Dous expresos de San Simón relatan o seu paso polo penal e a humanidade de Cesantes

Foto Marcos Canosa

Traducción Estación Atlántica

Os estradenses Idelfonso Ponte e Heriberto Rodríguez ilustran coas súas vivencias a visita guiada á illa

Faro de Vigo- SILVIA PAMPÍN - A Estrada

Para que nunca se esqueza e para que por sempre permaneza viva a conciencia de "o que pasou" na Illa de San Simón, dúas expresos sobreviventes veciños da Estrada quixeron onte ilustrar co recordo do seu paso polo penal a celebración anual da homenaxe nacional ás vítimas do franquismo. Con tal motivo, como cada 17 de xullo, a illa acolleu onte a visita guiada organizada polos colectivos que integran a Iniciativa Galega pola Memoria contando coa colaboración da Fundación Illa de San Simón.

A celebración de onte foi especial non só por contar cos dous expresos xa citados –Idelfonso Ponte e Heriberto Rodríguez– senón tamén porque serviu para destacar especialmente a axuda que os veciños –e, sobre todo, as mulleres– de Cesantes prestáronlle aos presos alí recluídos. Lavábanlles a roupa e dábanlles comida, unha axuda "fundamental" para facer máis levadías as duras condicións de hacinamiento e escasa hixiene nas que vivían.

Un ano máis, e xa van seis desde que a celebración anual na Illa de San Simón instaurásese con motivo do Ano dá Memoria en 2006, as 300 prazas do barco que partiu do porto de San Adrián de Cobres volveron ser insuficientes para levar ata a illa a familiares dos republicanos confinados en San Simón e dos colectivos enmarcados na Iniciativa Galega pola Memoria. As familias tiveron prioridade para asistir á homenaxe, que concluíu cunha ofrenda floral. Os gaiteiros de Zurrumalla puxeron a nota musical co republicano Himno de Rega e o Himno de Galicia en tanto que a poesía chegou da man de Xosé Lois Santos Cabana, Claudio Rodríguez Fer e Carme Branco.

Membros de colectivos como a Asociación Viguesa pola Memoria Histórica do 36, a Asociación Cultural Vagalumes da Estrada, a Asociación Ecoloxista e Cultural de Terra de Montes Verbo Xido, a Asociación Memoria Histórica 28 de agosto de Cangas, a Asociación para a Recuperación dá Memoria Histórica de Marín, Sempre convosco. Cidadanía pola Verdade de Pontevedra ou a Comisión para a Recuperación de Memoria Histórica dá Coruña asistiron a unha emotiva homenaxe no que Idelfonso Ponte recordou que o penal non era tan malo como outros nos que lle tocou estar confinado, dado que houbo un tempo no que os propios presos –moitos deles con estudos – o autogestionaban. Pero, subliñou, sufrían un grave dano moral: a incerteza que pesaba sobre o seu futuro e sobre a vida dos seus compañeiros. Neste dano moral tamén incluíu Heriberto Rodríguez o cantar o Cara ao Sol e gritar "¡Viva Franco!", dúas humillacións diarias nunha xornada na que era obrigatorio ir a misa.Tamén paseaban, xogaban ao fútbol, crearon a Avenida de Teruel (bautizándoa así en honra á toma de Teruel polos republicanos) e, por suposto, loitaban pola súa vida nunhas penosas condicións hixiénicas que disparaban as infeccións.

No acto de onte tamén se pediu que as rehabilitacións non borren o rastro do que ocorreu na Illa de San Simón para que quen a visiten saiban a historia que pesa sobre as súas costas.