
Nalgún momento durante a madrugada do luns 24 de xaneiro, alguén estampou a súa firma sobre a placa que recorda ás persoas fusiladas polo franquismo contra o paredón das tapias do cemiterio vigués de Lavadores. Desde entón, unha pintada en cor vermella co yugo e as frechas, emblema da simboloxía falanxista, cobre a inscrición en recordo de 21 persoas asasinadas no lugar entre o 14 setembro de 1937 e o 8 de abril de 1942: 19 homes, dúas mulleres e os cinco membros dunha mesma familia. Hoxe fai unha semana que a Asociación Viguesa pola Memoria do 36, promotora do monumento de recordo instalado en outubro de 2008, denunciou a ultraxe e solicitou a limpeza da placa no rexistro oficial do Concello de Vigo. Con todo, a pintada aínda se podía ver onte sobre a placa.

Fontes do Concello recoñecen que o protocolo de actuación marcado para estes casos indica que se debe actuar nun prazo de 24 horas, polo que a pintada limparase "ao longo da mañá" de hoxe. As mesmas fontes comprobaron tamén que a denuncia que realizou a asociación non seguira o seu curso porque quizá se haxa traspapelado", xustificaron.

Non hai pistas sobre o autor ou autores do ataque, que posiblemente se ampararon na nocturnidade. "Sexa odio, desprezo ou broma está claro que alguén non quere que repousen tranquilos; pero ademais tampouco hai demasiado interese por estes temas no Concello", afirma o presidente do colectivo memorialista, Telmo Comesaña, que lamenta a actitude do rexedor. "Estamos afeitos a que este alcalde [o socialista Abel Caballero] ningunee a esta asociación, declarada Viguesa Distinguida pola Corporación Municipal en 2007", indicou.

Segundo Comesaña, o lugar onde se instalou a placa é utilizado a diario polas familias dos represaliados e é frecuente atopar flores frescas aos seus pés, polo que varias persoas "xa se ofreceron a limpar pola súa conta e risco". Desde fai varios meses, a asociación mantén un pulso co Goberno local para que se retire da cruz franquista erixida no monte do Castro, aínda sen éxito.

Placa cemiterio de Lavadores
5/2/2011


Sábado 5 pola mañán.

Apareceu limpa (non sabemos se foi o concello, porque non recibimos información), aínda que se segue a ver a marca da infamia, e con flores blancas.

Agarimada, como debe ser. Nós non esquecemos.

Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36

quinta-feira, 3 de fevereiro de 2011

Conferencia de Ernst Langthaler



Data e hora: Venres día 4, ás 12:00 horas
Lugar: Aula 10, Facultade de Xeografía e Historia, Praza da Universidade, nº 1, Santiago de Compostela

HISTAGRA, Grupo de Investigación do Departamento de Historia Contemporánea e de América da USC, organiza a conferencia do investigador do Instituto de Historia Rural da Universidade de Viena, Ernst Langthaler: “A social history of rural Austria under nazi rule”, que terá lugar o venres día 4 de febreiro na Aula 10 da Facultade de Xeografía e Historia, ás 12.00 horas.

Ernst Langthaler (St. Pölten, 1965) é secretario da European Society for Rural History (desde 2010), subdirector do Institute for Rural History (desde 2005) e Director executivo do Jahrbuch für Geschichte des ländlichen Raumes (desde 2003). Os seus campos de investigación son entre outros: O desenvolvemento da agricultura europea e global, A sociedade rural en Austria, A antropología e a socioloxía económica, Historia da memoria, Historia comparada local e rexional e a Didáctica da Historia.

O rueiro da capital resucita o franquismo


Enrique G. Souto- Lugo / A Voz 30/1/2011
Lugo, xa se sabe, é unha terra que ten políticos peculiares. É así por tradición, por costume antigo e arraigada. En Lugo, os seus políticos fan moi persoais lecturas dalgúns dos grandes debates nacionais e os singularizan ao seu modo e xeito. Ocorre por exemplo coa chamada lei de memoria histórica. En Lugo, os socialistas, que son os que gobernan, e os populares, que aspiran a gobernar, coincidiron en que é conveniente dar os nomes de varios alcaldes franquistas a rúas de recente construción. É unha curiosa interpretación da polémica norma; talvez Zapatero non reparou en que tamén debía ser aplicada na terra de políticos peculiares que é Lugo.

