O veciño delatou ao tres guerrilleiros, a garda civil abateunos e arroxaron os corpos a unha fosa.
CRMHC 21/1/13
Alguén do pobo ouviuno: Antonio Vega Guerrero gritou o seu nome antes de facer explotar contra si mesmo unha granada. "Son Antonio Vega".
Xunto a el Pedro Voces Canóniga e Félix Yáñez González guerrilleiros
antifranquistas, perdían a vida despois que a garda civil asaltase a
casa onde estaban escondidos en Vilavella, Lugo. Un veciño do lugar
delatáralles. Logo tiraron os seus corpos a unha fosa tras a igrexa. Foi
o 12 de novembro de 1943. Agora, case 70 anos máis tarde, a Asociación
para a Recuperación da Memoria Histórica ha conseguido identificalos
tras a súa exhumación en 2010.
"Morto en encontro coa garda civil", así reza o informe do xulgado militar de Lugo ao referirse ao tres guerrilleiros. Na instrución, a cargo do xuíz Emilio Molina Carreño, coronel de cabalaría, bailaron os nomes e a pesar da reivindicación que Antonio Veiga fixera da súa propia identidade, pasou a ser no auto Ovidio Peláez e Félix Yáñez foi confundido co irmán de Pedro, Salvador Voces.
Unha fosa de dous metros
O secretario do xulgado municipal de Triacastala, Amadeo Iglesias, fai constar que "tras ser practicada a autopsia procedeuse ao seu enterramento quedando estes sepultos nunha fosa de dous metros de longo por un setenta de profundidade e un de ancho, en pártea sur da igrexa de Vilavella a tres metros da esquina norte sur e a un metro da parede da mesma igrexa, dúas deles coa cabeza ao norte e outro coa mesma ao sur". Unidos na eternidade.
Botáronse ao monte
Todos eran leoneses do Bierzo. Pedro Voces naceu en Villabuena, Antonio Vega en San Juan de la Mata e Felix Yáñez era oriúndo de Campelo. Crese que o tres eran solteiros. Cando os franquistas deron o golpe de estado contra o goberno lexitimamente constituído, marcharon a Asturias a defender a República. En setembro de 1936, un irmán de Veiga foi asasinado. Ao caer a fronte asturiana botáronse ao monte. Durante sete anos compuxeron a partida dos Pitaciegos, alcume do irmán de Pedro Voces.
Delación e tiroteo intenso
Delatoulles un veciño o 12 de novembro de 1943, avisando que estaban escondidos nunha casa próxima a Vilavella. Numerosos efectivos da Benemérita desprazáronse até o lugar. Procedían de diferentes puntos de Galicia. Caeron sobre eles. Juan Toves Santamaría, tenente da 120 comandancia rural da garda civil, relata no ateigado que eran as 23:00 horas do día 10 de novembro de 1943 e en base á confidencia recibida de que unha partida de fuxidos atracadores había de facer acto de presenza no citado pobo "sen dúbida para facer un atraco" dispuxo un servizo de apostadero e emboscado nos montes de Chandeiro. Isto "deu o resultado do encontro sostido coa indicada partida integrada por catro individuos coa morte de tres deles e ferido o outro que no entanto conseguiu darse á fuga". O tiroteo foi intenso e durou unha hora segundo o informe.
Cribados
Don Teclindo Galego Pombo, médico titular de Vilavella, explicou ao xuíz o resultado da autopsia. O primeiro corpo era dun home duns 28 a 32 anos, máis ben baixo, delgado aínda que ben nutrido. Tiña disparos polas nádegas, a caixa torácica e a cabeza esnaquizadas. A man e o brazo presentaban restos de metralla. Tivo que ser Antonio Veiga cando a granada estourou. O outro, dicía o facultativo, era máis ben alto e ben nutrido, como de 35 anos. Unha bala na cabeza que lle saíu polo ollo causoulle unha morte rapidísima. O tórax, o ventre, a man... tamén mostraban múltiples feridas de bala. E o terceiro que tería entre 28 e 35 anos presentaba catro feridas de arma de fogo case simétricas no peito e tamén na coxa, e no brazo, e na cara ...
