Silleda acollerá o mércores 11 unha charla sobre os fuxidos de San Cristóbal en maio de 1938



Forte de San Cristóbal, Ezkaba, Pamplona

Intervirán Elia Valladares e Alejandro Breijo, familiares de dous do cinco presos dezáns abatidos, e o investigador Fermín Ezkieta

 

Faro de Vigo - Xan Salgueiro  - Silleda  04.02.2015

Forte de San Cristóbal, no monte Ezkaba, nos arredores da cidade de Pamplona, foi unha das prisións máis coñecidas durante a Guerra Civil e os primeiros anos da represión franquista. Nas súas húmidas galerías subterráneas chegaron a hacinarse miles de presos republicanos, incluídos centenares de galegos e algúns dezáns. Pero o forte navarro pasou tamén á historia por ser testemuña dunha das maiores fugas carcelaria coñecidas no mundo, na que tomaron parte preto de oitocentos internos o 22 de maio de 1938.

 

Os fuxidos de San Cristóbal/Ezkaba, maio de 1938 é, precisamente, o título da charla que terá lugar o vindeiro mércores, día 11 de febreiro, ás 20.30 horas, na Casa dá Cultura de Silleda. Intervirán o investigador Fermín Ezkieta, autor do libro homónimo, e a xornalista Elia Valladares, familiar dun do cinco presos dezáns que foron abatidos na fuga. Serán presentados polo profesor silledense Alejandro Breijo, familiar doutro dos fuxidos. A organización do evento corre a cargo da Comisión pola Memoria Sinhor Afranio e da Asociación Sociocultural Adellís.

 

A fuga do Forte San Cristóbal -tamén chamado de Alfonso XII- foi a maior perpetrada nun cárcere europeo, polo que ocupou as portadas da prensa republicana e internacional antes de caer no esquecemento e interesada ocultación dos vencedores. Unha multitude de 795 presos documentados lanzáronse monte abaixo cara a unha fronteira francesa da que algúns descoñecían mesmo en que dirección se achaba o 22 de maio de 1938, entre eles 183 galegos. Mal calzados e vestidos, desnutridos, con escasos fusís e en desbandada, a maior parte foron capturados nos días seguintes, 206 foron abatidos e enterrados nos vales que hai entre o forte e Os Pireneos e só tres -quizais catro, segundo as últimas investigacións- puxeron pé en terra francesa. Dos 585 apresados, 14 serían fusilados en agosto como organizadores e outros 46 morrerían no forte ata 1943.

 

Na charla do mércores, Fermín Ezkieta exporá o plan de fuga, as rutas dos escapados, unha biografía do tres que pasaron a Francia e doutros como o pontevedrés Amador Rodríguez -último en ser capturado, tres meses despois, e por iso alcumado Tarzán-, Leopoldo Pico -cerebro da fuga- ou o silledense Antonio Valladares -outro dos organizadores-, e abordará o protagonismo de diversas mulleres, acusadas de complicidade e encarceradas.

 

Dezáns na fuga

Elia Valladares, sobriña do concelleiro Antonio Valladares González e afincada en Andalucía, morto na fuga, sen que a súa familia tivese oportunidade de recuperar o seu cadáver. Alejandro Breijo Costoyas é familiar do tamén edil Antonio Costoyas Ares, carpinteiro de Negreiros, outro dos "cazados". Os outros tres dezáns abatidos na persecución foron os lalinenses Adolfo Blanco Barreira, de Cristimil, e José Carballude González, de Donsión, e o cruceño Manuel Cea Asorey, de Sabrexo.

Once dezáns máis tamén fuxidos foron capturados vivos: Luís Agra Blanco e José Vázquez Fernández, do municipio de Lalín; e Manuel Blanco Fernández, Ramón e Rogelio Cajide Rodríguez, Manuel Carballal Pena, Jesús Cea Asorey, Guillermo Pampín Quiñoy, Ramón Ramos Lamas, Alberto Villar Blanco e Luís Villar Cimadevila, de Vila de Cruces.