Azaña seguramente non pensaba en Lugo cando dixo que «se os españois falásemos só do que sabemos produciríase un gran silencio que nos permitiría pensar». Talvez, pensando, pensando, o alcalde socialista José López Orozco e o aspirante popular Jaime Castiñeira chegasen a outra conclusión. Agora, visto o visto, talvez imponse recuperar o monumento aos caídos (aos do mesmo bando que os alcaldes que terán rúa?) que o Concello retirou da avenida de Ramón Ferreiro en cumprimento da lei de memoria histórica. Non sei por que pero parece probable que o acordo adoptado na comisión do rueiro sufra algún cambio antes de entrar na orde do día do pleno municipal. Vinte e catro horas despois de visto o asunto en comisión, o concelleiro José Rábade xa dixo que o primeiro informe que terá que elaborar o novo secretario municipal, José Antonio Carro, será para determinar se tales homenaxes son compatibles coa lei.

En Lugo, si, as cousas son como son, aínda que talvez debesen ser doutro xeito. Por exemplo, é cousa notable que acabe no xulgado ata unha modestísima oposición para cubrir catro prazas de axente de mobilidade. Non parece tan difícil que o Concello, polos procedementos establecidos, resolva, en leste ou noutros casos, en tempo razoable as reclamacións que se presenten ao modo en que se desenvolven o proceso selectivo. Que os que superaron a oposición teñan que recorrer ao xulgado para reclamar as súas prazas constitúe un acontecemento realmente singular.

No ámbito da política hai moitos casos notables. Por exemplo o da supervivencia política do socialista Ricardo Varela, que é deputado de luxo e peza relevante na contorna do xefe dos socialistas galegos. Talvez o veterano uxetista colocou na lista de Orozco para as eleccións locais a Manuel Chaín, outro da UGT que quere incorporarse á política institucional. Se este é un das grandes fichaxes de Orozco, os populares Jaime Castiñeira e José Manuel Barreiro eludirán sen dificultades os perigos do estrés electoral.

Si, en Lugo, as cousas son así. O socialista José Ramón Gómez Besteiro viuno con claridade e, talvez por iso, escapa como gato escaldado, sempre que pode, de calquera asomo de polémica. Ata se está librando das incidencias que rodean ao debatido PXOM de Lugo, de cuxa tramitación foi responsable algúns anos.

En Lugo, os seus políticos singulares, que non son poucos, saben pouco de Churchill, que avisou de que «a alternancia fecunda o chan da democracia».

terça-feira, 1 de fevereiro de 2011

Seminar “Fascism and agriculture”


Trazos característicos da intervención destes réximes no mundo rural

Estimados/as amigos/as,

O Grupo de Investigación Histagra e o Departamento de Historia Contemporánea e de América da USC, organizan o SEMINAR "FASCISM AND AGRICULTURE", que terá lugar o sábado 5 de febreiro no Centro de Estudios Avanzados (CEA) en Santiago de Compostela.

Acompañamos nota de prensa e cartaz co programa das sesións.

Agardando que esta información sexa de interese, recibide un cordial saúdo.
 
NOTA DE PRENSA


Seminar “Fascism and agriculture”

5 febreiro 2011

Centro de Estudios Avanzados (CEA)

O próximo día 5 de febreiro reuniranse en Santiago no Centro de Estudos Avanzados da USC convocados polo Departamento de Historia Contemporánea e de América e o grupo de investigación HISTAGRA, especialistas de diversos países europeos para debater sobre un aspecto da experiencia histórica dos réximes fascistas e fascistizados de Entreguerras que ten recibido comparativamente pouca atención da comunidade investigadora. Trátase en concreto do impacto do fascismo no mundo rural, que se tomará como argumento para poñer a proba as máis recentes visións e debates sobre o fenómeno. ¿Ata que punto foi o fascismo un movemento modernizador, aínda que se tratase dunha modernización baseada nos seus propios presupostos ideolóxicos? ¿Canto tiña de ruptura e de continuidade cos réximes precedentes e, o que é máis inquedante, cos que o sucederon? Cando xurdiron contradicións entre a ideoloxía e as necesidades prácticas, ¿cara onde se inclinaron os réximes de extremadereita europeos?

