Baralla, co alcalde a matar
O pobo de Lugo pecha filas co regidor que xustificou a represión franquista
A oposición fala de clientelismo e de pánico cerval entre os veciños
El País - Silvia R. - Baralla 7 septiembre 2013
Leandro Llorente e Obdulio Naves, comunistas de 25 e 27 anos, foron
asasinados pola Garda Civil o 3 de abril de 1946 en Recesende, parroquia
do municipio lucense de Neira de Xusá, que no 75 cambiou o seu nome
polo de Baralla (2.956 habitantes). Daniel Fernández, o párroco de San
Cirilo, mandou enterralos muros dentro do camposanto, nun recuncho
discreto, sen sinais, do que deixou constancia escrita coma se tratásese
dun mapa do tesouro. Leandro á esquerda, Obdulio á diestra, a fosa se
cavó a 2,20 metros da esquina norte posterior da igrexa, a 90
centímetros da árbore vella e a un metro da lápida dun veciño chamado
Antonio González. A morte destes dous guerrilleiros, uno chofer, o outro xornaleiro de oficio, desencadeou, segundo a Asociación por la
Recuperación de la Memoria Histórica, a caída do comité provincial do PC.
A lista (aínda incompleta) de represaliados da postguerra que vai alimentando a duras penas o Proxecto Voces e Nomes cita en Baralla ao avogado Faustino Cela, ao labrador Lino Fernández, ao funcionario Paulino Pardo, e aos irmáns Domingo e Anxo Pérez Gándaras. O primeiro deles (irmáns ademais dun tenente xeral de Franco) era médico, permaneceu fuxido ata que se entregou, e foi procesado pero non o mataron. En cambio, Anxo, boticario, foi executado en febreiro de 1937. Pola súa banda, o practicante Anxo Ansareo logrou librarse do mesmo fin fuxindo a México vía Lisboa, pero outros non foron capaces de tomar o mesmo camiño e o seu rastro pérdese baixo o asfalto. En Baralla houbo moitos paseados, perseguidos, enjuiciados. Hóuboos nas parroquias de Vilachambre, Constantín, Neira de Rei, Francos, Berselos e a aldea de Vilasantán, enumera Patxi Fernández, secretario de organización do PSOE local. Na cuneta da estrada que vai a Láncara algún hai aínda.
A xulgar polos datos cosechados polos historiadores que aquí houbo represión parece evidente. Imaxino que en Baralla habería ejecuciones, pero dentro dunha media normal, declarou a Público o alcalde, o popular Manuel González Capón, despois de que atravesase toda España a súa polémica afirmación de que si na ditadura franquista houbo condenados a matar sería que o merecían.
Pasou o pleno no que dixen iso, e o que hai que facer agora é esquecer, defendía no seu despacho esta semana o regidor, ao que aínda lle espera o último martes de setembro o pleno da Diputación de Lugo, onde o PP non goberna. Pero é precisamente o esquecemento o que se percibe por maioría nos veciños cando se lles pregunta si en Baralla houbo mortos e pídeselles unha opinión sobre as palabras da súa sempiterno gobernante local. ?A xente non fala porque ten medo. Aquí funciona un clientelismo feroz, un réxime de terror?, describe Patxi Fernández. Hai pánico cerval a incomodar ao alcalde, que ten despregados polas aldeas ás súas pedáneos, as súas caciques locais e algún cura preconciliar... pero preconciliar do de Trento.
"A xente non fala porque ten medo. Aquí funciona o terror", di o PSdeG
A min paréceme que o alcalde non tiña que dicir iso, admite don Ramón (Rodríguez), un relixioso de longa sotana e paraguas dos chamados sete parroquias, aínda que a el tócanlle oito das 30 que son, ademais de ser capelán da residencia de anciáns San Vitorio, baixo tutélaa do grupo San Rosendo, cuxo sacerdote fundador, Benigno Moure, foi condenado por estafa.
Pero a verdade é que nunca oín que aquí houbese represaliados, segue o párroco que, xunto aos outros dous do municipio, Antonio Agra e Manuel Rodríguez, xa desatado o escándalo, deron o terceiro premio do concurso de meriendas a un grupo vecinal bautizado como Cara ao Sol. O nome improvisárono no momento, conta o cura, e xustifícao: Nese grupo hai mozos de todas as tendencias. Puxérono porque facía calor e pegaba moito o sol. En Baralla somos antipolemistas. Pero sacouse todo de quicio. O concelleiro do BNG \[Xosé Manuel Becerra\] é bo mozo, pero estase equivocando de estratexia e vaille a custar votos. A min dixéronme que no grupo Cara ao Sol había moitos votos do Bloque e que os perdeu todos.
