Traducción Estación Atlántica
Afonso Eiré presenta este xoves na Coruña "O Piloto, o último guerrilleiro" , acompañado do historiador Emilio Grandío e do alcalde Xulio Ferreiro
El diario.es - Praza Pública 08/07/2015
O 10 de marzo de 1965 era asasinado pola Garda Civil cerca do embalse de Belesar José Castro Veiga, Ou Piloto. Así comezan a maior parte dos relatos sobre o último guerrilleiro de toda España morto en combate, uns relatos e unha historiografía que adoitan presentalo como un loitador solitario nese momento, que se limitaba a resistir, "un home que esperaba", como escribiu Carlos G. Reigosa no seu Fuxidos de sona. Con Ou Piloto, ou último guerrilleiro (Hércules de Edicións) Afonso Eiré rompe esa visión: nin inactivo nin illado, José Castro Veiga contaba na comarca de Chantada cun importante apoio social, que Eiré ennumera en ata 105 casas que lle daban acubillo e recursos, un carácter social da guerrilla galega no seu conxunto que axuda a desmontar tamén a imaxe de Galicia como un territorio totalmente sumiso ao franquismo.
Afonso Eiré presenta a súa obra este xoves na Coruña, ás 20 horas na Fundación Rodríguez Igrexas (Rúa Cordelería, 32-A), nun acto organizado pola Comisión pola Recuperación dá Memoria Histórica dá Coruña, e no que participarán o alcalde Xulio Ferreiro, o historiador Emilio Grandío e o editor Francisco Rodríguez Igrexas. Un libro con documentos e materiais inéditos e cun formato que se sitúa a medio camiño entre o ensaio e a novela, no que emerge o intenso traballo de documentación realizado por Eiré durante anos, incluídas ducias de entrevistas: "Quixen darlles voz ás fontes, para que sexan os protagonistas. Non é novela nin é ensaio, quixen que xente que habitualmente non lería un ensaio histórico interesásese por isto, como se lese unha novela de acción", destaca o autor. Eiré sinala a importancia dos traballos de investigación que se están realizando de xeito local, acudindo ás fontes, e que rompen coa "distorsión e contaminación da propaganda existente en boa parte da historiografía sobre este tema", denuncia.
A figura de Ou Piloto quedou como mito, asociado a esa etiqueta do 'último guerrilleiro', pero o teu libro mostra que era pouco o que sabiamos realmente sobre el, e que había moitas ideas erróneas. Por que non se estendeu máis o coñecemento sobre el?
Dixo Armand Balsebre que o silencio imposto á memoria dos guerrilleiros desde os anos 60 reuniu, paradójicamente, no mesmo lado a visión do PCE e a do aparello propagandístico de Fraga Iribarne. Sen iso non se entende a imaxe que quedou da guerrilla galega. O propio Balsebre di que existiu unha 'amnesia xeral' cara á causa guerrilleira por parte do PCE. Iso é o que leva a que a figura do Piloto fósese desvanecendo, malia ser o último guerrilleiro do Estado morto en combate. Tampouco se conta que a guerrilla galega foi a primeira de todo o Estado en autoorganizarse, en 1942, e que o fixo tres anos antes que o resto. O propio PCE toma a organización da guerrilla galega como exemplo para todo o Estado.
Tamén se di sempre que era un guerrilleiro que xa non exercía como tal, e que se limitaba a resistir, de forma solitaria...
É que tampouco se conta a verdade cando se di que Ou Piloto xa non era guerrilleiro, porque estaba só ou porque había anos que non realizaba ataques armados. Isto é descoñecer o que era a guerrilla e a actividade dos guerrilleiros. A guerrilla facía máis cousas ademais de atentados; a guerrilla distribuía panfletos, entrevistábase con xente, protexía e organizaba aos veciños para evitar a represión. A represión nos lugares nos que actuaba Ou Piloto foi moito menor que noutras partes de Galicia, malia ser un lugar onde triunfara a Fronte Popular. En 1963 Ou Piloto publica e difunde un manifesto dirixido ao pobo galego (que ata se distribuíu nas cidades), no que chamaba aos comunistas e a todos os antifranquistas a facer unha folga xeral: ?Franco, treme, treme de medo, porque a folga xeral política vaiche a colgar do valado do Retiro?. Nos últimos anos de actividade de Ou Piloto estaban celebrando a campaña dos 25 anos de paz, e non lles conviña para nada que existise a guerrilla e que se falase dela.