Armas, xabón e cafiaspirina
Atopáronlles armas, un fusil ametrallador Star de nove milímetros con tres cargadores, unha pistola marca Chama, un mosquetón Mauser calibre sete milímetros e cartuchos, unha pistola Astra de nove milímetros, sen cachas, completamente encasquillada e inútil pola explosión dalgunha bomba. Entre os efectos persoais, a garda civil enumera unha relación de efectos íntimos e limitados: unha lanterna, dúas pilas, unha navalla de afeitar marca "catorce", unha brocha e máquina de afeitar, un tubo de cafiaspirina, un cepillo para os dentes, xabón, unha billetera con 200 pesetas e un selo de prata abolado coa iniciais AV. Vestían pantalóns de pana e de mahon, roupa interior branca de la, jerséis de cremallera, americana, abrigo e gabardina. O home que conseguiu fuxir era Ovidio Peláez Rodríguez, que aínda que logrou saír con vida do tiroteo, faleceu só uns meses máis tarde nun combate, esta vez na provincia de León.
A exhumación
As súas familias viviron represalias. De continuo facíanlles ir ao cuartelillo da garda civil para ser interrogados sobre o paradoiro dos mozos. Sete anos de vida dura. O irmán de Pedro Voces foi abatido en 1948. Moito tempo despois, hai poucos anos, os familiares pediron á ARMH axuda para exhumar os corpos e comprobar quen eran realmente. A información achegada polos veciños da zona e a existencia de numerosa documentación oficial sobre o suceso, permitiu en 2010 situar o lugar e confirmar a existencia dos cadáveres do tres vítimas, así como a data na que se produciron os asasinatos. Conseguiron exhumarlos no ano 2010, aínda que a Asociación tivo que custear as probas xenéticas pois non recibiron axuda oficial algunha.
Para non ser esquecido
Despois dun ano de espera, e tras o sobresemento definitivo do caso, en outubro de 2012 a ARMH tomou as mostras aos familiares dos asasinados. As identidades do tres esqueletos recuperados corresponden coas dos guerrilleiros reclamados polos seus familiares. A Félix Yáñez identificóuselle pola mostra de ADN da súa irmá Josefa, que ten 98 anos. No caso de Pedro Voces, grazas a un dos seus sobriños. E no terceiro corpo atopáronse evidencias de restos de metralla: Era Antonio Veiga Guerreiro que estourou unha granada na man mentres gritaba o seu nome para non ser esquecido.
"Morto en encontro coa garda civil", así reza o informe do xulgado militar de Lugo ao referirse ao tres guerrilleiros. Na instrución, a cargo do xuíz Emilio Molina Carreño, coronel de cabalaría, bailaron os nomes e a pesar da reivindicación que Antonio Veiga fixera da súa propia identidade, pasou a ser no auto Ovidio Peláez e Félix Yáñez foi confundido co irmán de Pedro, Salvador Voces.
Unha fosa de dous metros
O secretario do xulgado municipal de Triacastala, Amadeo Iglesias, fai constar que "tras ser practicada a autopsia procedeuse ao seu enterramento quedando estes sepultos nunha fosa de dous metros de longo por un setenta de profundidade e un de ancho, en pártea sur da igrexa de Vilavella a tres metros da esquina norte sur e a un metro da parede da mesma igrexa, dúas deles coa cabeza ao norte e outro coa mesma ao sur". Unidos na eternidade.
Botáronse ao monte
Todos eran leoneses do Bierzo. Pedro Voces naceu en Villabuena, Antonio Vega en San Juan de la Mata e Felix Yáñez era oriúndo de Campelo. Crese que o tres eran solteiros. Cando os franquistas deron o golpe de estado contra o goberno lexitimamente constituído, marcharon a Asturias a defender a República. En setembro de 1936, un irmán de Veiga foi asasinado. Ao caer a fronte asturiana botáronse ao monte. Durante sete anos compuxeron a partida dos Pitaciegos, alcume do irmán de Pedro Voces.