O que pasou fai 70 anos eles saberano, segue defendendo o relixioso en alusión aos veciños de entón, a min interésanme as cousas de agora e é do que hai que falar, como o recibo do auga, que subiu un 100%.
"Pasou o pleno, e agora o que hai que facer é esquecer", defende o regidor
Fai 70 anos, polo concello de Neira de Xusá estendeuse unha práctica que ao parecer facía moita graza a uns poucos, aínda que os demais vísense forzados a rir: A quen pensasen que eran simpatizantes da República dábanlles purgantes, dúas marcas bastante famosas na época, atábanlles os pantalóns á altura dos tobillos e obrigábanos a andar polas aldeas para avergoñalos. Isto conta que llo contou o seu pai o veciño emigrado en Bilbao Francisco Amado Herbelle, que recibiu como metralla as polémicas declaracións do actual alcalde.
Capón, casado cunha sobrina de Ramón Piñeiro (encarcelado polas súas ideas entre 1946 e 1949), aperta con man firme o bastón de mando desde fai 26 anos e logrou 1.500 votos e oito concelleiros en 2011. No pleno de xullo, un deses que se estilan aquí aos que nunca vai a prensa e queda entre catro paredes, afirmou o que afirmou, a oposición pediulle que rectificase (Manolo, pensa ben a barbaridade que dis), pero el mantívose firme. Ata que a polémica alcanzou dimensións insospechadas e (sen que nin Feijóo nin Barreiro, o presidente provincial do PP, chegasen a pedir públicamente desculpas) divulgou un comunicado de rectificación, e non dimitiu no pleno extraordinario ao que acudiron moitos dos seus homes fortes no pobo e varios colectivos pola memoria con pancartas. As palabras foron desafortunadas, e feren e moito, defendeuse Capón, pero de humanos é errar e de sabios rectificar. Segundo el, BNG (dous edís) e PSdeG (un), descontextualizaron a frase, e esta explicación bastoulle aquí á maioría.
O alcalde dixo ben, si foron xulgados e condenados por algo foi, e na próxima imos ter 10 concelleiras cos que vai perder o Bloque por sacar estas cousas de casa fóra de Baralla, afirma e repite un dos alcaldes pedáneos de Capón. Para min non é unha cuestión de votos, senón de dereitos humanos, responde o nacionalista Becerra.
O meu pai, Francisco Amado Hermida, chegou a ser alcalde na República, relata Amado Herbelle. Levárono ao cárcere de Becerreá onde, como cada día entraban presos, facían limpeza sacando a outros ao paredón. O día que lle tocaba a el, mandou un mensajero andando cunha nota escondida nos calzóns, pasoulla polas rejas, con destino a alguén de Lugo que para min é un misterio. Media hora antes da ejecución, chegou a Becerreá a orde de traslado e salvouse. Na nova prisión matábanos de sede. El e todos bebían o seu ouriña para sobrevivir.
A lista (aínda incompleta) de represaliados da postguerra que vai alimentando a duras penas o Proxecto Voces e Nomes cita en Baralla ao avogado Faustino Cela, ao labrador Lino Fernández, ao funcionario Paulino Pardo, e aos irmáns Domingo e Anxo Pérez Gándaras. O primeiro deles (irmáns ademais dun tenente xeral de Franco) era médico, permaneceu fuxido ata que se entregou, e foi procesado pero non o mataron. En cambio, Anxo, boticario, foi executado en febreiro de 1937. Pola súa banda, o practicante Anxo Ansareo logrou librarse do mesmo fin fuxindo a México vía Lisboa, pero outros non foron capaces de tomar o mesmo camiño e o seu rastro pérdese baixo o asfalto. En Baralla houbo moitos paseados, perseguidos, enjuiciados. Hóuboos nas parroquias de Vilachambre, Constantín, Neira de Rei, Francos, Berselos e a aldea de Vilasantán, enumera Patxi Fernández, secretario de organización do PSOE local. Na cuneta da estrada que vai a Láncara algún hai aínda.
A xulgar polos datos cosechados polos historiadores que aquí houbo represión parece evidente. Imaxino que en Baralla habería ejecuciones, pero dentro dunha media normal, declarou a Público o alcalde, o popular Manuel González Capón, despois de que atravesase toda España a súa polémica afirmación de que si na ditadura franquista houbo condenados a matar sería que o merecían.
