 |
| Flor e Xosé Humberto Baena |
Traducción Estación Atlántica
O último fusilado galego do franquismo foi Xosé Humberto Baena Alonso,
obreiro metalúrgico, de 24 anos de idade, militante do PCE (m-l) e do
FRAP. Ao cumprirse o 38 aniversario do feito falamos coa súa irmá, María
Flora Baena
Javier Coria - Memoria Pública 11/10/13
O 27 de setembro de 1975, un Consello de Guerra solicitou catro penas de morte por atentados contra membros da policía franquista. Das catro penas de morte se dictaron tres, para Manuel Blanco Chivite, Vladimiro Fernández Tovar e Xosé Humberto Baena, cumpríndose esta última e conmutadas as outras por 30 anos de prisión. Aos poucos días sucedéronse outros Consellos de Guerra, onde se chegaron a pedir 11 penas de morte máis. O 27 de setembro, xunto a Xosé Baena, tamén foron fusilados -reusaron o garrote vil- os seus compañeiros de partido José Luís Sánchez Bravo e Ramón García Sanz, e os militantes de ETA político-militar Angel Otaegui e Juan Paredes Manot (Txiki).
A acusación contra o seu irmán foi pola morte do policía Lucio Rodríguez. Que lles contou Xosé sobre isto?
O meu irmán sempre dixo que el non tiña nada que ver co delito do que se lle acusaba, non coñecía de nada a este señor e, ademais, non soubo do que o acusaban ata 15 días logo de estar detido.
No Consello de Guerra Sumarísimo non se presentou nin unha soa proba material -nin de balística, nin de pegadas- nin testemuña algún e, en cambiou, se desestimaron 124 probas da defensa. O xuíz instrutor, o coronel Mariano Martín Benavides, tardou 20 minutos en rexeitar as probas, nun xuízo que durou en total 3 horas, e iso que se pedían catro condenas de morte. Sen garantías procesales de ningunha clase... Podemos falar dun asasinato de Estado?
Naturalmente que foi un asasinato de Estado.
Pódese dicir que a acusación xa tiña o veredicto sinalado polo poder político, e os papeis repartidos para cada un dos acusados. Deuse o caso que algúns dos imputados no posterior Consello de Guerra chegóuselles a acusar de atentados que ocorreron mentres eles estaban en prisión, pero sigamos...
A súa familia, especialmente os seus pais mentres viviron, levan un longo proceso pola reparación moral e pola anulación do Consello de Guerra que condenou ao seu irmán e os seus compañeiros. Como está a situación desta demanda?
Primeiro o meu pai intentou en 1977 reabrir o caso, pero en canto viron do que se trataba non lle admitiron a documentación.
En 2002, levamos o caso ante o Tribunal Constitucional, que nos respondeu que en 1975 aínda non existía a Constitución, polo que quedaba fóra das súas atribuciones.
¡Que bonito!, como non existía a democracia, non defendemos aos que deron a vida por ela.
Iso parece. Logo, levámolo ao Tribunal dos Dereitos Humanos da Haya e a súa resposta foi que en 1975, España non asinara o tratado de DD. HH. e, polo tanto, tamén quedaba fóra dos seus atribuciones (coma se os dereitos humanos houbese que asinalos para que sexan aplicables).
Sobre o ano 2010, recorremos á ONU e a súa contestación foi que, como o caso fora revisado polo Tribunal de DD. HH., quedaba excluída a revisión pola súa banda.
Agora, temos o sumario en Arxentina coa xuíza Servini, xunto con outros centos de afectados pola ditadura franquista. Neste momento hai 9 imputados, 4 dos cales están en busca e captura pola Interpol (aínda que un deles xa faleceu). España pon numerosos impedimentos, entre eles, a Lei de Amnistía de 1977. Entre os imputados está Fernando Suárez, axudante do Fiscal no Consello de Guerra contra o meu irmán. Outro deles é o suegro de Ruíz-Gallardón, o ex ministro franquista José Utrera Molina. Como poderás ver, moi difícil que se faga xustiza neste caso, sendo o seu yerno o Ministro de Xustiza.