Nas sesións de debate do Seminar “Fascism and agriculture”, especialistas nos casos español, portugués, italiano, alemán, austríaco, eslovaco ou francés, entre outros, tentarán definir os trazos característicos da intervención destes réximes no mundo rural. Discutirase daquela ata que punto se pode identificar un “mínimo fascista” común a todos eles, que incluiría compoñentes como o discurso ruralista, a tendencia corporativista, a busca da autosuficiencia alimentaria ou o intervencionismo estatal dos mercados e relacións de traballo. Varias destas pezas formaban parte tamén do achegamento ó mundo agrario e rural doutro tipo de doutrinas e experiencias históricas, como o social-catolicismo, a Fronte Popular francesa, o New Deal rooseveltiano nos EEUU ou as políticas de emerxencia dos países contendentes durante a Primeira Guerra Mundial. A peculiaridade última da síntese fascista radicou obviamente na posta destes elementos ó servizo do seu proxecto totalitario e expansionista.

Santiago de Compostela, 31 de xaneiro de 2011

A USC leva a internet o mapa de fosas que a Xunta rexeitou elaborar


Os usuarios poderán consultar enterramentos, lugares de morte e de represión de 1936 a 1939

DANIEL PRIETO 31/1/2011 Xornal de Galicia
O prestixioso proxecto de investigación Nomes e Voces, no que participan as tres universidades galegas, con sede na Facultade de Historia da Universidade de Santiago de Compostela (USC), publicará en internet, no prazo de seis meses, diversos mapas nos que se reflectirán as fosas comúns de represaliados rexistradas en Galicia. Así, a USC fará o traballo que declinou facer a Xunta do PP, que foi convidada hai un ano a asinar un convenio co Ministerio de Xustiza para facilitar datos de represaliados en Galicia cos que elaborar un mapa de fosas a nivel estatal.

De feito, os investigadores galegos xa ofreceron a súa colaboración ao Ministerio, nunha xuntanza celebrada esta semana en Madrid, e os “poucos datos que van saír de Galicia, serán os que nós lles pasamos”, segundo explica un dos integrantes do proxecto.

Esta ferramenta, demandada polos cidadáns que ignoran o paradoiro dos seus familiares desaparecidos durante a Guerra Civil e a ditadura, poderase consultar “en breve” na rede, segundo fontes do Ministerio de Xustiza. A previsión é que xa estea dispoñible o próximo mes. Cataluña, País Vasco, Andalucía, Estremadura, Castela-A Mancha, Aragón, Cantabria e Asturias si subscribiron este acordo, no que non participou ningunha comunidade gobernada polo PP, entre elas Galicia, que agora figurará no mapa estatal de fosa grazas ao traballo de Nomes e Voces.

“XEOGRAFÍA DA REPRESIÓN”

Malia que o Goberno galego decidiu non secundar esta iniciativa, contemplada na Lei de Memoria Histórica, os galegos tamén poderán acceder de xeito gratuíto na páxina web do proxecto (http://www.nomesevoces.net/) “a xeografía da represión”, en palabras do historiador Dionisio Pereira. A través de varias fichas, poderanse consultar os enterramentos, os lugares de morte e os lugares de represión.

A primeira clasificación inclúe as fosas en campo aberto e os cemiterios (as que figuran no gráfico superior); a segunda refírese aos espazos nos que tiveron lugar as represalias con resultado de morte e o terceiro apartado remite a lugares “dotados de especial significación simbólica no eido da represión franquista”, indicou Pereira. Tal e como explicou, “ás veces se misturan eses tres aspectos, xa que un enterramento pode ser un lugar de memoria, como por exemplo ocorre no cemiterio de Pereiró, en Vigo, que tamén é un lugar de memoria”.

A base de datos de Nomes e Voces, a disposición do público desde hai meses, reflectirá así en varios gráficos os lugares onde foron represaliadas 3.300 persoas dos máis de 4.200 falecidos, aínda que se trata dunha “cifra de mínimos”, indica Dionisio Pereira, xa que o estudo só cubre o período entre 1936 e1939 e “non se recontan os galegos mortos fóra de Galicia”, engade. Máis alá dese abano temporal existen máis vítimas e fosas en campo aberto relacionadas coa guerrilla, que os investigadores non puideron estudar pola redución orzamentaria aplicada pola Xunta.