Delación e tiroteo intenso
Delatoulles un veciño o 12 de novembro de 1943, avisando que estaban escondidos nunha casa próxima a Vilavella. Numerosos efectivos da Benemérita desprazáronse até o lugar. Procedían de diferentes puntos de Galicia. Caeron sobre eles. Juan Toves Santamaría, tenente da 120 comandancia rural da garda civil, relata no ateigado que eran as 23:00 horas do día 10 de novembro de 1943 e en base á confidencia recibida de que unha partida de fuxidos atracadores había de facer acto de presenza no citado pobo "sen dúbida para facer un atraco" dispuxo un servizo de apostadero e emboscado nos montes de Chandeiro. Isto "deu o resultado do encontro sostido coa indicada partida integrada por catro individuos coa morte de tres deles e ferido o outro que no entanto conseguiu darse á fuga". O tiroteo foi intenso e durou unha hora segundo o informe.
Cribados
Don Teclindo Galego Pombo, médico titular de Vilavella, explicou ao xuíz o resultado da autopsia. O primeiro corpo era dun home duns 28 a 32 anos, máis ben baixo, delgado aínda que ben nutrido. Tiña disparos polas nádegas, a caixa torácica e a cabeza esnaquizadas. A man e o brazo presentaban restos de metralla. Tivo que ser Antonio Veiga cando a granada estourou. O outro, dicía o facultativo, era máis ben alto e ben nutrido, como de 35 anos. Unha bala na cabeza que lle saíu polo ollo causoulle unha morte rapidísima. O tórax, o ventre, a man... tamén mostraban múltiples feridas de bala. E o terceiro que tería entre 28 e 35 anos presentaba catro feridas de arma de fogo case simétricas no peito e tamén na coxa, e no brazo, e na cara ...
Armas, xabón e cafiaspirina
Atopáronlles armas, un fusil ametrallador Star de nove milímetros con tres cargadores, unha pistola marca Chama, un mosquetón Mauser calibre sete milímetros e cartuchos, unha pistola Astra de nove milímetros, sen cachas, completamente encasquillada e inútil pola explosión dalgunha bomba. Entre os efectos persoais, a garda civil enumera unha relación de efectos íntimos e limitados: unha lanterna, dúas pilas, unha navalla de afeitar marca "catorce", unha brocha e máquina de afeitar, un tubo de cafiaspirina, un cepillo para os dentes, xabón, unha billetera con 200 pesetas e un selo de prata abolado coa iniciais AV. Vestían pantalóns de pana e de mahon, roupa interior branca de la, jerséis de cremallera, americana, abrigo e gabardina. O home que conseguiu fuxir era Ovidio Peláez Rodríguez, que aínda que logrou saír con vida do tiroteo, faleceu só uns meses máis tarde nun combate, esta vez na provincia de León.
A exhumación
As súas familias viviron represalias. De continuo facíanlles ir ao cuartelillo da garda civil para ser interrogados sobre o paradoiro dos mozos. Sete anos de vida dura. O irmán de Pedro Voces foi abatido en 1948. Moito tempo despois, hai poucos anos, os familiares pediron á ARMH axuda para exhumar os corpos e comprobar quen eran realmente. A información achegada polos veciños da zona e a existencia de numerosa documentación oficial sobre o suceso, permitiu en 2010 situar o lugar e confirmar a existencia dos cadáveres do tres vítimas, así como a data na que se produciron os asasinatos. Conseguiron exhumarlos no ano 2010, aínda que a Asociación tivo que custear as probas xenéticas pois non recibiron axuda oficial algunha.
Para non ser esquecido
Despois dun ano de espera, e tras o sobresemento definitivo do caso, en outubro de 2012 a ARMH tomou as mostras aos familiares dos asasinados. As identidades do tres esqueletos recuperados corresponden coas dos guerrilleiros reclamados polos seus familiares. A Félix Yáñez identificóuselle pola mostra de ADN da súa irmá Josefa, que ten 98 anos. No caso de Pedro Voces, grazas a un dos seus sobriños. E no terceiro corpo atopáronse evidencias de restos de metralla: Era Antonio Veiga Guerreiro que estourou unha granada na man mentres gritaba o seu nome para non ser esquecido.
Nenhum comentário:
Postar um comentário