Cal era o seu apoio social na zona?
Había 105 casas da zona de Chantada que lle daban apoio a Ou Piloto. E a súa importancia continuou máis aló da súa morte. Eu crieime coa figura de Ou Piloto, para min era un heroe. Antes de coñecer ao Capitán Trono, a Rede Ryder, ao Llanero Solitario ou a Roy Rogers, para min o heroe era Ou Piloto, que era o que escoitaba todos os días. Pero ata que escribín o libro non me decatei dalgunhas cousas que sempre había ter diante do nariz. Cando comezamos a montar as Comisións Labregas en Chantada en 1973, tivemos un éxito impresionante: en plena clandestinidad en tres meses fixen máis de 100 afiliados. Cando es mozo pensas que es un fenómeno, pero despois deime conta de que toda esa xente estaba relacionada coa guerrilla e con Ou Piloto. E esa xente é a que nos permitiu facer en 1976 a primeira gran tractorada de todo o Estado, na que só quedaron cinco tractores sen saír á manifestación. Entón non me decataba, pero estaba todo aí.
Ese apoio social pode verse noutras cousas. Por exemplo, a guerrilla en Málaga, Asturias, Cantabria..., lugares onde era moi forte, foise desfacendo por culpa das delacións internas. Esas delacións en Galicia case non existiron. Iso nunca se di sobre a guerrilla galega. Outro exemplo do apoio social da guerrilla en Galicia podémolo ver en comparación con Catalunya: cando matan ao último guerrilleiro catalán, Ramón Vila, en 1963, os veciños non deixan que sexa enterrado no cemiterio; en cambio Ou Piloto si é enterrado no camposanto, o cura rézalle o responso e os veciños vanlle a poñer flores. Os guerrilleiros galegos non eran maquis, como noutros sitios. A guerrilla galega estaba nas casas, reuníase nas casas, non no monte. Pero cal é a outra diferenza? Que en Catalunya Ramón Vila ten un museo e aquí Ou Piloto, unha figura esencial, está abandonada á súa sorte.
Crees que cambiará nos próximos anos a visión que se ten sobre a guerrilla galega e o seu recoñecemento?
Espero que si. A Diputación de Lugo fixo unha exposición que está indo por todos os concellos. E o documental Ou Piloto, do que son guionista, tamén se está vendo en moitos sitios, e cun éxito tremendo. Tamén o libro estase vendendo moi ben e estame gustando especialmente que a algunhas presentacións estea indo xente que son fillos ou netos das persoas que axudaron á guerrilla. E iso significa que aínda que esa relación nunca se exteriorizara, si que nas casas falábase do tema e esa memoria quedou aí.
Afonso Eiré presenta a súa obra este xoves na Coruña, ás 20 horas na Fundación Rodríguez Igrexas (Rúa Cordelería, 32-A), nun acto organizado pola Comisión pola Recuperación dá Memoria Histórica dá Coruña, e no que participarán o alcalde Xulio Ferreiro, o historiador Emilio Grandío e o editor Francisco Rodríguez Igrexas. Un libro con documentos e materiais inéditos e cun formato que se sitúa a medio camiño entre o ensaio e a novela, no que emerge o intenso traballo de documentación realizado por Eiré durante anos, incluídas ducias de entrevistas: "Quixen darlles voz ás fontes, para que sexan os protagonistas. Non é novela nin é ensaio, quixen que xente que habitualmente non lería un ensaio histórico interesásese por isto, como se lese unha novela de acción", destaca o autor. Eiré sinala a importancia dos traballos de investigación que se están realizando de xeito local, acudindo ás fontes, e que rompen coa "distorsión e contaminación da propaganda existente en boa parte da historiografía sobre este tema", denuncia.
A figura de Ou Piloto quedou como mito, asociado a esa etiqueta do 'último guerrilleiro', pero o teu libro mostra que era pouco o que sabiamos realmente sobre el, e que había moitas ideas erróneas. Por que non se estendeu máis o coñecemento sobre el?
