Homenaxe ao médico dos pobres

Foto cedida, Telmo Bernárdez, líder agrarista. O médico foi asasinado o 12 de novembro de 1936 en Pontevedra. Contaba con 51 anos e era membro do partido Republicano Galego

A familia do médico redondelano fusilado en 1936 Telmo Bernárdez regresa de México

A Voz - Luis Carlos Llera 13 de novembro de 2015

Tal día como onte, Telmo Bernárdez Santomé, o médico dos pobres de Redondela, morría asasinado. E o Concello quixo renderlle homenaxe. Non en balde é o personaxe do ano na súa vila. O acto comezou no cemiterio dos Eidos, un pequeno camposanto rodeado dunha urbanización dormitorio. Alí depositouse un ramo de flores sobre a tumba que, con esmero, coida unha achegada da familia durante todo o ano xa que os descendentes de Telmo residen en México. A ese país tivo que fuxir a viúva cos seus nove fillos no ano 1936. Para asistir á efemérides desprazáronse desde o outro lado do océano a nora de Telmo Bernárdez, Loty da Granxa, unha alacantina que coñeceu no país azteca a Suso Bernárdez, un dos fillos de Telmo, e dous das súas netas. Unha delas, Amaya, recordou os «duros anos» da familia durante a posguerra, na que os seus pais tiveron que «traballar como animais» pero puideron vivir en paz grazas á xenerosidade do presidente da Republica, Lázaro Cárdenas, cos exiliados.

O alcalde de Redondela, Javier Bas, descubriu xunto á súa familia un placa que recorda a casa onde viviu Telmo Bernárdez. No seu día foi confiscada e hoxe é un albergue onde pasan a noite os peregrinos do camiño de Santiago ao seu paso polo municipio. Ao descubrir o recordatorio, un dos dirixentes do Colectivo Republicano, Raimundo Cal, pronunciou unhas improvisadas palabras nas que criticou que non se aplicou a Lei de Memoria Histórica para resarcir a «miles de persoas que morreron nas cunetas». Á homenaxe acudiron políticos de diferentes ideoloxías e, durante os actos, un grupo de achegados á familia portou unha bandeira republicana.

Telmo Bernárdez, ademais de axudar a moitos dos seus veciños como médico, foi o presidente do casino de Redondela no ano 1932. A súa preocupación pola situación dos que traballaban no campo levoulle a converterse en líder agrarista e utilizou xornais da época, como Nova xente ou A Opinión, para dar a coñecer as súas ideas. Tamén foi un destacado membro do Partido Republicano Galego e o 6 de marzo do ano 1936 foi nomeado delegado da Confederación Hidrográfica do Miño. Desde o seu cargo fixo intensa campaña a favor do estatuto de autonomía de Galicia. Tras estalar a guerra, Bernárdez foi asasinado a madrugada do 12 de novembro en Pontevedra. Estaba casado con Isabel Gómez, filla do secretario do Concello do Porriño. Tras o asasinato, a súa familia tivo que fuxir. Primeiro fixérono a Portugal e logo a Francia, desde onde se marcharon a Nova York para finalmente acabar en México. E alí seguen.