Dos 3.312 asasinados con enterramento coñecido, 85 permanecen en 20 fosas en campo aberto, e o resto, 3.227, están soterrados en 438 cemiterios espallados por toda a xeografía galega, o que arroxa unha media de 8 mortos por cemiterio.

Nas fosas, a media é de catro persoas por cada unha, aínda que no estudo non se teñen en conta as fosas nas que só se ten constancia que conteñen un único falecido. Agás na fosa das inmediacións do cemiterio de Mos, onde os asasinatos e os enterramentos se produciron en distintas fases, no resto das fosas foron debidos a un só paseo. Así, os datos indican que en Galicia existen poucas fosas fóra dos cemiterios e foron empregadas unha soa vez na maioría dos casos polos represores. Noutras zonas do Estado, como en Burgos, a Asociación para a Recuperación da Memoria Histórica escavou tres fosas nas que apareceron 87 persoas, máis que en toda Galicia.

No referente ás fosas en campo aberto, algunhas permanecen sen exhumar, como as catro situadas en San Salvador de Budiño, no municipio pontevedrés do Porriño. Xudicializado o caso por Garzón, a Asociación Memoria Histórica do 36 de Ponteareas ten pendente as exhumacións e permanece a expensas do Xulgado de Primeira Instancia porriñés.

Con respecto aos cemiterios, hai constancia de fosas comúns con paseados nos camposantos de numerosos lugares como en Vilarraso, no municipio coruñés de Aranga. Os corpos dos 28 represaliados que alí xacen –uns 80 segundo outras fontes– están pendentes de ser desenterrados pola Comisión da Memoria Histórica da Coruña.

Ademais, en Galicia existiu unha forma particular de enterramento, o fondeamento no mar, xa que en moitos casos se tiraban os cadáveres á ría.

A AMHD sitúa en Vilarrube a fosa do campo de concentración cedeirense


Traducción Estación Atlántica

30/1/2011- reportaxe de P.C.C. Diario de Ferrol
O último día do pasado mes de outubro, a vila de Cedeira acollía o acto de homenaxe a presos da guerra civil cativos no campo de concentración que funcionou na localidade. No entanto, a Asociación Memoria Histórica Democrática (AMHD), promotora do encontro, entende que aínda hoxe queda algo pendente con respecto ao asunto. E esa cuestión non é outra que a necesidade de recuperar os posibles restos daqueles que, capturados en alta mar, tiveron como destino o penal de Cedeira.

Nel era habitual o funcionamento dunha comisión clasificadora de prisioneiros que se encargaba de buscar a filiación dos que alí se atopaban. No caso de que así fóra, o destino das persoas identificadas tanto podía derivar nun consello de guerra como na morte do reo en calquera cuneta ou lugar do camiño. Esta posibilidade, xunto á obviedad de situar nas inmediacións do presidio un espazo común no que enterrar aos falecidos, leva aos responsables da AMHD a pensar que Vilarrube podía tratarse dese lugar.

Aínda cando na zona houbo cambios que modificaron a contorna, Enrique Barrera, secretario da entidade, apunta a un lugar moi concreto que sitúa a escasos metros da baixada á praia. Unha curva e unha acumulación de terras e maleza nas inmediacións da mesma indican que alí poderían estar aqueles que non puideron soportar nin a disciplina carcelaria nin as condicións de habitabilidade dunha fábrica de salgadura reconvertida en campo de concentración.

O proxecto, no entanto, exponse a moi longo prazo, pero é unha intención que rolda desde fai tempo pola mente de todos aqueles que tratan de reconstruír a historia de España. Á marxe dos datos que poidan desprenderse desta intervención, para a cal requírese o permiso de distintas administracións, hai outros lugares na comarca que forman parte desa historia que doe aínda cando non se viviu de cerca. Esas referencias territoriais son 23 e o número de vítimas ascende a 714, segundo datos achegados desde a Asociación Memoria Histórica Democrática (AMHD).

