As últimas balas do franquismo

Traducción Estación Atlántica

A ONU acepta un recurso xudicial. A ONU aceptou o estudo do recurso xudicial contra a sentenza de morte do vigués Humberto Baena, 35 anos despois da súa execución. Baena formaba parte do quinteto de "últimos fusilados do franquismo" xunto a dous etarras e outros dous membros do FRAP.

SALVADOR RODRÍGUEZ VIGO

"Fernando Baena Fernández, casado, de 70 anos de idade, natural de Vigo, ante a vosa Alteza Real acode co maior respecto e submisión e EXPÓN: (É.) Que o seu fillo, mozo idealista galego, alma de poeta soñador, namorado da vida e da natureza, amigo dos nenos e dos animais con probada xenerosidade, non puido ser o autor do feito que se lle imputa". Este é un fragmento da carta que o pai de Xosé Humberto Baena remitiu ao, por aquel entón, Príncipe don Juan Carlos, solicitando a anulación da sentenza de morte á que fora condenado o seu fillo, acusado de ter asasinado un policía. A carta, algo curiosamente inusual para a época, tivo resposta, e asinábaa, con data do 12 de setembro de 1975, o propio secretario de don Juan Carlos, un home ao que o futuro reservaría un insospeitado protagonismo: xeneral Alfonso Armada Comín. Desta contestación, lemos un extracto: "É lamentándoo moito, temos que comunicarlle que a solución ao problema que formula, se sae das nosas atribucións, polo que nada podemos facer para favorecelo. A sorte, pois, estaba botada. Quince días despois, o martes 27 de setembro, Xosé Humberto Baena completaba, cos etarras Juan Paredes Manot Txiki e Antonio Otaegui Echevarría, e os activistas da Frente Revolucionaria Antifascista Patriota (FRAP), José Luis Sánchez Bravo Solla (tamén vigués) e Ramón García Sanz, o quinteto do "últimos fusilados do franquismo", sanguinario berro de agonía dun Francisco Franco que falecería, máis cedo que tarde, o 20 de novembro daquel mesmo ano.

Corenta anos despois, os familiares e amigos de Xosé Humberto, encabezados pola súa irmá Flor, continúan esixindo Xustiza, e a Xustiza neste caso, consumada a execución, consiste na revisión do proceso que conduciu á morte de Humberto e a consecuente revogación da sentenza amparándose practicamente nos mesmos argumentos nos que Baena Fernández se dirixira ao Príncipe: "Que non hai contra el máis proba que a súa declaración, asinada en momentos de angustia horrorosa, sen que se encontrase unha pegada nin coincidan os seus datos persoais cos achegados polos testigos".¿Quién era Xosé Humberto Baena? Calquera dos que foron os seus amigos, responderá que, pasase que o que pasara, non lles cabe na cabeza que "Peter", como así lle coñecían de alcume, fose o autor dos disparos que acabaron co axente nunha refrega entre policía e militantes do FRAP. Iso si, Humberto era un de tantos mozos españois daquela xeración que, ante a persistencia da ditadura, decidira pasar á acción. Xosé Luís Méndez Ferrín, do que foi alumno no Instituto de Santa Irene, recorda que "Cando se foi a estudar a Santiago se afiliou ás Xuventudes Comunistas e despois pasouse ao Partido Comunista Marxista Leninista. O FRAP era a fronte de masas do PCE (m-l) "

Toda a familia Baena, e Humberto de xeito moi especial, mantiña excelentes relacións cos Vaamonde, sobre todo co cantautor Suso, e con Luis. Cando Humberto Baena decidiu participar activamente na loita antifranquista, non lle quedou máis remedio que pasar á clandestinidade. "En 1973 -refire Luis Vaamonde-, cando xa o buscaban, Humberto estivo escondido na nosa casa uns quince días. Eu tiña entón 18 anos e era o que menos estaba metido en política, aínda que ao final fun o que, en maio de 1975, lle levei a Madrid no coche do meu pai, coa idea de que fuxise a Francia. Despois, non sei por que motivos, Baena non cruzou a fronteira e quedou en Madrid, onde o detiveron. Detido e encarcerado, en vésperas da súa execución, Humberto escribiu unha emotiva carta: "Papá, mamá: Executaranme mañá pola mañá. Quero darvos ánimos. Pensade que eu morro, pero a vida segue. Recordo que na túa última visita, papá, me dixeches que fose valente, como bo galego. Funo, asegúrocho. Cando me fusilen mañá, pedirei que non me tapen os ollos para ver a morte de fronte".

 

En homenaxe aos últimos cinco fusilados do franquismo, Suso Vaamonde interpretaba unha canción,"Compañeiros na que, nomeando aos cinco fusilados e outras vítimas de franquismo, remataba" cun "Xosé Baena, irmán/ asasináronte". Iso é exactamente o que Flor Baena, decepcionada ante o nulo caso que lle fixeron tanto en España coma no Tribunal Europeo de Estrasburgo, acaba de transmitirlle aos órganos xudiciais da ONU. Agora tócalle, outra vez, esperar, pero a iso Flor está xa moi afeita.