Acto no osario de Pereiró

Visitación Romero , a súa irmá, Ricardo e Ramón.

 Acto no osario de Pereiró o sábado 1 de xuño 2013, íntimo e moi emocionante e participado polas familias alí presentes 

Telmo Comesaña

Textos: traducción Estación Atlántica

Escrito de Isidro García en homenaxe ao seu avó

(Leido por Mónica Gonzalez) 

Adolfo García Calvo
Preso na illa de San Simón e falecido en devandita illa o 7/10/1941; faleceu con 63 anos
Delito cometido: Presentarse voluntario como cocinero para servir no exército legal da República

Querido avó Adolfo:
Sirvan estas liñas como homenaxe á túa memoria e aos teus compañeiros falecidos por defender os vosos ideais e os nosos en defensa destes valores xustos e legais.
Os teus fillos e netos

Agur avó Adolfo

Letura de Marisa Arisa Arjones

(Do Libro“Episodios de Terror” durante a guerra Civil na provincia de Pontevedra. A illa de San Simón, dos autores: Gonzalo Amoedo López e Roberto Gil Moure)

Carta escrita na noite do 4 de xuño do 1937 por Ramón Fernández, condenado a morte, á súa muller

A miña querida Pura: neste momento atópome en capela e desde aquí mándoche o meu último abrazo, para ti e para todos os meus fillos, pois llos dás por non poderllos dar eu. Ten resignación e paciencia. Non hai que facerlle. Foi o meu destino e non che digo máis.
Dáslle moitos bicos aos nenos e un abrazo a Joaquín uy aos outros.
Sen máis, abrázache o teu esposo por última vez.
Ramón Fernández

Adeus Pura, adeus Purita, Alicerce, Ramonita, Pepiño, Divina, Carmiña, Tinito, Linito, e Manolito. Adeus queridos fillos todos. O voso pai.

Ramón Fernández
O que has de gastar no meu enterro viches aos nenos.
Adeus querida Pura, adeus

Letura de Visitación Romero

Na miña Cela, 24/9/1939

Querida compañeira:
Non ben saín da túa beira, marchei directamente á miña cela e sen vacilar un momento, tomei a luma para escribirche.
Aínda estou un poquitín nervioso de verche nun estado de ánimo moi pésimo, pero ao non poder facelo doutro xeito, como sería o meu gusto, vou ver si por medio da pluma, podo levantarche a túa decaimiento injustificado.
En primeiro lugar, vou manifestarche que non hai ningunha razón para desesperarche. Primeiro porque non es a túa soa a que ten que sufrir e soportar a miña ausencia, senón que son milleiros e milleiros de compañeiras, que se atopan na túa mesma situación.
Segundo que debeses empezar por sentirche felíz ao saber que o teu compañeiro salvouse milagrosamente dunha morte tan segura, como a doutros moitos que descansan para sempre nos cemiterios e que só lles quedou ás súas nais, fillos e compañeiras, o consolo de visitar as súas tumbas .
Terceiro, porque a túa desesperación non se funda en nada, posto que polo menos supóñome que comprenderás que sobre min non hai ningún perigo de morte e si iso pensas , tamén tamén chegarás a recoñecer que moi pronto podo volver para casa.
E dígoche as cousas francamente e sen reviravoltas de ningunha especie. Ti estarás desesperada, pero eu que son o que podía estalo, dígoche moi alto, que non me desespero para nada, que teño un corazón de ferro forxado no meu martirio e que non hai nada que poida dobralo.
Teño ademais a cega esperanza que moi pronto nos botarán á rúa. Así que por última vez vou dicirche que premedites un pouco as cousas e que non che deixes arrastrar por unha desesperación sentimental pero incomprensiva, posto de que ela, o único que podes sacar en limpo é unha enfermidade.
Isto dígoche, para que o tomes como un consello do teu marido, e ao mesmo tempo rógoche que non o botes ao esquecemento.
Mira Chata, ao pouco de marcharche chegou unha grata noticia ao noso coñecemento e sentino no alva que non puideses presenciala. Ás túas costas, entrou o Capitán Paradela no cárcere, portando un paquete un paquete debaixo do brazo, devandito paquete contiña o indulto do preso Galego, que leva máis de seis meses condenado a matar.
Como ignoraba o devandito Capitán que o tal Galego, ou sexa "o Conejín", atopábase en Pontevedra foi o motivo de chegar tan grata noticia ao noso coñecemento.
Como o teu podes ver, estou un tanto alegre porque o seu indulto significa o noso, e como o teu podes comprender, nunca é tarde cando a dita é boa. 