Só no caso da familia Ramos Ferreiro, das Pontes, foron recuperados uns restos que, desde o día 29 de marzo de 2008, xa repousan xunto a outros familiares falecidos. E é que o que queren os descendentes daqueles aos que lles foi arrebatada a vida por cuestións ideolóxicas é que descansen nun lugar digno.

Pero a dignidade nas comarcas de Ferrol, Eume e Ortegal tamén está presente naqueles lugares sobre os que hai constancia de que foron utilizados para fusilar a homes e mulleres que aínda hoxe, desde fai máis de 70 anos, seguen sendo anónimos para a inmensa maioría da poboación local.

Na cidade de Ferrol e a súa área de influencia cabe sinalar os cemiterios de Canido e Serantes, o Arsenal (prisión do dique), o castelo de San Felipe e o cuartel de Artillería como paredones de fusilamento para un total de 47 persoas.

O atrio da igrexa do Val e o cemiterio de San Xiao, ambos os localizados dentro do termo municipal de Narón, tamén foron o destino final para un total de 46 persoas. Entre distintos emprazamentos do concello de Monfero contabilízanse 16 paseados e 21 no caso do municipio de Pontedeume, no que a parroquia de Ombre cobrou un especial protagonismo. Entre os camposantos da parroquia de Grañas do Sor (Mañón) e os das Pontes, Laraxe (Cabanas) e A Capela contabilízanse un total de 34 vítimas.

A contorna da igrexa de Mugardos, a poboación de Sillobre e outros lugares de Cedeira, Miño, Cerdido, Ortigueira e Neda son referencias que tampouco deben ser obviar cando se trata de percorrer aquelas zonas de especial significado no caso de querer reconstruír a memoria histórica. E é que esta pasa tan desapercibida que aínda hoxe en poucos lugares unha placa encárgase de recordar que, ademais do que a primeira ollada se ve, aquel camposanto, cuartel ou cuneta teñen unha historia que non convén esquecer para tratar de evitar que se volva a repetir.

Non pasa así no caso do castelo de San Felipe, onde existe un lugar no que o pasado xoves se volveu a recordar a Amada García, unha veciña de Mugardos condenada e fusilada por ser militante comunista. Deste tráxico final pasaron xa 72 anos, pero o paso do tempo non evita que familiares e membros da Asociación Memoria Histórica Democrática deixen de cumprir ano tras ano coa homenaxe a unha muller que perdeu a vida tres meses logo de dar a luz ao seu fillo Gabriel, tamén presente no acto conmemorativo.

No transcurso do mesmo, o secretario da AMHD, Enrique Barrera, recordou que durante moitos anos pensouse que o fusilamento de Amada García fora por bordar o escudo constitucional nunha bandeira republicana. Un expediente recuperado no arquivo militar demostra, no entanto, que o verdadeiro motivo tivo máis que ver coa súa afiliación ao partido comunista. O fillo primeiro e, a continuación, outros asistentes depositaron flores na súa memoria.

As Pontes
Os restos de familia Ramos Ferreiro foron recuperados
O concepto de Memoria Histórica golpeou sorpresivamente un cálido día verán coa escavación da única fosa ata agora exhumada na comarca. Sen ningún símbolo externo, a veciñanza das Pontes, no entanto, sabía que no cemiterio había restos humanos sen identificar. E así fora durante os últimos 70 anos para catro membros da familia Ramos Ferreiro: os pais, Manuel e Juana, e dous dos seus seis fillos, Manuel e José. Pero no verán de 2006, fillos, primos e netos dos fusilados déronse cita desde moi cedo no camposanto pontés para romper con xestos máis que con palabras un silencio longamente forzado. Da man da Asociación para la Recuperación de la Memoria Histórica (ARMH), e sobre as once da mañá, a terra liberou o que para si gardara desde o ano 36. Un anaco de cranio e algunhas pezas de vestir foron a evidencia dun suceso que, aínda que na retina daqueles que o presenciaron e na memoria colectiva de todo un pobo, está considerado un dos máis crueis de cantos poidan saír á luz por mor da creación da ARMH. No entanto, o tempo que todo cúrao e o feito de poder enterrar os restos da fosa xunto a outros familiares xa falecidos pechou definitivamente unha ferida que permanecera aberta demasiados anos.

