´O espírito libertario segue vigente, e nótase no auxe de movementos asemblearios´

García ofreceu unha conferencia sobre a historia da CNT. // Noé Parga

"Vilagarcía tiña máis de 3.500 afiliados á CNT en 1936 e o movemento anarquista comezou na cidade en torno a 1890"

 

Faro de Vigo - Arousa 3.07.2014

Jesús García naceu fai 50 anos na Coruña, aínda que reside en Betanzos. Licenciado en Historia, mantivo contacto con membros do sindicato CNT desde moi jóven, especializándose na súa historia. Traballa como administrativo nunha empresa do sector textil.

 

O sindicato CNT organizou nas últimas semanas varias charlas para dar a coñecer a súa historia e actividade aos novos afiliados e ao público arousano en xeral. Onte foi a quenda do historiador Jesús García, da CNT de Betanzos, que realizou un repaso histórico sobre o sindicato a nivel galego, deténdose tamén na forte presenza da organización anarquista na Ría de Arousa ata o estallido da Guerra Civil.

 

-Cal era a importancia da CNT en Galicia e en Arousa, antes e durante a II República Española?

-A CNT era, xunto á UGT, o sindicato predominante na comunidade. Naquela época a presenza do Partido Comunista era moi pequena e a maioría dos seus militantes eran persoas que abandonaran o Partido Socialista. Durante o primeiro terzo do século XX, Vilagarcía foi unha das localidades máis importantes no que a presenza de sindicados da CNT refírese. Logo da Coruña e Vigo era sen dúbida das que máis afiliados tiña, uns 3.500. De feito, esta cidade xa contaba con afiliados anarquistas en 1890, algo que sabemos porque escribían en publicacións como "O Corsario" e "Bandeira Vermella".

 

-A que se debía o éxito do sindicato anarquista en Arousa?

-O seu auxe tivo lugar coa fundación do sindicato de industria pesquera. O seu peso en Galicia era tal que a sé nacional estaba nesta comunidade. Chegado o ano 1936 había máis de 12.000 afiliados ao sindicato pesquero da CNT.

 

-Que sucedeu coa CNT a partir do final da Guerra Civil?

-Os vencedores levaron unha represión brutal contra os traballadores sindicados, dirixentes e de base, ademais, claro, de contra políticos e cidadáns republicanos e doutras tendencias. Foron a por aqueles que tiveron protagonismo durante as folgas celebradas nos anos da República.

 

-Algunha desas folgas tivo lugar en Vilagarcía?

-Si, por exemplo una de panaderos que se prolongou durante sete meses e estivo rodeada de moita conflictividad e producíronse moitos feridos.

 

-A que anarquista vilagarciano destacaría neste período?

-A un minero e pescador chamado Juan García Durán, un pseudónimo que utilizaba este arousano que en 1935 protagonizó un tiroteo cun esquirol durante unha folga e tivo que refuxiarse na Coruña. Cando fuxiu de España pasou a representar á CNT na Alianza Nacional de Forzas Democráticas. Despois fíxose bibliotecario nos Estados Unidos e escribiu varios libros, chegando a visitar universidades como a da Sorbona antes de falecer nos anos 80.

 

-Cantos anarquistas foron reprimidos en Galicia?

-Si na comunidade había 40.000 afiliados, nos dous primeiros meses do Golpe de Estado, ou sexa, ao comezo da Guerra Civil, foron condenados a matar ou "paseados" entre 400 e 500, moitos deles de cadros sindicais. Moitos outros puideron fuxir á zona republicana, Francia ou Portugal.

 

-Como ha evolucionado o anarquismo desde entón?

-O anarquismo español tivo a particularidade de ser moi sindicalista e de querer influír na sociedade. Aínda co escaso peso actual da CNT, seguimos influíndo máis que noutros países, onde o anarquismo prácticamente xa non existe. En España, desde os anos 50 toda a actividade trasladouse ao exilio e desconectouse en gran medida da realidade española. Trala legalización do sindicato, cometéronse erros e faltounos comprender a realidade social, ademais de que sufrimos moitas divisións internas, que nos levaron ata case desaparecer nos anos 90.

 

-Que saúde ten o anarquismo en España actualmente?

-Desde fai unha década experimentamos unha recuperación importante. Reapareceron organizacións como a vilagarciana. Seguimos sendo un sindicato moi pequeno, aínda que o noso papel está máis vigente que nunca. En España segue latente o espírito libertario e iso nótase na actividade de grupos que, aínda que non se denominan anarquistas, si abrazan os seus principios, como o da acción asemblearia e as solucións integrales aos problemas da sociedade que suscitan movementos como o 15-M ou as Marchas pola Dignidade.

 

-Que opina da etiqueta "violenta" que históricamente ha ter o movemento anarquista?

-O anarquismo tivo uns momentos de violencia innegables, sempre cando o movemento era máis débil, pois con forza sempre intentou organizarse e propoñer ideas constructivas. Foron actos de resposta á violencia que á súa vez se aplicaba contra estas persoas que, por certo, poderíanse contar cos dedos dunha man. Fálase menos, por certo, dos ateneos, escolas libres e sindicatos de traballadores que organizaron os anarquistas. Foi a CNT a primeira en defender a xornada laboral de 8 horas, por exemplo.