Pasou o pleno no que dixen iso, e o que hai que facer agora é esquecer, defendía no seu despacho esta semana o regidor, ao que aínda lle espera o último martes de setembro o pleno da Diputación de Lugo, onde o PP non goberna. Pero é precisamente o esquecemento o que se percibe por maioría nos veciños cando se lles pregunta si en Baralla houbo mortos e pídeselles unha opinión sobre as palabras da súa sempiterno gobernante local. ?A xente non fala porque ten medo. Aquí funciona un clientelismo feroz, un réxime de terror?, describe Patxi Fernández. Hai pánico cerval a incomodar ao alcalde, que ten despregados polas aldeas ás súas pedáneos, as súas caciques locais e algún cura preconciliar... pero preconciliar do de Trento.
"A xente non fala porque ten medo. Aquí funciona o terror", di o PSdeG
A min paréceme que o alcalde non tiña que dicir iso, admite don Ramón (Rodríguez), un relixioso de longa sotana e paraguas dos chamados sete parroquias, aínda que a el tócanlle oito das 30 que son, ademais de ser capelán da residencia de anciáns San Vitorio, baixo tutélaa do grupo San Rosendo, cuxo sacerdote fundador, Benigno Moure, foi condenado por estafa.
Pero a verdade é que nunca oín que aquí houbese represaliados, segue o párroco que, xunto aos outros dous do municipio, Antonio Agra e Manuel Rodríguez, xa desatado o escándalo, deron o terceiro premio do concurso de meriendas a un grupo vecinal bautizado como Cara ao Sol. O nome improvisárono no momento, conta o cura, e xustifícao: Nese grupo hai mozos de todas as tendencias. Puxérono porque facía calor e pegaba moito o sol. En Baralla somos antipolemistas. Pero sacouse todo de quicio. O concelleiro do BNG \[Xosé Manuel Becerra\] é bo mozo, pero estase equivocando de estratexia e vaille a custar votos. A min dixéronme que no grupo Cara ao Sol había moitos votos do Bloque e que os perdeu todos.
O que pasou fai 70 anos eles saberano, segue defendendo o relixioso en alusión aos veciños de entón, a min interésanme as cousas de agora e é do que hai que falar, como o recibo do auga, que subiu un 100%.
"Pasou o pleno, e agora o que hai que facer é esquecer", defende o regidor
Fai 70 anos, polo concello de Neira de Xusá estendeuse unha práctica que ao parecer facía moita graza a uns poucos, aínda que os demais vísense forzados a rir: A quen pensasen que eran simpatizantes da República dábanlles purgantes, dúas marcas bastante famosas na época, atábanlles os pantalóns á altura dos tobillos e obrigábanos a andar polas aldeas para avergoñalos. Isto conta que llo contou o seu pai o veciño emigrado en Bilbao Francisco Amado Herbelle, que recibiu como metralla as polémicas declaracións do actual alcalde.
Capón, casado cunha sobrina de Ramón Piñeiro (encarcelado polas súas ideas entre 1946 e 1949), aperta con man firme o bastón de mando desde fai 26 anos e logrou 1.500 votos e oito concelleiros en 2011. No pleno de xullo, un deses que se estilan aquí aos que nunca vai a prensa e queda entre catro paredes, afirmou o que afirmou, a oposición pediulle que rectificase (Manolo, pensa ben a barbaridade que dis), pero el mantívose firme. Ata que a polémica alcanzou dimensións insospechadas e (sen que nin Feijóo nin Barreiro, o presidente provincial do PP, chegasen a pedir públicamente desculpas) divulgou un comunicado de rectificación, e non dimitiu no pleno extraordinario ao que acudiron moitos dos seus homes fortes no pobo e varios colectivos pola memoria con pancartas. As palabras foron desafortunadas, e feren e moito, defendeuse Capón, pero de humanos é errar e de sabios rectificar. Segundo el, BNG (dous edís) e PSdeG (un), descontextualizaron a frase, e esta explicación bastoulle aquí á maioría.
O alcalde dixo ben, si foron xulgados e condenados por algo foi, e na próxima imos ter 10 concelleiras cos que vai perder o Bloque por sacar estas cousas de casa fóra de Baralla, afirma e repite un dos alcaldes pedáneos de Capón. Para min non é unha cuestión de votos, senón de dereitos humanos, responde o nacionalista Becerra.
O meu pai, Francisco Amado Hermida, chegou a ser alcalde na República, relata Amado Herbelle. Levárono ao cárcere de Becerreá onde, como cada día entraban presos, facían limpeza sacando a outros ao paredón. O día que lle tocaba a el, mandou un mensajero andando cunha nota escondida nos calzóns, pasoulla polas rejas, con destino a alguén de Lugo que para min é un misterio. Media hora antes da ejecución, chegou a Becerreá a orde de traslado e salvouse. Na nova prisión matábanos de sede. El e todos bebían o seu ouriña para sobrevivir.
Nenhum comentário:
Postar um comentário