Chata, antes de antes de terminar hei de dicirche que vou pedir unha comunicación extraordinaria para falar contigo algo que me interesa. Hoxe só dígoche que fagas por chegar despexada ao meu lado, posto que senón vereime na necesidade de cantarche aquela canción, "Ás rejas do meu cárcere non me veñas a chorar".
Termino dicíndoche que tomes alento, e que non penses tonterías que moi ben poden darche un mal resultado.
Axiña que como pida a comunicación, mandareiche unha carta sinalándoche día e hora para vir.
Repítoche, teñas ánimo e valor como eu téñoo para soportar a situación.
Por moi travesa que se presente. (Unha soa cousa fai falta. Vontade, vontade e volunta). Habendo isto hai todo, e sobra o demais. ¡Adeus!
Recibe mil bicos e abrazos e dálle ás nenas no meu nome outros tantos. O teu compañeiro. Victor Romeu 

Claudio Rodríguez Fer

PAZ PARA SEMPRE

(INSCRICIÓN)

Perseguironos con saña.

Detivéronos con sevicia.

Torturáronos con sadismo.

Encarceráronos sen causa.

Xulgáronos sen xustiza.

Paseáronos sen piedade.
 

Así os mataron

E impuxeron o terror.

E impuxeron a calumnia.

E impuxeron a falsificación.

E impuxeron a censura.

E impuxeron o silencio.

E impuxeron o esquecemento.

E así trataron de rematalos.

Contra o exterminio atroz

Das súas vidas desfeitas

E contra o esquecemento inxusto

Do silencio cómplice

queremos manter viva para sempre

a memoria galega

das vítimas do fascismo,

en solidariedade

con todas as comunidades do mundo

que padecesen calquera ditadura do terror.

Porque como aquelas vítimas

Queremos liberdade para sempre.

Porqque por aquelas vítimas

Para sempre queremos xustiza.

Porque a realidade é o desexo,

PAZ PARA SEMPRE

(De Amote vermella, Vigo,Xerais,2009

ONDAS DO MAR DE VIGO

(CANTIGA DE AMIGO)

Ondas do mar de Vigo,

que vistes caído meu amigo

Alcabre e logo alzado

coa mareira da memoria

dos fillos de tanta dignidade

para sempre irreversible!

Así se ergueu a onda imparablemente solidaria

de José Comesaña, albanel paseado

co seu irmán Antonino e pais ambos de dous fillos

criados logo baixo o loito e baixo o medo

e vertixinosamente lanzados

ao abismo incesante do silencio

polo túnel do baleiro en desmemoria,

sen máis recursos para sobrevivir

que moito amor e infinita dignidade

como as cabeleiras sempre ao vento

das rapadas de Alcabre.

Así se ergueu a onda irredutiblemente leal

de Adolfo Monroy, o Nebua,

fogoneiro de buque pesqueiro

paseado sendo pai de nove fillos

criados logo como tantos coa titánica loita

das viúvas marcadas polo estigma

vermello de ter amado seres xustos e libres

nunha terra consagrada polo sangue

sobre a area que acariciaba

corpos de inmolados na Praia de Fontes

baixo o vento libertario sempre en Alcabre.

Ondas do mar amigo en Vigo sodes libres

porque vistes renacer con inmorrente orgullo

cidadáns vindicadores dos anónimos

como Telmo Comesaña Pampillón

ou como Antonio Monroy Álvarez,

fillos da inesquecible dor de Alcabre

e dignos e exemplares descendentes

de tan dignos como exemplares pais.

Ondas do mar de Vigo amigo

que sabedes onde levaron á morte

a Antonio Pérez, solidario raíl

baixo o tranvía da historia viúva

que se chama Lucía

e se apelida Domínguez,

catenaria das auroras

que deu refuxio ata a fin

aos sen saída,

inmolados no círculo letal

da súa casa do Toural de Teis.

Aínda o seu fillo Ramón, indómito

Pérez da resistencia á alba

e solidario Domínguez

da acollida no crepúsculo,

ensina cada día que, se se loita,

se pode perder, mais que sen loita

xa está todo perdido.

Saúde e memoria,

fillos da dignidade

contra todo terror,

compañeiros de loita,

Telmo da Garita,

Antonio de Roade,

Ramón de Teis,

porque devolvestes

á vida aos pais

que vola deron

e a compartistes con nós!

Ofrenda Floral