Fai uns días, como me comentaba, a xuíz arxentina María Servini dictó orde de detención contra catro torturadores do franquismo. Como recibiu a noticia?
Con moita alegría e esperanza.
Son xa 38 anos desde aquela noite tan longa, desde aquela pólvora da mañá... parafraseando ao cantante Eduardo Aute. Ten esperanzas de que algunha vez fágase xustiza coas vítimas do franquismo?
A esperanza é o último que se perde, pero sendo realista vexo difícil que a xustiza chegue a tempo.
Que lle di aos que abogan por non abrir vellas feridas, e que a Lei de Amnistía resolveuno todo.
Diríalles, en primeiro lugar, que esas persoas que pensan así seguro que non teñen ningún familiar desaparecido nunha fosa ou nunha cuneta ou que fose, como o meu irmán, injustamente asasinado.
En segundo lugar, as feridas, para que curen, hai que limpalas e curalas desde dentro. Non se poden pechar en falso, pois esa dor queda aí e á mínima reábrense.
Cal é o último recordo ou imaxe que ten do seu irmán?
Recordos teño miles deles, pero o último é velo tralas rejas, esposado, coa mirada triste, tratando de gardar a compostura diante do meu pai e do meu e, ao mesmo tempo, dándonos ánimos.
Si quere engadir algo máis...
Podería dicir moitas cousas, pero o máis importante é esperar e confiar en que, por fin, devólvanlle o seu honor e recoñezan públicamente que o que fixeron con el foi un asasinato.
Tamén recordar e agradecer a todos os seus amigos que no día do aniversario durante estes 38 anos, sen fallar un só día, recórdano facéndolle unha homenaxe no cemiterio de Pereiró diante da súa tumba.
A vostede tamén lle agradezo que se acorde del.
Na última carta de Xosé Baena aos seus pais escribiu:
"Papá, mamá: Executásenme mañá. Quero darvos ánimos. Pensade que eu morro, pero que a vida segue. Recordo que na túa última visita, papá, dixéchesme que fose valente, como un bo galego. Funo, asegúrocho. Cando me fusilen mañá pedirei que non me tapen os ollos, para ver a morte de fronte."
O 27 de setembro de 1975, un Consello de Guerra solicitou catro penas de morte por atentados contra membros da policía franquista. Das catro penas de morte se dictaron tres, para Manuel Blanco Chivite, Vladimiro Fernández Tovar e Xosé Humberto Baena, cumpríndose esta última e conmutadas as outras por 30 anos de prisión. Aos poucos días sucedéronse outros Consellos de Guerra, onde se chegaron a pedir 11 penas de morte máis. O 27 de setembro, xunto a Xosé Baena, tamén foron fusilados -reusaron o garrote vil- os seus compañeiros de partido José Luís Sánchez Bravo e Ramón García Sanz, e os militantes de ETA político-militar Angel Otaegui e Juan Paredes Manot (Txiki).
A acusación contra o seu irmán foi pola morte do policía Lucio Rodríguez. Que lles contou Xosé sobre isto?
O meu irmán sempre dixo que el non tiña nada que ver co delito do que se lle acusaba, non coñecía de nada a este señor e, ademais, non soubo do que o acusaban ata 15 días logo de estar detido.
No Consello de Guerra Sumarísimo non se presentou nin unha soa proba material -nin de balística, nin de pegadas- nin testemuña algún e, en cambiou, se desestimaron 124 probas da defensa. O xuíz instrutor, o coronel Mariano Martín Benavides, tardou 20 minutos en rexeitar as probas, nun xuízo que durou en total 3 horas, e iso que se pedían catro condenas de morte. Sen garantías procesales de ningunha clase... Podemos falar dun asasinato de Estado?
Naturalmente que foi un asasinato de Estado.
Pódese dicir que a acusación xa tiña o veredicto sinalado polo poder político, e os papeis repartidos para cada un dos acusados. Deuse o caso que algúns dos imputados no posterior Consello de Guerra chegóuselles a acusar de atentados que ocorreron mentres eles estaban en prisión, pero sigamos...