Dixo Armand Balsebre que o silencio imposto á memoria dos guerrilleiros desde os anos 60 reuniu, paradójicamente, no mesmo lado a visión do PCE e a do aparello propagandístico de Fraga Iribarne. Sen iso non se entende a imaxe que quedou da guerrilla galega. O propio Balsebre di que existiu unha 'amnesia xeral' cara á causa guerrilleira por parte do PCE. Iso é o que leva a que a figura do Piloto fósese desvanecendo, malia ser o último guerrilleiro do Estado morto en combate. Tampouco se conta que a guerrilla galega foi a primeira de todo o Estado en autoorganizarse, en 1942, e que o fixo tres anos antes que o resto. O propio PCE toma a organización da guerrilla galega como exemplo para todo o Estado.
Tamén se di sempre que era un guerrilleiro que xa non exercía como tal, e que se limitaba a resistir, de forma solitaria...
É que tampouco se conta a verdade cando se di que Ou Piloto xa non era guerrilleiro, porque estaba só ou porque había anos que non realizaba ataques armados. Isto é descoñecer o que era a guerrilla e a actividade dos guerrilleiros. A guerrilla facía máis cousas ademais de atentados; a guerrilla distribuía panfletos, entrevistábase con xente, protexía e organizaba aos veciños para evitar a represión. A represión nos lugares nos que actuaba Ou Piloto foi moito menor que noutras partes de Galicia, malia ser un lugar onde triunfara a Fronte Popular. En 1963 Ou Piloto publica e difunde un manifesto dirixido ao pobo galego (que ata se distribuíu nas cidades), no que chamaba aos comunistas e a todos os antifranquistas a facer unha folga xeral: ?Franco, treme, treme de medo, porque a folga xeral política vaiche a colgar do valado do Retiro?. Nos últimos anos de actividade de Ou Piloto estaban celebrando a campaña dos 25 anos de paz, e non lles conviña para nada que existise a guerrilla e que se falase dela.
Cal era o seu apoio social na zona?
Había 105 casas da zona de Chantada que lle daban apoio a Ou Piloto. E a súa importancia continuou máis aló da súa morte. Eu crieime coa figura de Ou Piloto, para min era un heroe. Antes de coñecer ao Capitán Trono, a Rede Ryder, ao Llanero Solitario ou a Roy Rogers, para min o heroe era Ou Piloto, que era o que escoitaba todos os días. Pero ata que escribín o libro non me decatei dalgunhas cousas que sempre había ter diante do nariz. Cando comezamos a montar as Comisións Labregas en Chantada en 1973, tivemos un éxito impresionante: en plena clandestinidad en tres meses fixen máis de 100 afiliados. Cando es mozo pensas que es un fenómeno, pero despois deime conta de que toda esa xente estaba relacionada coa guerrilla e con Ou Piloto. E esa xente é a que nos permitiu facer en 1976 a primeira gran tractorada de todo o Estado, na que só quedaron cinco tractores sen saír á manifestación. Entón non me decataba, pero estaba todo aí.
Ese apoio social pode verse noutras cousas. Por exemplo, a guerrilla en Málaga, Asturias, Cantabria..., lugares onde era moi forte, foise desfacendo por culpa das delacións internas. Esas delacións en Galicia case non existiron. Iso nunca se di sobre a guerrilla galega. Outro exemplo do apoio social da guerrilla en Galicia podémolo ver en comparación con Catalunya: cando matan ao último guerrilleiro catalán, Ramón Vila, en 1963, os veciños non deixan que sexa enterrado no cemiterio; en cambio Ou Piloto si é enterrado no camposanto, o cura rézalle o responso e os veciños vanlle a poñer flores. Os guerrilleiros galegos non eran maquis, como noutros sitios. A guerrilla galega estaba nas casas, reuníase nas casas, non no monte. Pero cal é a outra diferenza? Que en Catalunya Ramón Vila ten un museo e aquí Ou Piloto, unha figura esencial, está abandonada á súa sorte.
Crees que cambiará nos próximos anos a visión que se ten sobre a guerrilla galega e o seu recoñecemento?
Espero que si. A Diputación de Lugo fixo unha exposición que está indo por todos os concellos. E o documental Ou Piloto, do que son guionista, tamén se está vendo en moitos sitios, e cun éxito tremendo. Tamén o libro estase vendendo moi ben e estame gustando especialmente que a algunhas presentacións estea indo xente que son fillos ou netos das persoas que axudaron á guerrilla. E iso significa que aínda que esa relación nunca se exteriorizara, si que nas casas falábase do tema e esa memoria quedou aí.
Nenhum comentário:
Postar um comentário