Valdoviño
O último alcalde de Serantes morreu xunto aos seus
O tempo e a natureza poida que contribúan a borrar as pegadas de Alejandro Porto Leis (alcalde de Serantes), Modesto del Río Polo (labrador e veciño de San Xurxo), Jesús Miño e Avelino Landeira (carpinteiro) que morreron fusilados en febreiro de 1938 nas inmediacións da praia de Valdoviño. A Asociación Memoria Histórica Democrática (AMHD) tivo interese fai algúns anos en buscar uns restos que poden converterse en testemuñas mudas de feitos históricos. A pesar do uso das máis modernas tecnoloxías, a terra non quixo desvelar o que outros buscaban. Entre eles, os descendentes desa persoa que ocupou a alcaldía de Serantes antes de que esta anexionásese á administración do Concello de Ferrol. Alejandro Porto Leis morreu acompañado daqueles que conseguiran mantelo oculto durante algúns meses. O secretario da AMHD, Enrique Barreira, aínda hoxe mantén que o destino dos fusilados non foi outro que o areal de Valdoviño. Neste sentido, advirte que tanto o efecto das mareas, como outras erosións poden contribuír a destruír os restos do último alcalde republicano de Serantes e daqueles que quixeron compartir con el ata a morte. A fosa, segundo Enrique Barreira, non estaría moito máis alá da zona agora coñecida como A Rotonda.

A Capela
Salvio Antón ten a referencia paterna nun cemiterio
Salvio Antón aínda hoxe trata de reconstruír a súa historia persoal que se viu truncada a partir do fusilamento do seu pai, feito que ocorreu no verán do 36 no cemiterio da Capela. Unha fotografía do seu proxenitor e varios impactos das balas sobre a parede do camposanto son algúns dos poucos recordos que este veciño conserva dun home do que un día destacou tanto a súa intelixencia, "sabía o xeito de saír adiante", como o seu afán por saber puña "escola polas casas e estudaba perito". Joaquín Antón Rodeiro tiña 27 anos e un fillo de 13 meses cando, xunto a Manuel Franco Bermudez e Francisco Guerreiro, foi fusilado o 19 de agosto ante un dos muros do camposanto da Capela. Na primavera de 2008, Diario de Ferrol percorría da man daquel neno orfo, agora xa xubilado, os lugares que para Salvio Antón aínda son a súa referencia de vida e morte dun home ao que non coñeceu fisicamente pero ao que deu forma, en canto á súa personalidade, gustos e afeccións, con retrincos de comentarios recollidos entre veciños, amigos e familiares. Para ese home reclama, ademais da súa inocencia, ?non cometera delito algún?, o agarimo que como fillo aínda agora profésalle. ?Porque eu sinto que era o meu pai?. Unha condición que está por encima de calquera outra.

Cedeira
A homenaxe ás vítimas do campo de concentración
A contorna da praia da Magdalena, no municipio de Cedeira, gardou durante anos un gran segredo para a inmensa maioría da poboación da comarca. Non así nin para os membros da Asociación Memoria Histórica Democrática, con sede en Ferrol, nin para Dores Bouzamayor Freire. Eles sabían que ese lugar, ademais de auga e area, mudara temporalmente a súa aparencia ata converterse en campo de concentración para un grupo de presos republicanos que ocuparon improvisados barracóns de tipo industrial. A eles acudía con certa regularidade Dolores Bouzamayor a fin de obter alimentos. Así o explicada ela mesma a diario de Ferrol uns meses atrás. "Eu recordo a fila de xente esperando quenda e ir ata alí coa miña avoa para facernos con sóbralas do rancho que lle daban aos presos". Pero a guerra civil deixou outras pegadas máis profundas na vida desta cedeirense. A morte do seu pai nun enfrontamento coa Garda Civil foi, sen dúbida, a máis grave. Pero tamén houbo outras. A súa temperá incorporación á vida laboral e estigmas sociais pola súa condición de filla dun fusilado tamén debe ser contabilizado no apartado de desgustos. Pero Dolores Bouzamayor soubo aproveitar o acto homenaxe ás vítimas do campo de concentración, feito que tivo lugar o día 30 de outubro e que contou coa presenza do presidente do Principado de Asturias, Vicente Álverez Areces, para profundar na catarse que evita as bágoas e reconcilia cos que non pensan nin senten como ti.