A súa familia, especialmente os seus pais mentres viviron, levan un longo proceso pola reparación moral e pola anulación do Consello de Guerra que condenou ao seu irmán e os seus compañeiros. Como está a situación desta demanda?
Primeiro o meu pai intentou en 1977 reabrir o caso, pero en canto viron do que se trataba non lle admitiron a documentación.
En 2002, levamos o caso ante o Tribunal Constitucional, que nos respondeu que en 1975 aínda non existía a Constitución, polo que quedaba fóra das súas atribuciones.
¡Que bonito!, como non existía a democracia, non defendemos aos que deron a vida por ela.
Iso parece. Logo, levámolo ao Tribunal dos Dereitos Humanos da Haya e a súa resposta foi que en 1975, España non asinara o tratado de DD. HH. e, polo tanto, tamén quedaba fóra dos seus atribuciones (coma se os dereitos humanos houbese que asinalos para que sexan aplicables).
Sobre o ano 2010, recorremos á ONU e a súa contestación foi que, como o caso fora revisado polo Tribunal de DD. HH., quedaba excluída a revisión pola súa banda.
Agora, temos o sumario en Arxentina coa xuíza Servini, xunto con outros centos de afectados pola ditadura franquista. Neste momento hai 9 imputados, 4 dos cales están en busca e captura pola Interpol (aínda que un deles xa faleceu). España pon numerosos impedimentos, entre eles, a Lei de Amnistía de 1977. Entre os imputados está Fernando Suárez, axudante do Fiscal no Consello de Guerra contra o meu irmán. Outro deles é o suegro de Ruíz-Gallardón, o ex ministro franquista José Utrera Molina. Como poderás ver, moi difícil que se faga xustiza neste caso, sendo o seu yerno o Ministro de Xustiza.
Fai uns días, como me comentaba, a xuíz arxentina María Servini dictó orde de detención contra catro torturadores do franquismo. Como recibiu a noticia?
Con moita alegría e esperanza.
Son xa 38 anos desde aquela noite tan longa, desde aquela pólvora da mañá... parafraseando ao cantante Eduardo Aute. Ten esperanzas de que algunha vez fágase xustiza coas vítimas do franquismo?
A esperanza é o último que se perde, pero sendo realista vexo difícil que a xustiza chegue a tempo.
Que lle di aos que abogan por non abrir vellas feridas, e que a Lei de Amnistía resolveuno todo.
Diríalles, en primeiro lugar, que esas persoas que pensan así seguro que non teñen ningún familiar desaparecido nunha fosa ou nunha cuneta ou que fose, como o meu irmán, injustamente asasinado.
En segundo lugar, as feridas, para que curen, hai que limpalas e curalas desde dentro. Non se poden pechar en falso, pois esa dor queda aí e á mínima reábrense.
Cal é o último recordo ou imaxe que ten do seu irmán?
Recordos teño miles deles, pero o último é velo tralas rejas, esposado, coa mirada triste, tratando de gardar a compostura diante do meu pai e do meu e, ao mesmo tempo, dándonos ánimos.
Si quere engadir algo máis...
Podería dicir moitas cousas, pero o máis importante é esperar e confiar en que, por fin, devólvanlle o seu honor e recoñezan públicamente que o que fixeron con el foi un asasinato.
Tamén recordar e agradecer a todos os seus amigos que no día do aniversario durante estes 38 anos, sen fallar un só día, recórdano facéndolle unha homenaxe no cemiterio de Pereiró diante da súa tumba.
A vostede tamén lle agradezo que se acorde del.
Na última carta de Xosé Baena aos seus pais escribiu:
"Papá, mamá: Executásenme mañá. Quero darvos ánimos. Pensade que eu morro, pero que a vida segue. Recordo que na túa última visita, papá, dixéchesme que fose valente, como un bo galego. Funo, asegúrocho. Cando me fusilen mañá pedirei que non me tapen os ollos, para ver a morte de fronte."
Nenhum comentário:
Postar um comentário