O documental galego ‘A pegada dos avós’, sobre a represión franquista, premiado en México

Cadernos de comunicación e análise 8/4/14

7 adolescentes galegos escollidos ao azar para retroceder dúas xeracións en 67 minutos e oír, de boca dos represaliados, o relato vivo da represión franquista máis cruel. “A pegada dos avós“, o documental trilingüe -galego, castelán e inglés- de Xosé Abad sobre a Guerra Civil española e os seus estertores foi premiado no VIII Encontro Hispanoamericano de Cine e Vídeo Documental Independente, un dos grandes escaparates para a denuncia visual de América Latina que se fallou esta fin de semana na capital mexicana.

Este certame audiovisual “Contra o silencio todas as voces” naceu en 2000 e reedítase cada dous anos con proxeccións gratuítas de fitas que poucas veces chegan ás salas comerciais porque adoitan ser “incómodas” nas súas denuncias sobre agresións ambientais, o mundo indíxena, as minusvalías ou as migracións, fronteiras e exilios, que son algunhas das categorías en liza. Para o seu oitavo aniversario, a organización seleccionou 194 das 521 fitas enviadas ao festival. O documental galego de Abad, rodado entre A Coruña e Ferrol, competía con outros 17 traballos de Puerto Rico, Arxentina ou Chile, por exemplo, na categoría de Movementos Sociais e Organización Cidadá e levouse o primeiro premio do xurado. Non tivemos maiores dificultades en poñernos de acordo sobre a obra que preferiamos”, escribiu Adolfo Gumicio, membro deste. A Xosé Abad, a noticia do premio chegoulle por Whatsapp a madrugada do domingo 6 e non oculta a súa satisfacción polo recoñecemento que lle chega dende o outro lado do Atlántico nun dos festivais de cine documental máis potentes para a comunidade hispanofalante.

O traballo de Abad pivota sobre un guión do que el mesmo é coautor xunto a Manuel Rivas e Sandra Rey. “La huela de los abuelos”, como se traduce en castelán, estreouse a finais de decembro no paraninfo da Universidade da Coruña. Julia, Claro, Santi, Carlos, Aitana, Carlos e Luis son os sete estudantes de Bacharelato elixidos unha viaxe ao pasado, que os fai retroceder ata 1936, e do que regresaron cargados de rabia, preguntas, compaixón, dúbidas e medo que descargan, directamente, nos seus vídeoblogs.

“Por que os mataron? Por nada. Matáronos por nada”, reflexiona a fita. “Sento rabia do país no que vivo”, di unha das súas protagonistas que só sabía da Guerra Civil española o que leu nos seus libros de texto.

Detrás da rodaxe están a produtora coruñesa EAF, outras sete compañías (O Loureiro, CG Pro, ZenAudioPro, Formato, Mondotropo, Filamento e Serifor) e, polo menos, outras 133 persoas que achegaron fondos á fita a través do ‘crowfunding’, un sistema de micromecenado co empuxón de Memoria Histórica Democrática de Ferrol, Fuco Buxán e a Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica dá Coruña.

É o segundo traballo de Xosé Abad que afonda na dor galega das execucións franquistas. En decembro do 2009, presentou en Ferrol ‘O segredo da Frouxeira‘, o espello no que se miraban as familias de catro vítimas cuxos restos nunca apareceron. Entre eles, os de Alejandro Porto Leis, último alcalde republicano de Serantes que desapareceu o 2 de febreiro de 1938 cos tres amigos que trataron de axudalo a fuxir dos falanxistas. As súas familias sempre creron que os fusilaran aos 4 na praia de Valdoviño pero por máis que removeron a area, non acharon os seus ósos.

“A pegada dos avós” ten outra cita cos premios este sábado 12 de abril na gala dos Mestre Mateo, que distingue aos mellores traballos do audiovisual galego mentres espera a chamada dos festivais documentais de Bosnia e Barcelona aos que Abad tamén enviou unha fita que é un pouco súa e un pouco de todos.

Fonte orixinal da nova: El País Galicia